De Statenverkiezingen zijn alweer even geleden. Na de hectiek van de campagne en de emoties over de uitslag is het nu tijd voor reflectie. Wat ging er goed en wat kan de volgende keer beter? Lokaal Bestuur vroeg het aan drie lijsttrekkers.
‘We zijn samen met de provincie opgetrokken’
Henni van Asten
Lijsttrekker in Wetterskip Fryslân
Wat ging er goed?
'Waar ik heel tevreden over ben is dat we samen zijn opgetrokken als provincie en Wetterskip. We hadden één programma, wat makkelijk kan, omdat het Wetterskip nagenoeg de hele provincie beslaat. Het voordeel van de gezamenlijke campagne was dat er geen conflicterende teksten in de programma's stonden. En het is voor jezelf ook goed om met anderen zo bezig te zijn.'
Wat ging er minder goed?
'We hebben in november in een groot gebied herindelingsverkiezingen gehad. Daardoor waren vrijwilligers daar er op een gegeven moment wel even klaar mee. Het was soms lastig om mensen enthousiast te krijgen.'
Hebben jullie gebruikt gemaakt van social media?
'Ja, maar dat was echt iets van onze campagneleider. Ik weet niet precies wat het bereik is geweest. Wel hebben een leuk filmpje gemaakt dat zelfs Jinek haalde. Daar horen we nu nog mensen over.'
Sloeg de boodschap Zeker Zijn aan?
‘Daar hebben we een beetje onze eigen draai aan gegeven. We hebben de tekst niet gebruikt op onze posters en adverteerden met "rood en groen". Dus dat we er niet alleen voor natuur of arbeiders, maar voor allebei. Dat is ook een soort zekerheid waar mensen naar op zoek zijn. De landelijk bedoelde insteek van "Zeker Zijn" landde nog niet meteen bij ons. Pas later, toen het begrip politiek werd geladen, wel, maar toen hadden we onze eigen leuzen al.'
Wat zou je de volgende keer anders doen?
'In het verleden gingen we wel eens met een rode karavaan door de provincie heen. Dat hebben we nu maar heel beperkt gedaan. Dat zou ik wel weer willen, het was heel zichtbaar en heel goed voor het onderlinge gevoel. Er had wel iets meer reuring mogen zijn.'
Heb je het idee dat je echt het verschil kon maken of was je toch afhankelijk van de landelijke tendens?
'In dat laatste geval zouden we hebben moeten verliezen en in het Wetterskip gingen we er een zetel op vooruit. Dus nee, hier is het toch weer een beetje roder aan het worden. Het zetelverlies in de provincie komt vooral door de deelname van het FvD.’
Je moet de permanente campagne goed op orde hebben
Anna-Lena Penninx
Lijsttrekker van Waterschap Rijn en IJssel (Gelderland)
Wat was de uitslag?
'We hebben een zetel gewonnen, dus dat was een verrassing. Onverwacht ook.'
Hoe verklaar je dat?
'Lastig te zeggen, we hebben denk ik gewoon een goede campagne gevoerd met vee; regionale en lokale gezichten.'
Hoe verliep de samenwerking met het partijbureau, de provincie en lokale afdelingen?
'Er zijn veel gezamenlijke acties gevoerd, dat was leuk. De provincie had overigens ook een leuke actie: de equality race.'
Wat is dat?
'Daarbij werden verschillende mensen naar hun kansen in het leven gevraagd. Ben je man of vrouw? Zijn je ouders wel of niet gescheiden? Heb je armoede gekend in je leven? En heb je een chronische ziekte? Dat levert inzicht op in de kansen van mensen en dat is natuurlijk waar de PvdA voor staat: zorgen voor kansen voor iedereen. Het filmpje van de provincie daarover had een groot bereik.'
Hebben jullie als waterschap de Zeker Zijn-leus gebruikt?
'Uiteraard, overal.'
Je zegt uiteraard. Dat hebben ze in Friesland bijvoorbeeld niet gedaan.
'Dat is een keuze, maar ik denk dat het wel goed is in een campagne om voor eenduidigheid en daardoor dus ook voor herkenbaarheid te zorgen.'
Wat zou je de volgende keer anders doen?
'Ik zou in ieder geval nog eerder beginnen met de voorbereiding. Meer doen ook met de permanente campagne. Je merkt toch dat de waterschappen een beetje een ver-van-hun-bed show zijn voor veel mensen.'
Hoe groot was de invloed van de landelijke politiek? Hoeveel zetels zijn echt 'van jullie'?
'Als het gaat om ons waterschap dan denk ik dat mensen toch echt wel op ons gestemd hebben. Bij de 22 waterschappen heeft de PvdA op vijf plekken gewonnen, waaronder bij ons. Je merkt trouwens in zijn algemeenheid dat de toon over de PvdA wel veel positiever is dan een tijdje geleden.’
Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd van deze campagne?
'Dat je dus die permanente campagne goed op orde moet hebben. Als je voortdurend zichtbaar bent, zet dat zoden aan de dijk. En samenwerking is echt de sleutel.'
Het ging gewoon best wel oké
Peter Kerris
Lijsttrekker in Gelderland
Wat ging er goed?
‘Eigenlijk best wel veel. De kandidaten waren enthousiast en er waren ook veel ideeën voor leuke acties. We hadden drie campagnelijnen: debatten en regionale media, zichtbaar zijn op straat, en de online aanwezigheid. Ik maakte me het meeste zorgen over de vraag of mensen wel zouden gaan stemmen. Niet om de inhoud of het verloop van onze campagne, dus dat is eigenlijk heel positief.’
Welke inhoudelijke boodschap hadden jullie?
'We begonnen met het idee dat we op een zo lokaal mogelijk niveau campagne moesten voeren, omdat mensen niet "voor de provincie" stemmen, maar voor zaken die hen lokaal raken. Toen we rond de zomer inventariseerden wat die lokale thema's waren, kwamen we vaak op de hoekstenen van de partij uit: wonen en werk. Daarom hebben we op een paar issues campagne gevoerd: woningbouw en de verduurzaming van de samenleving met name.'
Is dat wel onderscheidend genoeg?
‘Ja. We hebben weliswaar een zetel verloren, maar er was vier jaar geleden een lijstverbinding met GroenLinks waardoor we er een extra restzetel bijkregen. Doordat de lijstverbindingen dit keer niet meer mochten, verloren we die zetel weer. Maar ten opzichte van de vorige keer hebben we wel 8.000 stemmen gewonnen.’
Wat ging er minder goed?
‘We maakten ons dus zorgen of mensen wel naar de stembus zouden gaan en of onze campagne mobiliserend genoeg zou zijn. We hebben in de laatste week dus echt ingezet op "get out the vote"-acties. Toen kwam de aanslag in Utrecht, waarna de campagne werd stilgelegd, dus dat maakte het spannend wat betreft de opkomst. Ik vond daarnaast ook dat we wat veel op markten stonden en te weinig de wijken in zijn gegaan.’
Hebben jullie nog andere leuke dingen gedaan behalve de equality race?
'Met de JS en de PvdA Brabant en Limburg zijn we per fiets langs het spoor gereden, met als boodschap dat fietsen sneller was dan de treinverbinding zelf. Daar haalden we ook veel regionale media mee. Ook hebben we een ludieke woonactie gedaan: we zetten zelf een klein houten huisje in elkaar, omdat er te weinig betaalbare woningen worden gebouwd. Die actie haalde zelfs het NOS Journaal.'
Sloeg de boodschap 'Zeker Zijn' aan?
'We hebben die boodschap in alle uitingen gebruikt. Zeker zijn van een betaalbaar huis, van een eerlijke toekomst, en van een vaste baan. Dat waren de drie hoofdboodschappen waar we mee werkten, en dan ook gedifferentieerd per regio. Wonen was bijvoorbeeld het thema in Nijmegen.'
Wat zou je de volgende keer anders doen?
'Toch nog eerder beginnen. We begonnen nu in januari met iedereen bij elkaar roepen, dat moet misschien toch twee of drie maanden eerder.'
Bijschrift afbeelding: Peter Kerris op campagne
Afbeelding: Facebook PvdA Gelderland