Niet de tweestrijd met Rutte, maar de bestaanszekerheid, bereikbaarheid en een eerlijke energietransitie staan 15 maart op het spel

Nog iets meer dan een maand en we mogen weer naar de stembus. Terwijl de aandacht landelijk vooral uitgaat naar de progressieve samenwerking en de gewenste tweestrijd van Rutte, maken de provinciale kandidaten zich op voor de hete fase. Met welke ideeën gaan ze de hort op?

Sociaal voor iedereen

Judith Tenbusch

Nummer 2 in Gelderland

Sinds wanneer ben je op provinciaal niveau actief?

‘Sinds de vorige verkiezingen, in 2019. Ik heb eerst een leergang gevolgd en daarna heb ik me kandidaat gesteld.’

Een leergang?

‘Ja, ik was al langer actief voor de partij en werd gevraagd om mee te doen aan de leergang over de Provinciale Staten. In zes sessies kreeg ik te horen wat de provincie allemaal doet. De energietransitie, wonen en het openbaar vervoer zijn grote thema’s, het is echt niet zo micro als de gemeente. Dat spreekt me wel aan. Daarom heb ik gekozen voor de provincie.’

Dat terwijl de provincie niet per se een heel hip imago heeft. Is dat erg?

‘Nee, want ik vind het juist interessant. Provincies voeren Rijksbeleid uit, maar hebben wel veel invloed. We zorgen voor buslijnen, organiseren de mobiliteitsvisie van Gelderland, sturen op verkeersveiligheid, regelen bredere fietspaden en planten een miljoen bomen. Super divers dus.’

Wat zijn de urgente vraagstukken, waarop je duidelijke politieke verschillen ziet tussen de partijen?

‘Duidelijke verschillen zie je bijvoorbeeld bij mobiliteit. Kies je voor meer asfalt of voor meer openbaar vervoer? Het gaat dan om betaalbaarheid en toegankelijkheid. Maar ook bij wonen valt er wat te kiezen. We willen allemaal 100.000 woningen, maar waar die moeten komen, ligt echt nog open. Het is wel de vraag of die verschillen ook door de kiezer worden gezien. Ik denk het eigenlijk wel.’

Merk je daar iets van?

‘Zeker, het leeft heel erg. Juist vanwege die woningbouw en de keuzes daarbinnen, juist vanwege de energietransitie en juist vanwege openbaar vervoerskeuzes is hier veel aandacht voor de provincie.’

Is jullie campagne al begonnen?

‘Achter de schermen en op social media al wel, maar we zijn nog niet de straat op gegaan. We beginnen op 11 februari, ruim een maand van tevoren. Alle afdelingen zijn geïnformeerd, dus iedereen is er klaar voor.’

Wat gaan jullie doen?

‘We gaan langs de deuren, willen wat guerilla marketing acties op touw zetten en uiteraard zijn we ook te zien op sociale en in de reguliere media.’

Dan natuurlijk de vraag: met welke boodschap gaan jullie de campagne in?

‘Sociaal voor iedereen. Wij staan voor bestaanszekerheid. Of het nu om wonen, energietransitie of het openbaar vervoer gaat: het moet betaalbaar zijn.’

Onderscheid je je in Gelderland met die boodschap voldoende van andere partijen?

‘De thema’s spelen natuurlijk in de hele provincie, maar de focus is telkens anders. Dat wij inzoomen op betaalbaarheid is een keuze. Een andere partij kiest wellicht meer voor inzoomen op duurzaamheid. Of maakt zich juist hard voor meer asfalt.’

Werken jullie samen met GroenLinks?

‘We werken samen, maar niet meer dan dat. De campagnes voeren we ook apart.’

Dat klinkt niet heel innig?

‘Nou, we vallen elkaar niet af en hebben wél regelmatig overleg met GroenLinks. Maar als je elkaar tegen komt in de debatten, wil je ook kunnen laten zien op welke onderwerpen je verschilt.’

Wat verwacht je van de uitslag?

‘Ik denk niet dat het eerder zo moeilijk is geweest om dat in te schatten. Er doen achttien partijen mee hier en het ligt ook erg aan wat er in Den Haag gebeurt.’

De verhoudingen staan onnodig op scherp hier

Ward Deckers

Lijsttrekker in Noord-Brabant

Waarom ben je lijsttrekker geworden?

‘Ik heb er best lang over nagedacht. Wat de doorslag gaf is dat ik vind dat hoe saai de bestuurslaag van de provincie ook lijkt, de verhoudingen onnodig op scherp staan hier.’

Wat is daar zo erg aan?

‘In die context kun je geen goede keuzes maken voor de mensen die onze overheid nodig hebben. En dan kun je je aan de zijlijn ergeren, maar ik heb er voor gekozen om een stap vooruit te zetten en veranderingen proberen te bewerkstelligen. De komende jaren bepalen we de toekomst van Brabant.’

Op welke manier?

‘Er zijn belangrijke keuzes te maken op woningbouw en energiearmoede. Op de korte termijn moeten we mensen helpen om uit de armoede te komen. Dat kán ook, als je dat maar wilt. Op de wat langere termijn gaat het over het verduurzamen van het energiebeleid en zo werken aan een duurzame en gezonde provincie. Tot slot maak ik me zorgen over de bereikbaarheid in de provincie voor mensen die níet één of twee auto’s voor de deur hebben staan. Het is een publieke waarde om fatsoenlijk openbaar vervoer te hebben, zodat je op tijd bij de dokter, school of bibliotheek kunt komen. In het platteland is dat op veel plekken niet goed geregeld.’

Je duikt meteen in je inhoudelijke motivatie om actief te zijn. Ook zin in het campagnewerk?

‘Zeker. We gaan filmpjes opnemen, waarin ik ga uitleggen aan mijn nog jonge kinderen - en tegelijk dus ook aan kiezers – waarom ik doe wat ik doe. Zij zien mij de komende periode minder thuis. Ik wil hen laten zien, waarom ik het belangrijk vind om mij in te zetten.’

Zijn de thema’s die je noemt ook de campagnethema’s?

‘Ja wat ons betreft wel. Maar ik verwacht dat de stikstofdiscussie ook wel zal oplaaien. Daar ga ik in de campagne niet de hele tijd over beginnen. Dat komt vanzelf wel ter sprake.’

Wat is dan je antwoord?

‘We hebben een genuanceerd verhaal te vertellen. Het boerenvraagstuk is in de media een strijd geworden tussen natuur en boeren. Maar ik denk dat het over de gezondheid van onze mensen gaat. In Brabant leven mensen drie jaar minder lang gezond dan elders, onder andere door de intensieve veehouderij. Dat moet benoemd worden, maar we moeten ook compassie hebben met de situatie, waar boeren in zitten. Boeren zitten klem in een systeem met supermarkten, met mestverwerkers, met het Rijk, met andere partijen.’

Meer luisteren dus?

‘Mwah, we kunnen niet wachten en moeten nu iets doen. Want als we niets doen aan het stikstofvraagstuk in Brabant, wordt er in de komende jaren geen huis meer gebouwd.’

De thema’s die je noemt leven in Brabant, maar leven de verkiezingen voor de provincie ook?

‘Ik zit nu niet in de Staten, maar in december wilde ik op de publieke tribune zitten. Nou, dat was me een hele onderneming. Ik moest me door 20 ME-busjes en een veelvoud aan trekkers wurmen. De rol en het belang van de provincie worden dus zeker wel gezien.’

Ja bij de boeren.

‘Niet alleen daar hoor. Ik kom nu bij veel van onze afdelingen, daar zit de campagne modus er nu echt wel lekker in. Op straat merk je wel dat de animo nog niet heel groot is. Daarom gaan we met een grote groep partijgenoten binnenkort een paar zaterdagen met een grote bus een slinger door Brabant maken. Ik verwacht dat mensen er de komende tijd nog wel aan herinnerd moeten worden, wat er 15 maart op het spel staat.’

Hebben jullie ook nog over nieuwe campagne-instrumenten nagedacht?

‘Wat nieuw is, is dat we samenwerken met GroenLinks. In de campagne worden op lokaal niveau door veel afdelingen nu plannen gemaakt om juist ook samen campagne activiteiten te organiseren. Maatwerk voor de lokale situatie dus.

Op provinciaal niveau hebben we het thema openbaar vervoer gekozen om gezamenlijk in op te trekken. De top 10 van de PvdA reist vanuit de oostkant naar het midden van Brabant, de top 10 van GroenLinks doet dat vanuit de westkant. In het midden komen we dan bij elkaar om letterlijk te laten zien dat we samen optrekken. Dat klinkt misschien niet zo spannend, maar ik zie dit als een grote stap vooruit in onze samenwerking. ’

Wat verwacht je voor uitslag?

‘We hebben nu drie zetels. Ik mik op dat vijf. Ik denk dat sociale vraagstukken steeds belangrijker worden in de provincie. Daar zijn wij sterk in.’

Bereikbaarheid leeft hier zeker wel

Lisa Wolters

Nummer 4 in (Noord-)Limburg

Je staat op plek 4 in de noordelijke kieslijst. Zit je straks in de Staten?

‘Daar is zeker een kans op, maar het is nog wel de vraag waar het meeste stemmen worden gehaald. In het noorden of in het zuiden.’

Hoe werkt dat?

‘Er zijn twee verschillende lijsten, waar alleen de nummers één en twee dezelfde zijn. De rest is ingevuld naar regio. Mensen stemmen hier graag op mensen uit hun buurt, dus dat is hier electoraal ook echt van belang. In Zuid-Limburg wonen meer mensen dan in het noorden. De nummer vier op de zuidlijst heeft dus relatief meer kans om in de Staten te komen.’

Lokale representatie is op papier fijn, maar het kan ook mis gaan. Er is veel te doen geweest over bestuurlijke integriteit in de provincie Limburg. Is dat ook een thema voor de verkiezingen?

‘Ik denk dat dat wel meevalt. Het is ook een beetje de waan van de dag: het is een heel belangrijk thema in de bestuurlijke omgeving, in de Staten en binnen GS. Maar we merken dat de gewone Limburger het minder interessant vindt.’

Is er dan niets mee gedaan?

‘Zeker niet. Dat neemt niet weg dat het invloed heeft gehad hoe andere partijen met hun lijsten omgaan. De PvdA kent hier een heel lang verleden van het scheiden van functies. In de partij mag je hier geen wethouder én Statenlid zijn. Of gemeenteraadslid én Statenlid. Bij andere partijen gebeurt dat wel, maar daar wordt nu wel voorzichtiger mee omgegaan.’

Wat zijn de thema’s die wel bij kiezers op de radar staan dit keer?

‘Er zijn veel issues in het OV, met name in Noord-Limburg. De Maaslijn is vertraagd. Het spoor moet verdubbeld worden, zodat er elektrische treinen kunnen rijden en er moet een trein komen tussen Roermond en Nijmegen. Maar dat project wordt duurder en duurder, terwijl ook de verdubbeling van het spoor op zich laat wachten. Twintigduizend mensen per dag maken gebruik van die verbinding, dat leeft dus erg. Limburg is gewoon één lange strook, als er ergens iets mis is, dan sluit je je hele provincie eigenlijk af. Daar komt ook nog eens verschraling van bijvoorbeeld buslijnen bij.’

En buiten de bereikbaarheid?

‘Daarnaast zitten we met de druk van economische groei: grote loodsen, distributiecentra, de uitbouw en nieuwbouw van bedrijventerreinen. Dat clasht nogal met de roep om meer natuur en rust. Door verdozing vinden mensen dat ze in de verdrukking komen. Daar zullen ze op 15 maart hun stem wel over laten horen.’

Gaan jullie nog bijzondere dingen doen in de campagne?

‘We zitten nog niet in de hete fase, maar we gaan nog wel iets met DSM doen. Recent bleek dat ze te weinig geld in het pensioenfonds hebben gestort, wij komen dus op voor die medewerkers. Op dat sociale thema willen we dus verandering brengen.’

Afbeelding: de kandidaten in Gelderland | PvdA Gelderland