Nu in de meeste provincies de nieuwe college gepresenteerd worden, blijkt er maar één vrouw tussen de 10 PvdA-gedeputeerden te zitten. Dit terwijl bij de waterschappen de helft van de PvdA-bestuurders vrouw is. Waarom gaat het daar wel goed? We vroegen het aan de kersverse Hoogheemraden.
Je moet vrouwen vooral empoweren
Bea de Buisonjé
Dagelijks bestuurder in Amstel, Gooi en Vecht
Verbaast het je dat de verhoudingen bij de provincies en waterschappen anders zijn?
‘Niet meteen. Ik denk dat aardig wat mensen de provincie als opstap zien voor een verdere carrière in de politiek. Waterschappen worden niet als zodanig gezien. Doordat waterschappen minder politiek zijn, levert dat wellicht een voordeel op voor vrouwen.’
Bedoel je daarmee dat vrouwen geen ambitie hebben?
‘Natuurlijk willen we wel zaken bereiken in de politiek, maar ik merk dat het bestuur niet per se een doel op zich is voor veel vrouwen. We willen gewoon graag politiek actief zijn en hebben dan soms een zetje nodig om een stapje hoger te zetten. Totdat iemand vroeg of ik bestuurder wilde worden, had ik er zelf ook nooit over nagedacht. Dat zit misschien toch een beetje in de opvoeding nog. Misschien is het dus gewoon een kwestie van tijd. Over 25 jaar is de verhouding dan hopelijk wel fifty-fifty.'
Is dat niet veel te ver weg? Moet je niet afdwingen dat het niet veel eerder gelijk wordt getrokken?
‘Dat is natuurlijk altijd de vraag. De kieslijsten zijn al om en om man-vrouw. Of je wettelijk moet afdwingen dat de helft van de bestuurders vrouw moet zijn, vind ik lastig. Dat kun je doen, maar je moet vrouwen vooral empoweren: vertel ze dat ze het kunnen en enthousiasmeer ze. Als je als vrouw hoort dat je het kunt, dan word je ook sterker. Je bereikt de beste resultaten als mensen ergens echt voor gaan. Dat moet je stimuleren.'
Zijn er voldoende instrumenten om goed te kunnen stimuleren?
‘Er wordt af en toe iets georganiseerd voor vrouwen, maar ik ben bijvoorbeeld zelf nooit aangesproken op mijn “vrouw-zijn”. Terwijl dat in combinatie met een oproep naar bepaalde plekken te solliciteren wel zou kunnen werken. In de partij gebeurt dat dus al niet. Mensen persoonlijk aanspreken werkt het beste. Dus begin daar mee.'
Het zou al helpen als de selectiecommissies uit mannen en vrouwen bestaan
Thea Fierens
Hoogheemraad in Rijnland
Is het toeval dat het aantal vrouwelijke PvdA-bestuurders in het waterschap veel groter is dan in de provincie?
‘Voor een gedeelte wel. Maar er zit nog wel een laag onder. Al is het om-en-om, mannen staan op vaak op nummer één. En die komt toch vaak in aanmerking voor een bestuursfunctie. Je ziet dat niet alleen bij de PvdA, maar ook bij andere partijen en in de waterschappen. Daar zijn bijna alleen maar mannelijke lijsttrekkers.’
Aan welke concrete maatregelen kan je denken?
‘In ieder geval moeten selectiecommissies uit mannen en vrouwen bestaan. Wij hadden bijvoorbeeld een volledig mannelijke commissie. Daar begint het dus al mee. Ook is er actief scoutingsbeleid nodig. Je moet actief op zoek gaan naar vrouwen en hen uitnodigen om mee te doen.’
Dit is vanuit de partij geredeneerd. Moet er niet een wettelijke maatregel komen om daar een 50-50 verhouding af te dwingen?
‘Bij de waterschappen is sprake van een monistisch systeem. Daar kan het dus niet: want als kiezers alleen mannen zouden kiezen, kan er geen bestuur gekozen worden, omdat daar vanuit de gekozen vertegenwoordigers 50% vrouwen in moeten. In een dualistisch systeem zoals in de gemeente kan het wel.’
Zou je dat wenselijk vinden?
‘Ik ben daar eigenlijk nooit voor geweest. Je dwingt dan iets af in plaats van dat het uit overtuiging komt. Ik zou het toch liever via een natuurlijke weg willen laten lopen, maar het gaat wel heel erg traag.’
Zijn er nog andere obstakels waar met name vrouwen last van hebben?
‘Leeftijdsdiscriminatie is sowieso een issue. Met name vrouwen worden al snel als te oud gezien, terwijl we natuurlijk vaak juist op latere leeftijd pas carrière maken en dan pas een politiek ambt ambiëren. Leeftijdsdiscriminatie treft vrouwen dus ook harder.’
Welke concrete verschillen levert het hebben van meer vrouwen in politieke vertegenwoordigingen nu écht op? Wat zou er zonder jou als vrouw anders gaan?
'Bij de transitie op het gebied van klimaat is het belangrijk dat we ons op een andere manier organiseren en verbinden. De mannelijke stijl van besturen is lineair, de vrouwelijke is meer gelaagd: vrouwen zijn gewend om op meerdere borden te moeten schaken. Vrouwen kunnen veel beter vernieuwende manieren van verbinding zoeken, waardoor de uitkomsten innovatiever zijn. Dat telt, en niet de lineaire macht.'
Het is niet uit onwil dat er weinig vrouwen op de lijsten staan
Marjan Leijen
Dagelijks Bestuurder in het Hollands Noorderkwartier
De helft van de waterschapsbestuurders van de PvdA is vrouw. Toeval, of beleid?
'Ik denk dat het nog nooit eerder is voorgekomen.’
Hoe verklaar je dat?
‘Lastig. Ik denk dat het toeval is dat wij als vrouw vrij hoog op de lijst stonden. Doorgaans staan er sowieso weinig vrouwen op kandidatenlijsten voor de waterschappen. Maar de vrouwen díe er voor gaan, zijn kennelijk heel ambitieus en hebben ook echt wat met de waterschapstaken.’
Het komt dus niet door selectiebeleid binnen de PvdA?
'Nee, helemaal niet. Bij ons waren er bijvoorbeeld twee kandidaten voor het DB, het was dus absoluut niet van tevoren bekend dat ik het zou worden. En bij Thea was het ook toeval: als Jeroen Haan daar geen dijkgraaf zou zijn geworden, was hij Hoogheemraad gebleven. Maar het is niet uit onwil dat er weinig vrouwen op de lijsten staan, ze melden zich ook gewoon nauwelijks aan.'
Maar daar kun je toch beleid op zetten? Vrouwen specifiek uitnodigen?
‘Dat kan ja. Wij hebben daar in het voortraject in ieder geval geen aandacht aan besteed. Pas bij het opstellen van kandidatenlijsten wordt er naar gekeken. Dat is wel een les die je kunt trekken, dat je gewoon actief moet scouten.’
Moet er een quotum komen?
‘Eerlijk gezegd vind ik van niet. Er moet naar kwaliteit worden gekeken. Als je man-vrouw gaat verplichten en je hebt de kwaliteiten niet - dat geldt voor mannen en vrouwen - dan schiet het ook niet op. Je moet voldoen aan een bepaald profiel. Het kunstmatig in stand houden van een bepaalde verdeling, zou niet nodig moeten zijn.’
Bijschrift afbeelding: Fractievergadering van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht (in het midden Bea de Buisonjé)
Afbeelding: Twitter PvdA Amstel, Gooi en Vecht