De verkiezingen komen eraan en dus zoekt iedereen weer de kiezer op: op straat, in zaaltjes en online. Waar win je straks die extra zetels mee? In campagnetermen: wat wordt de gamechanger? Drie lijsttrekkers vertellen over hun strategie.
Carnaval, een tijd van zelfspot en vertier, kan tijdens campagnetijd ook in je voordeel werken. Dat maakte Pieter Paul Slikker mee. De lijsttrekker van Den Bosch won in aanloop naar Oeteldonks Carnaval de ‘politieke klets’. De jaarlijkse avond waarin politici uit de Bossche raad strijden wie het best de lokale politiek - en zichzelf - op de hak kan nemen. ‘Briljante timing natuurlijk vanuit de campagne bezien. Dagen later moest mijn auto naar de APK en herkende de automonteur me nog uit de krant.’
Nu eerst de mensen
Dat je een carnavalsavond wint is mooi meegenomen, maar de uitgekiende strategieën zijn al maanden eerder bedacht.In Den Bosch probeert het campagneteam aan te sluiten op lokale sentimenten, zegt Slikker: ‘Vier jaar hebben we nu een rechts college, dat geen enkele ideologische binding heeft. Wat je ziet is dat iedere wethouder daarom maar zijn hobby mag uitoefenen: een projectje hier, een gebouw daar. Er gingen in de afgelopen vier jaar bakken geld naar stenen, maar niet naar de mensen. Er was geen armoedebeleid, geen aandacht voor volkswijken of voor de jongeren.’
Als oude bisschopsstad kent Den Bosch bovendien een typische bestuurscultuur. Voor de gewone Bosschenaar is het bestuur ver weg. ‘Er heerst hier wat je kan noemen een sfeer van “oude jongens krentenbrood”. Niet voor niets oordeelde de Rekenkamer onlangs nog dat het bestuursapparaat besluiten neemt alsof het zich in een Brabantse koffiekamer bevindt,’ zegt Slikker.
En daarom luidt de PvdA-slogan ‘Nu eerst de mensen’: ‘We borduren voort op wat we de afgelopen vier jaar in de oppositie hebben laten horen, alleen deze maanden natuurlijk iets vaker dan je normaal al van ons gewend bent. We willen de lokale impact hiermee zo groot mogelijk maken.’ Want de voormalig campagnemanager op het landelijke partijbureau weet ook dat twee derde van de kiezers hun stem voor het lokaal bestuur laat afhangen van landelijke sentimenten. En na deelname aan Rutte II is het beeld van de PvdA onder de kiezers bepaald nog niet goed te noemen.
Slikker: ‘We borduren voort op wat we in de oppositie hebben laten horen, alleen deze maanden natuurlijk iets vaker dan je normaal al van ons gewend bent.'
Voor de PvdA Den Bosch komt daar de versnippering bij: liefst negentien partijen strijden om de 39 zetels. ‘De grootste partij heeft bij ons nu vijf zetels. We hebben er vier en zijn de zesde in de raad.’ Om kiezers over te halen, heeft Slikkers team vier onderwerpen als speerpunt: wonen, armoede, sterkere wijken en de jongerencultuur. De campagne heeft Slikker gebouwd rond de vier inhoudelijke thema’s. ‘Onze campagne gaat niet over onszelf, maar over de mensen. We organiseren het liefst vooral evenementen waarin anderen centraal staan. Je doet het immers voor hen.’
Slikker praat graag met voorbeelden: ‘Zoals sterkere wijken: er is een kickboksschool in een wijk met veel nieuwe Nederlanders, waar een derde van de bevolking onder het bestaansminimum leeft. De eigenaar van de school zorgt dat jongeren op het rechte pad blijven door hen weer naar school te sturen of aan werk te helpen. Daar krijgt hij ook subsidie voor, maar elk jaar weer moet opnieuw ervoor bedelen, terwijl de grote instellingen het voor jaren geregeld krijgen. Dat is een bloody shame. Dus ga je bij hem langs, leg je je standpunt uit en bereik je daarmee een grote groep.’ Nog een campagne-actie: PvdA Den Bosch organiseert een groot kinderfeest. De opbrengst gaat naar Gefeliciflapstaartbox, een stichting die verjaardagspakketten uitdeelt aan arme kinderen. Van al die evenementen wordt steeds een filmpje gemaakt, dat online door duizenden mensen wordt bekeken.
Jinek
Bij filmpjes van lokale lijsttrekkers denkt iedereen al snel aan Jinek. Bij de late night talkshow mag cabaretier Martijn Koning iedere week aanschuiven om de meest opvallende filmpjes te laten zien, een uitglijder is snel gemaakt. ‘Een video maken vraagt om vakmanschap,’ zegt Slikker. ‘Dat hebben we daarom uitbesteed aan een echte filmer. Die maakt filmpjes van anderhalve minuut, met mooie beelden en een goed intro.’
David Rubio, lijsttrekker uit Alkmaar, zag een van zijn online video’s al bij Jinek langs komen. Niet omdat die nou zo slecht was, wel vanwege de opvallende gelijkenis met Jesse Klaver: zelfde pak met stropdas en zelfde oogopslag. Rubio kon er wel om lachen. De jurist verwacht dit jaar veel van de online-campagne. ‘Je bereikt veel meer mensen dan in een zaaltje. Ik neem ook deel aan veertien debatten, maar onze eigen campagne is veel interessanter. Ik weet na het eerste debat wel wat de concurrent vindt. Ik ga liever de straat op, daar hoor ik nieuwe dingen van mensen.’
Rubio: Wonen is in Alkmaar het thema
Onder de slogan ‘PvdA verbindt’ zoeken hij en zijn campagneteam zoveel mogelijk bewoners op, online en offline. ‘Ik wil alle inwoners een hand geven’, klinkt het enthousiast. Een van de grote onderwerpen waar PvdA Alkmaar op wil scoren is wonen. ‘Alkmaar begint dezelfde problemen te krijgen als Amsterdam. Voor veel mensen is er geen betaalbare woning meer te krijgen. Ze dreigen de stad te moeten verlaten.’
Daarnaast maakt Alkmaar zich hard voor werk en duurzaam. ‘Dat is voor ons ook belangrijk, maar je ziet anderen hier ook campagne op voeren. Op wonen onderscheiden we ons juist van de rest.’ En dus maakt hij in het openbaar hard voor meer betaalbare sociale huurwoningen – ‘en dan niet alleen die van € 710 maar ook de lagere huurklasse’.
Wanneer landelijk lokaal wordt
Waar Den Bosch en Alkmaar nog hun eigen onderwerpen kunnen kiezen, ligt dat voor een stad als Lelystad net iets lastiger. Met een nationale discussie over het vliegveld zoekt de PvdA Lelystad naar manieren om de eigen onderwerpen goed voor het voetlicht te krijgen, zegt lijsttrekker Nelly den Os: ‘We zijn in Lelystad voor uitbreiding van het vliegveld vanwege de groei van het aantal banen en het onderwijs in onze regio. Natuurlijk moet alle besluitvorming zorgvuldig gebeuren, staat de veiligheid ook bij ons voorop en dient welke uitbreiding ook aan alle regels te voldoen.’ Het vliegveld zet Lelystad straks op de kaart, voorspelt Den Os. ‘Van der Valk wil hier nu gaan bouwen, andere bedrijven komen hiernaartoe.’ Ze zegt dat het misschien niet de ‘gamechanger’ is die een partij zou willen zien, maar wel het ‘vliegwiel’ voor meer banen en beter onderwijs.
Den Os: Met Lelystad Airport als landelijk thema is het lastig om onze eigen standpunten voor het voetlicht te krijgen
Desalniettemin zet Den Os in op andere speerpunten. In Lelystad zit de PvdA al lang in het bestuur. ‘Daar zijn we trots op. Dus zijn we voor de kerst begonnen met onze campagne om te laten zien wat we al bereikt hebben. Na 1 februari richten we ons op wat we de komende vier jaar willen gaan doen. De armoede ligt bij ons hoger dan het gemiddelde, en gaat van generatie op generatie. Je ziet een directe relatie met de jeugdzorg. En we hebben het ook over goed onderwijs.’
Ze wil campagne voeren op oude sociaal-democratische waarden als bestaanszekerheid. ‘Mensen mogen beschermd worden als dat nodig is. Ze willen zeker zijn van een baan en loon naar werken. In onze stad zien we veel schulden en armoede. In Lelystad zit nog een te hoog aantal kinderen in de jeugdzorg. Dát zijn onderwerpen waar we het deze campagne over willen hebben.’
Afbeelding: Nationale Beeldbank