Nog een kleine twee maanden en we mogen weer stemmen, maar de kans dat de Statenverkiezingen ook daadwerkelijk over de provincie zullen gaan, lijkt vrij klein. En dat de waterschappen enige aandacht zullen krijgen, is al helemaal onwaarschijnlijk. Dat weerhoudt de waterschappers er echter niet van om vol goede moed de campagne in te gaan.
Er is echt wel sprake van ideologie
Egbert de Vries
Lijsttrekker in waterschap Amstel, Gooi en Vecht (Noord-Holland)
Hoe politiek is het waterschap eigenlijk?
'Dat is afhankelijk van hoe je het woord politiek definieert. Maar ik vind het heel politiek. Er moeten besluiten worden genomen over de belastingheffing bij mensen en hoe we dat inzetten. De ene partij wil een grote overheid, de ander een kleine, dus daar zitten al politieke verschillen in.
Daarnaast is er ook echt wel sprake van ideologie. Hoe belangrijk vind je de aanpak van het klimaat bijvoorbeeld. Duurzaamheid is de kern van het waterschap. schoon water, bodemdaling tegengaan, dat soort zaken.'
Maar over het tegengaan van bodemdaling kan je het toch niet oneens zijn?
'Dus wel. Veengrond stoot enorm veel CO2 uit als de grond inklinkt en het veen oxideert. Dus ja, wat doe je dan? In welk tempo en in welke mate grijp je dan in? De PvdD wil dat zo snel mogelijk aanpakken, desnoods ten koste van de landbouw. Het CDA zegt: je moet landbouw zoveel mogelijk kans bieden. En wij vinden dat je die bodemdaling echt eerst moet tegengaan en de landbouw zich moet aanpassen.'
Wat zijn de speerpunten van de PvdA?
'Dat is echt wel een van de speerpunten, die bodemdaling stoppen. Een andere is: hoe kunnen we zo snel mogelijk circulair worden en zo snel mogelijk een netto producent van energie worden? De VVD is daar huiverig voor, die vindt dat je als overheid niet teveel ondernemer moet zijn. Ook daar zit spanning. En uiteraard vinden we dat de rekening eerlijker verdeeld moet worden. Grote bedrijven moeten meer belasting gaan betalen dan burgers. '
Worden de waterschappen de komende tijd belangrijker?
'Ja. Dijken verhogen en versterken kost bijvoorbeeld echt veel extra geld. De lange droogte van afgelopen zomer zorgt voor barsten in dijken, en voor de noodzaak water naar binnen te pompen in plaats van naar buiten. Het betekent ook dat zout zeewater meer naar voren komt. Dat water terugduwen is heel duur, maar noodzakelijk, want de drinkwatervoorziening mag niet in gevaar komen.
Komt klimaatverandering vooral op het bordje van de waterschappen?
‘Nee, iedereen krijgt er mee te maken. De aanpassing van de openbare ruimte van steden en dorpen is ook een verantwoordelijkheid van gemeenten, net als de capaciteit van riolen en rioolwaterzuiveringen.'
Voeren jullie zelf campagne, of samen met de provincie?
'We doen wel echt voor onszelf mee. Maar er is wel inhoudelijke afstemming met de provinciale campagne, waarbinnen wij onze eigen speerpunten naar voren brengen.'
Wat verwacht je als uitslag?
'Wij hopen dat we dezelfde uitslag te halen als de vorige keer. Vijf zetels weer dus (van de 23, red.).'
‘Schoon water is schoon water’
Fabian Tijhof
Lijsttrekker Waterschap De Dommel (Noord-Brabant)
Hoe politiek is het waterschap bij jullie?
'Vrijwel niet. Er is geen sprake van bodemdalingsproblematiek. Maar we zitten wel in een grensgebied bij België. Maar ja: schoon water is schoon water. Daar zijn niet veel meningsverschillen over.
Maar dat betekent niet dat we hier nergens over discussiëren. Over de plaatsing van waterbergingen en over wat er moet gebeuren bij grote droogte, lopen de gemoederen wel op.’
Maar is er bij jullie wel echt sprake van discussie? De afgelopen periode hadden jullie als Algemeen Bestuur (AB) de projecten toch gemandateerd aan het Dagelijks Bestuur (DB)?
'Tot op zekere hoogte is dat vreemd. Behalve dan dat het AB moet aangeven wat het DB wel en niet kan en mag binnen zo'n project. Toch hebben we de afgelopen vier jaar uiteindelijk wel erg veel weggegeven. Het aanleggen van grote waterbergingen bijvoorbeeld. Daar heb je te maken met vraagstukken over landbouw en natuur: wat gaat voor? Het DB maakt dan een voorstel en gaat dan direct de buurt in zonder kaders te vragen aan het AB. Dat hoort natuurlijk niet. Maar het AB laat dat dan lopen.'
Hoe ga je campagne voeren als het relatief weinig politiek is?
'We zitten dicht op een aantal andere partijen. Waar we verschil maken, is kwijtschelding van waterschapsbelasting voor minima. Dat is hier nog vrijwel niet geregeld. Zeker zijn van schoon en bereikbaar water, dat is onze boodschap. Daarbij werken we samen met de provincie, maar we hebben niet veel specifieke inbreng. We hebben ook geen eigen geld voor de campagne, dus dat maakt het extra lastig.'
‘Je merkt dat het politieker wordt’
Fien Heeringa
Lijsttrekker Waterschap Hunze en Aa's (Groningen en Drenthe)
Hoe politiek is het waterschap eigenlijk?
'Dat is een lastige vraag. Behalve de standaard activiteiten zoals veiligheid, schoon en voldoende water, zijn er steeds meer zaken die de burger direct raken. Veenoxidatie, duurzaamheid, onderzoek naar verwijderen microplastics, circulaire economie, verzilting, klimaat, energieneutraliteit: noem maar op. Daar zijn zeker politieke verschillen over. Al is het alleen maar de wijze, waarop je kijkt naar financiering. Voor een aantal partijen zijn de kosten bepalend, maar wij zien het waterschap als maatschappelijke organisatie en kijken heel zorgvuldig welke effecten maatregelen hebben op mens, dier en natuur.'
Zijn er meer politieke conflicten in het waterschap dan in het verleden?
'Ja, je merkt dat het politieker wordt. Men is strakker in keuzes, duurzaamheid vindt de een maar nonsens, de ander vindt het juist heel belangrijk.'
Wat zijn de speerpunten van de PvdA?
‘Bovenal het stoppen van bodemdaling ten gevolge van veenoxidatie, en daarmee dus het realiseren van minder uitstoot van broeikasgassen. In Nederland is dat bijna zeven megaton per jaar. Dat is ontzettend veel.
Dat komt voor een gedeelte doordat boeren in veengebieden onvoldoende letten op de gevolgen van oxidatie. De vraag is dus: hoe kunnen we boeren helpen? Je zou kunnen denken aan grondruil en andere teelten met eventuele compensatie. Tegelijk moet duidelijk zijn dat sommige activiteiten op veengronden gewoon niet meer kunnen.'
Voeren jullie zelf campagne, of samen met de provincie?
'Dat doen we samen, want dan kunnen we meer mensen op de been krijgen en een groter publiek bereiken. Wij zijn voor schoon water, voor mens, dier en plant. Dat lijkt voor de hand liggend. Maar dat is niet zo. Schoon water kost geld, en dat we “overal moeten kunnen zwemmen” vinden lang niet alle partijen noodzakelijk!’
In hoeverre heeft de klimaatdiscussie impact op de verkiezingen?
'Dat lijkt vooral provinciaal te spelen. Dat komt met name doordat mensen niet goed weten wat de waterschappen precies doen. Gemeenten hebben een eerste verantwoordelijkheid in stedelijk gebied. Wij moeten echter samen met gemeenten kijken hoe we inwoners kunnen stimuleren maatregelen te nemen bij wateroverlast in oude wijken. Wanneer dat geld kost, zijn niet alle partijen even enthousiast.’
Is er meer geld nodig voor extreme droogte of juist natheid door klimaatverandering?
'We merken daar nu nog weinig van, maar in de toekomst zal dat zeker nodig zijn. Er is al veel gebeurd met betrekking tot wateroverlast. We hebben bergingsgebieden aangelegd en gewerkt aan beekherstel, maar we moeten ook oplossingen bedenken hoe we water vast kunnen houden voor droge tijden. Zo kunnen we de schade beperken voor de landbouw en de natuur. Uitdagingen genoeg dus.’
Afbeelding: Kees van de Veen | Hollandse Hoogte