Nog een paar nachtjes slapen en we mogen weer naar de stembus. Frans Timmermans kennen we wel, maar wie staan er verder op de lijst? En belangrijker, hoe denken ze vanuit Europa het lokaal bestuur te gaan versterken?
Dat zaken moeten van Brussel is vaak onzin
Agnes Jongerius
Lid van het Europees Parlement & nummer 2 op de lijst
Je bent al een tijd actief als Europarlementariër, is er in de praktijk veel samenwerking met het lokale bestuur?
‘Die moet je wel zoeken. Er wordt vaak gezegd dat Europa of Brussel heel ver weg is. In het begin kwamen er wel eens mensen met vragen als “is er Europese subsidie mogelijk voor een ringweg?” Maar wij zitten niet rechtsreeks in het subsidiecircuit in Brussel. We kunnen hooguit de weg wijzen. Het was dus even zoeken naar wat wel werkt.’
Heb je daar een voorbeeld van?
‘Staatsecretaris Tamara van Ark (VVD) stelde uit angst voor onderbesteding grote bedragen beschikbaar voor onder andere jobcoaches. Zij financierde dat uit de ESF-subsidiepot (Europees Sociaal Fonds, red.). Een goede zaak, want jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt werden hierdoor aan een baan geholpen. Het ESF-geld ging echter zo snel op, dat er tot 2021 geen geld meer zou zijn voor jobcoaches.
Van Ark was onverbiddelijk: op is op. Ik heb samen met Tweede Kamerlid Gijs van Dijk een opiniestuk in de krant geschreven dat je de meest kwetsbaren niet in de steek moet laten. Twee directeuren van praktijkscholen uit Gelderland en Zeeland schreven er ook over. We besloten door te zetten en maakten vragen die Staten- en raadsfracties aan hun colleges konden stellen.
Dat gebeurde door het hele land. Succes heeft altijd vele vaders en moeders, maar bij de Algemene Politieke Beschouwingen kwam er een motie van Gert-Jan Segers die € 17 miljoen vroeg voor onze jobcoaches. Zonder de discussie op lokaal niveau was dat niet gebeurd, denk ik. Dat is wat mij betreft een mooi voorbeeld van geslaagde samenwerking tussen Europa, Den Haag, provincies en gemeenten.’
Waar kunnen lokale PvdA'ers nog meer over aankloppen bij jullie?
‘Voor bijna alles wat de PvdA in de Zeker Zijn-campagne centraal stelt. Op het gebied van wonen kunnen we bijvoorbeeld behoorlijk wat betekenen. De Europese regels, die nu nog belemmeren dat woningcorporaties geld mogen besteden met een net-niet laag genoeg inkomen, kan het Europees Parlement versoepelen.’
Heb je nog meer voorbeeld?
‘Europa heeft als streefdoel gesteld dat niemand op straat zou mogen slapen. Op dat punt zou je dus kunnen zeggen: stel dat dat een probleem is in je gemeente, dan kunnen wij als EP-fractie het onderwerp ook Europees agenderen. Dat drukt weer op het huisvestingsbeleid.
Als het gaat om aanbestedingen in het sociaal domein of in het openbaar vervoer hebben we voor een deel nog wel zendingswerk te verrichten. Het is niet zo dat Brussel voorschrijft dat je alles voor de laagste prijs moet aanbesteden. Je mag ook sociale voorwaarden stellen, maar dat moet je dan wel in het begin van het traject doen. Als je het openbaar vervoer aanbesteedt, moet in het bestek al staan dat je wilt dat bedrijven de cao voor het openbaar vervoer volgen en dat er voldoende pauzes ingebouwd worden voor chauffeurs.’
Soms is het dus ook gewoon uitleggen wat de regels zijn?
'Ja, wanneer mensen het hebben over een dictaat uit Brussel, klopt dat vaak niet. De regels worden soms verkeerd geïnterpreteerd, of ze zijn onbekend.'
Wat raad je lokale politici aan om absoluut wel te doen en wat juist niet, als het gaat om Europa?
‘Zoek vooral contact met ons. En laat je niet wijsmaken dat zaken “moeten” van Brussel.’
Europa heeft ons leven echt verbeterd
Vera Tax
Oud-wethouder in Venlo en nummer 5 op de kandidatenlijst
Wat denk je dat Europa en het lokale bestuur voor elkaar kunnen betekenen?
‘Heel veel natuurlijk. We vullen elkaar aan. Wat ik jammer vind is dat Europa voor veel mensen heel ver weg lijkt.’
Wat klopt er niet aan dat beeld dan?
‘Mensen weten vaak niet dat iets geregeld is door Europese regelgeving. Dankzij Brussel kan je bijvoorbeeld overal in Europa bij je eigen Netflix-account. Net zoals je nu over de grens je Nederlandse mobiele telefoonabonnement kan gebruiken.
Een ander voorbeeld: mensen kunnen nu in de apotheek niet altijd alle medicijnen vinden, omdat ze op zijn of te duur zijn. Dat is nu typisch iets wat Europees opgelost kan worden. Of misschien zelfs moet worden, omdat het grensoverschrijdende zaken zijn.’
Hoe wil je zelf de verbinding concreet verbeteren met lokale politici in Nederland?
‘Ik ben zelf raadslid geweest. Als je met je lokale werkzaamheden bezig bent, weet je niet wat er Europees allemaal geregeld kan worden. Daarom moeten we vanuit Europa actief laten weten wat we doen en welke resultaten we geboekt hebben.
Maar dat is niet alles: ik wil graag meedoen, omdat Europa ons leven echt heeft verbeterd. Ik geloof erin. De zure regen is weg, we leven in vrede en de grenscontroles bestaan niet meer. Ik wil me dus inzetten om de euroscepsis weg te nemen en vooral om te kijken hoe we beleid toe kunnen voegen waar mensen echt wat aan hebben.'
Hoe kan je lokaal Europa levend houden?
'Zorg dat je de Europarlementariërs goed kent en uitnodigt om bij jou lokaal te komen vertellen over Europa. Als afdeling hebben we dat in Venlo drie keer gedaan en je merkt dat het dan veel meer gaat leven. De thematiek is vaak politieker dan veel lokale thema's.'
Ambtelijk zijn de lijntjes met Brussel er wel, politiek niet
Ralph du Long
Statenlid in Drenthe & nummer 10 op de kandidatenlijst
Denk je dat je iets kunt betekenen voor het lokaal bestuur in het Europees Parlement?
‘Ik zit er zelf nog niet in natuurlijk, maar ik heb wel veel ervaring met Brussel. De kennis en ervaring die ik in de provinciale politiek heb opgedaan vormt dan een mooie mix hoop ik.’We zijn traditioneel gezien een van de zwakke regio's in Nederland. Voor Drenthe is het ontzettend belangrijk om goede contacten te hebben met Brussel, Bremen en Den Haag.’
Welke onderwerpen zijn belangrijk voor jullie?
‘Landbouw en energietransitie zijn goede voorbeelden. Als je wat betreft dat laatste gaat kijken welke alternatieve bronnen er zijn, dan is Brussel heel belangrijk voor ons.’
Is het nodig om lokale politici op weg te helpen in Europa?
‘Er zijn al veel vertegenwoordigers in Brussel uit en namens de gemeenten. Maar het is wel vooral op ambtelijk niveau goed geregeld. Als je het hebt over politiek, is het anders. Bij wie je moet zijn om coalities te smeden, is dan een belangrijke en vaak onbeantwoorde vraag.’
Hoe kunnen Brussel en lokale politiek elkaar verder versterken: kun je met lokale voorbeelden zaken agenderen in Brussel?
‘Ja, maar het kost heel veel tijd en inzet. Wat ik graag zou willen doen is niet alleen aandacht voor het Drents belang, maar ook kijken naar hoe je breder zaken aan kunt pakken, bijvoorbeeld met de oosterburen. Met Nedersaksen hebben we als provincie inmiddels een goede band, maar het opbouwen daarvan heeft veel tijd gekost. Voor Brussel zal hetzelfde gelden.’
Zijn de banden dan niet goed?
‘Ik zie al jaren de worsteling om structureel en goed contact te onderhouden met Brussel. We vinden het als regio niet altijd even makkelijk om directe politieke lijnen te krijgen. De afstand van ons in Drenthe tot de PvdA in het Europees Parlement is toch groot, terwijl we wel veel aan elkaar kunnen hebben.’
En je als provincie aan de grens niet zonder Brussel kan?
‘Minder of geen regelgeving voor bedrijven, die aan de grens liggen, kan je echt alleen Europees regelen. Er zijn letterlijk industrieterreinen, waarbij het ene deel in Duitsland en het andere in Nederland ligt. En ook als het gaat om concurrentieregels, dan moet je in Brussel zijn om bijvoorbeeld een level playing field te creëren.'
Afbeelding: Jan Boeve | Hollandse Hoogte