Op 21 mei heeft de Eerste Kamer definitief met de nieuwe gedragscode integriteit ingestemd. Onder meer naar aanleiding van de op 21 april verschenen column van Jacqueline Kalk geven Esther-Mirjam Sent, Jopie Nooren en Mary Fiers graag een inkijkje in de totstandkoming van deze regels. Daarbij gaan ze ook in op de aanvullende fractieregels die de PvdA in de Eerste Kamer heeft opgesteld.
Het Eerste Kamerlidmaatschap is een parttime baan en de meeste senatoren hebben dus een functie naast hun Kamerwerk. Dat is ook de kracht van de Eerste Kamer. Senatoren hebben een sterke maatschappelijke betrokkenheid en staan met hun voeten in de klei. Op die manier kan er worden bepaald of wetten wel werken in de praktijk. Maar dat maakt de Eerste Kamer ook kwetsbaar voor discussies over integriteit. Zouden de belangen van een werkgever invloed kunnen hebben op de beoordeling van een wetsvoorstel?
Juist bij een democratisch instituut als de Eerste Kamer is het essentieel om duidelijke regels te hebben zodat de integriteit van senatoren boven alle twijfel verheven is. De afgelopen jaren hebben we helaas meerdere voorbeelden gezien die het belang van duidelijkere regels en meer transparantie onderstrepen. Op 29 januari voerden we hier een debat over in de Eerste Kamer en daar gaf onze fractievoorzitter Esther-Mirjam Sent aan dat het niet genoeg is dat elke fractie eigen regels heeft, maar dat uniforme gedragsregels voor de hele Eerste Kamer nodig zijn. Transparantie, zeker over financiële belangen, en goede handhaving zijn daarbij essentieel.
Juist in de Eerste Kamer is het essentieel om duidelijke regels te hebben
De afgelopen maanden is er door senatoren van alle partijen gewerkt aan gezamenlijke regels. De nieuwe gedragscode die nu is vastgesteld, is een belangrijke stap in de goede richting. De transparantie wordt verhoogd, de handhaving wordt beter en Kamerleden kunnen sneller worden aangesproken wanneer er een schijn van belangenverstrengeling ontstaat. In het debat van 29 januari leek er nog weinig steun voor een fractieoverstijgende gedragscode, dus we zijn blij dat hier toch steun voor is gekomen. Op een onderdeel waren wij liever nog verder gegaan, zoals een deels externe commissie die toezicht houdt op de naleving van de gedragscode. Maar doordat er op basis van consensus tussen alle fracties werd gewerkt, was het niet mogelijk om dit opgenomen te krijgen.
Naast de duidelijke regels is het een belangrijkste winst dat er Kamerbreed open over gesproken kan worden. Het gaat er namelijk niet alleen om wat je afspreekt, maar ook dat je erover blijft praten en elkaar aanspreekt. Binnen de fractie, maar juist ook erbuiten. Integriteit is namelijk niet altijd zwart-wit. Er kunnen verschillende meningen zijn over wat wel en niet kan qua belangenverstrengeling en daar hebben partijen soms ook andere meningen over. Door hierover het gesprek levend te houden, blijven we scherp letten op mogelijke belangenverstrengeling. Dit vraagt continue aandacht, want een cultuur van elkaar aanspreken ontstaat niet vanzelf.
Bovendien hebben we als PvdA-fractie ook onze eigen integriteitsregels aangescherpt. Hierin gaan we verder. Zo hebben we vastgelegd dat alle nevenfuncties die een senator krijgt aangeboden vooraf schriftelijk in de fractie worden gemeld en er wordt gekeken of daar geen conflict ontstaat met de portefeuille van een senator. Deze regels zijn ook op de website van de PvdA te vinden om zo transparant mogelijk te blijven. En ook de nieuwe Eerste Kamerfractie zal dit gesprek blijven voeren om ervoor te zorgen dat we op een goede en integere manier ons Kamerwerk uitvoeren.
Afbeelding: Werry Crone | Hollandse Hoogte