Het is een vast gebruik op de verkiezingsavond. Of je nu wint of verliest, de lijsttrekker bedankt alle vrijwilligers die zo hard aan de campagne hebben getrokken. En terecht. Ook als PvdA mogen we dit keer weer trots zijn op iedereen die zich de afgelopen periode uit de naad heeft gewerkt, al was dit dan noodgedwongen wat minder op straat en wat meer achter het scherm.
Eveneens een vast gebruik is het evalueren van de verschillende campagnes: welke partij en welk team wist met een slimme campagnestrategie verschil te maken? Enkele eerste observaties over onze eigen campagne.
Pluim voor Ploumen
Er zal nog lang worden gesproken over de het noodgedwongen vertrek van Lodewijk. Hoe het was afgelopen als hij de lijst had getrokken zullen we nooit weten, maar Lilianne heeft het prima gedaan. Acht weken voor de verkiezingen gevraagd worden om lijsttrekker te worden, ga er maar aan staan. Onvermoeibaar van het ene interview naar het andere, van debat naar debat, nergens door het ijs, overal een goede indruk achterlatend. Als Lilianne met slechts acht weken voorbereidingstijd dit weet neer te zetten, mogen we ons verheugen op de vele campagnes die nog gaan komen.
Linkse thema’s niet dominant
Een campagne komt pas echt van de grond als het lukt de verkiezingen over jouw strijdpunten te laten gaan. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dit dit keer vanuit PvdA-perspectief niet is gelukt. We hebben een prachtig programma, waar de strijd vanaf spat, maar geen van die strijdpunten hebben we in de campagne dominant weten te maken.
Natuurlijk speelt de coronacrisis hier een belangrijke rol. Maar hoe het kan dat zoveel mensen zich zorgen maken over de toenemende ongelijkheid, de slecht presterende overheid, en een goed en voor iedereen betaalbaar klimaatbeleid en toch in het stemhokje de VVD, D66 of populistisch rechts aanvinken, is een vraag die niet alleen de PvdA, maar heel links zich moet stellen. Hoe kunnen we als links weer de agenda bepalen?
Strategisch stemmen
Veel progressieve kiezers lijken op het laatste moment een strategische stem op D66 te hebben uitgebracht. Strategische stemmen is een fenomeen van alle tijden. Het is waar ieder campagneteam over droomt. We hebben als PvdA in het verleden regelmatig van dit fenomeen geprofiteerd: Wouter Bos, Job Cohen, Diederik Samsom. Maar dit keer heeft het ons stemmen gekost. Enige troost: de strategische stem is een typisch fenomeen bij landelijke verkiezingen. Bij gemeenteraadsverkiezingen speelt het fenomeen veel minder. Dat biedt enig perspectief.
Met Zoom bereik je geen nieuwe kiezers
De coronacrisis maakte ook de campagne op straat anders dan anders. Met grote groepen mensen de wijken in, canvassen en zichtbaarheid creëren: het zat er dit jaar niet of nauwelijks in. Hoe makkelijk Zoom ook werkt en welke voordelen het ook biedt, nieuwe kiezers ontmoet je er niet.
Zeker Zijn-campagne niet ingezet
Nu moet het effect van eenmalig rode rozen en flyers uitdelen in de eindfase van een campagne ook weer niet worden overschat. Met massale aanwezigheid op straat kan je een succesvolle campagne weliswaar net dat extra zetje geven, maar de verkiezingen win je met het eindeloos herhalen van een consistente boodschap. Wat dat betreft is het wel jammer dat we vier jaar partijbreed hebben geïnvesteerd in de heldere en onderscheidende boodschap van bestaanszekerheid, maar dat de Zeker Zijn-campagne vlak voor de verkiezingen is afgedankt en ingeruild voor het veel algemenere ‘Eerlijker en fatsoenlijker’.
Een jaar is lang
‘Zeker zijn’ is een format, waar ook lokale afdelingen goed mee uit de voeten kunnen: Zeker zijn dat de bibliotheek openblijft. Dat biedt met het oog op de komende gemeenteraadsverkiezingen mogelijkheden. Een jaar in de politiek is lang. Als we zodra het weer mag iedere maand in de voor ons belangrijke wijken en dorpen met de juiste boodschap en een luisterend oor langs de deuren gaan en de zorgen van bewoners vervolgens weten te vertalen in zichtbare en herkenbare politieke acties, valt er over een jaar een wereld te winnen.
Afbeelding: Bart Maat | ANP