In je rolstoel zonder hindernissen naar het museum, school, werk of andere voorzieningen? Je als visueel beperkte snel door een stad bewegen? Het lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het in veel gemeenten niet. Hoogste tijd dus voor meer maatregelen. Wat gebeurt er al? En vooral, wat kunnen gemeenten nog meer doen?
Eigenlijk is het allemaal heel logisch
Dennis Bouwman
Wethouder zorg in Midden-Drenthe
Jullie hebben nog niet zo lang geleden het predicaat dementievriendelijke gemeente gekregen. Waarom doet de ene gemeente het wel goed en de andere niet?
‘Dat kun je niet zo stellen, vind ik. De focus op toegankelijkheid is geen kwestie van “aan” of “uit”. Het is een proces, een bewustwordingsslag. Ook wij zijn er nog lang niet. Als je met toegankelijkheid bezig gaat in je gemeente, kom je heel veel dingen tegen die nog niet geregeld zijn.’
Hoe komt dat?
‘Door de decentralisaties hebben gemeenten meer oog gekregen voor zorg, gezondheid en toegankelijkheid. De laatste jaren proberen wij hier in Midden-Drenthe de toegankelijkheid voor mensen met psychische en psychiatrische problematiek te verbeteren.’
Midden-Drenthe is dus een goed toegankelijke gemeente. Is dat iets van de laatste jaren of was dat al zo?
‘Van oudsher hebben wij hier een sterk voorzieningenniveau. De gemeente investeert al zeker twintig jaar behoorlijk in de sociale infrastructuur, het welzijnswerk en het sociale beleid. Ook in de crisistijd heeft dit nooit ter discussie gestaan. Het draagvlak is breed. We overleggen intensief met de woningcorporaties, welzijnsstichtingen, de zorgorganisaties en de gemeente. Daar wordt niet alleen gepraat, maar pakken we ook dingen op. De aanpak van dementievriendelijkheid is één van die dingen.’
Hoe ziet die dementievriendelijkheid er in de praktijk uit?
‘We richten ons op training, scholing en bewustwording. Zo betalen we de trainingen van onze eigen medewerkers, vrijwilligers en ondernemers. We leren hen hoe ze om moeten gaan met mensen met dementie. De medewerkers van onze gemeentelijke zwembaden weten nu bijvoorbeeld hoe ze dementerenden en verwarde mensen gerust kunnen stellen.’
Is het puur een kwestie van bewustwording?
‘Nee, er komen soms ook hele concrete zaken uit. Op dit moment werken we aan een plan om een nieuw soort trap in de zwembaden aan te leggen. De nieuwe trappen worden horizontaler. Ze gaan geleidelijker naar beneden, zodat mensen makkelijker in en uit het bad kunnen.’
Wat doen jullie buiten de zwembaden nog meer?
‘Ook bij de schetsen voor een nieuwe middelbare school en de herinrichting van het centrum van Beilen laten we de leden van de Wmo-raad meedenken over de toegankelijkheid. Logisch, want zij weten er veel van af. Heel spannend is het allemaal niet, maar het helpt wel. We houden elkaar zo wakker.’
Het is niet alleen fysiek, maar ook sociaal
Erika Kloekhorst-Augustijn
Raadslid in Hardenberg
Hardenberg was in 2018 de meest toegankelijke gemeente van ons land. Wanneer is die focus op toegankelijkheid in Hardenberg ontstaan?
‘Die is er al heel lang. Wij zijn een gemeente met veel zorginstellingen. Vanuit hun behoeften en vanuit de verschillende inwonersorganisaties wordt er al jarenlang nagedacht over toegankelijkheid.’
Wat is voor jullie toegankelijkheid?
‘We zien het in de breedste zin van het woord. Dus niet alleen in toegankelijke gebouwen en centrum, maar ook op sociaal vlak. Zo wordt de algemene gemeentelijke communicatie getoetst door stichting MEE. Iedereen moet het kunnen begrijpen. Daarnaast zitten bewoners in een werkgroep inclusie samenleving en streven we als gemeente maximale ontschotting na. Dat wij ons niet alleen op fysieke, maar ook op sociale toegankelijkheid richten, is onze kracht.’
Reserveren jullie daar apart geld voor?
‘Nee, wij vinden dat op alle afdelingen van het gemeentehuis aandacht moet zijn voor inclusie. Het geld komt uit de reguliere budgetten.’
Hoe werkt dat precies?
‘Denk aan aanvragen voor vergunningen of evenementen. Daar zit een inclusieparagraaf in, waarin aanvragers moeten aangeven hoe ze toegankelijkheid en inclusie gaan vormgeven.
Klinkt goed, maar wat kan er nog beter?
‘Veel mensen gaan in Hardenberg op vakantie. Daarom zijn we in gesprek met ondernemers over de meerwaarde van een toegankelijke onderneming. Een mooi voorbeeld is dat van de oud-voorzitter van het Platform Gehandicapten. Hij zei: “Elke familie heeft wel iemand in een rolstoel of achter een rollator. Ik zit zelf in een rolstoel en bij elk feest of evenement waar ik niet kan komen, komt mijn familie ook niet. En dat zijn toch minimaal veertig mensen.” Dat motiveert wel. Je zet die ondernemers zo aan het denken. Als mensen jouw locatie om die reden overslaan, zingt dat rond en straalt dat negatief op jou af.’
Welke rol pakt de raad?
‘Wij hebben een raadswerkgroep, waarin vijf van de acht partijen vertegenwoordigd zijn. Daarnaast zitten er vertegenwoordigers van de Participatieraad, het Platform Inclusief en ambtenaren in. Samen bespreken we alles wat met toegankelijkheid te maken heeft. We zijn op dit moment druk bezig met de inclusieagenda.
Een groot deel van ons succes is te danken aan dat we er geen paradepaardjes van maken, maar het gewoon doen. Het is beleidsarm. We draaien als PvdA volop mee. Ik ben op dit moment voorzitter en het voelt enorm goed om dit thema partij overstijgend vorm te geven en koersbepalend te zijn namens de andere partijen.’
Op zich staat toegankelijkheid wel op de agenda
Arjan de Vries
Fractievoorzitter in Almelo
Jullie eindigden als laatste in de ranglijst van toegankelijke gemeenten. Leeft toegankelijkheid wel in jullie gemeente?
‘Ja, eigenlijk wel. Toegankelijkheid is zeker een thema in Almelo. Natuurlijk zijn niet alle voorzieningen er, maar de gemeente kijkt wel degelijk naar toegankelijkheid. Dat het beter kan, zal ik niet ontkennen. We hebben nog een weg te gaan. Openbare toiletten zal je hier niet tegenkomen. Als je nodig moet, ben je nu nog afhankelijk van de horeca of de winkels.’
Gaat er iets veranderen?
‘Toegankelijkheid heeft lange tijd te weinig prioriteit gehad. Dit college trekt er trouwens wel wat harder aan. Het centrumgebied gaat op de schop. Daarbij wordt goed gekeken naar de toegankelijkheid. Dus de ontwikkelingen zijn op zich positief, maar we komen van ver.’
Afbeelding: Laurens van Putten | Hollandse Hoogte