Met #SorryJohan bleek nog maar eens dat veel LHBTI’s het moeilijk vinden om uit de kast te komen. Hoewel de emancipatie van de LHBTI-gemeenschap op juridisch vlak bijna voltooid is, is het met de acceptatie vaak nog bar en boos gesteld. Door actief beleid kunnen gemeenten hierin een hoop betekenen. Lokaal Bestuur vroeg drie raadsleden en de voorzitter a.i. van het Roze Netwerk naar hun ideeën en plannen om de acceptatie te vergroten.
‘Het hangt er maar net van af in welke omgeving je zit’
Wilco Bos
Fractievoorzitter in Harderwijk
Is het belangrijk dat jullie een regenboogstad zijn?
'Ik denk van wel. Je maakt zaken zichtbaar waardoor mensen het gesprek makkelijk aangaan, makkelijker uit de kast komen, en zich veiliger voelen. De gemeente kan daar een grote rol in spelen.'
Wat kan een gemeente concreet doen om de LHBTI -gemeenschap te helpen?
'Sowieso kijken naar wat er op scholen over verteld wordt en hoe sportverenigingen ermee omgaan. Als gemeente ga je er natuurlijk niet over, je kunt geen zaken opleggen. Maar je kunt er wel met ze over praten en adviseren hoe ze het beste kunnen aanhaken bij het COC.
We hebben gemeentelijk zelf geen experts in dienst, maar er wordt wel beleid op gemaakt. Harderwijk heeft bijvoorbeeld sinds kort een regenboogzebrapad. CDA en ChristenUnie steunden dat initiatief. Dat is wel echt een positieve verschuiving. Een jaar geleden nog hadden we dat nog niet voor mogelijk geacht. Daarnaast proberen we het uitgaansleven diverser te krijgen en subsidiëren we Harderwijks Village People.’
Hoe staat het met de homoacceptatie in Harderwijk?
'Heel wisselend. Het hangt er maar net van af in wat voor omgeving je zit. Qua cijfers komt er relatief weinig homo-gerelateerd geweld voor in onze gemeente. In die zin kan je zeggen dat Harderwijk relatief veilig is. Maar dat zal zeker niet overal zo zijn. Op scholen en (sport)verenigingen komt wel degelijk discriminatie voor. Alles wat afwijkt van de norm kan lastig zijn, dat zie je ook bijvoorbeeld met racisme.'
Moet er op lokaal niveau meer gebeuren?
'Je zou bijvoorbeeld besturen en trainers van sportverenigingen daar in kunnen begeleiden. Maar dat is best wel verstrekkend. Je moet in ieder geval in je eigen communicatie die tolerantie uitstralen en het belang ervan benadrukken.'
Dat klinkt wat mager?
'Dat is het ook! In Nunspeet heeft de burgemeester de regenboogvlag niet gehesen, maar teruggegeven. “Daar zijn wij niet van,” zei hij. Daar is veel commotie uit ontstaan, maar de vlag hangt er nog steeds niet.'
‘De verdraagzaamheid is aan het verdwijnen’
Nenita la Rose
Raadslid in Amsterdam
Hoe belangrijk vind je het dat Amsterdam een regenboogstad is?
'Ik vind dat heel belangrijk. Amsterdam is het al tien jaar. Ik vind het ook noodzakelijk om de veiligheid, de sociale acceptatie en de weerbaarheid van de gemeenschap te bevorderen. Het is goed dat dit wordt opgepakt door minister van Engelshoven, want het gaat helaas niet vanzelf.'
Wat voor maatregelen hebben jullie in Amsterdam genomen?
'Een heleboel en dat is ook opgenomen in ons coalitieakkoord. Volgende week is het Paarse Vrijdag, daar doen we aan mee. En omdat je de laatste tijd veel hoort over geweld tegen de LHBTI-gemeenschap hebben we een convenant gesloten met de politie, het OM en anti-discriminatieorganisaties.
Wat staat er in het convenant met OM en politie?
‘Ze houden de discriminatiecijfers nauwlettend in de gaten en zetten alert in op aangiften. We moedigen mensen aan om aangifte te doen en houden daarbij rekening gehouden met gevoeligheden. Je moet je veilig voelen.'
En wat gebeurt er nog meer?
‘Wat we ook doen vanuit de gemeente is het netwerk van roze leraren, ouderen en bi-culture Amsterdammers ondersteunen. Zorginstellingen moedigen we aan een roze loper-certificaat voor LHBTI-vriendelijke zorg in te voeren. Daarbij wordt er extra aandacht besteed aan hun achtergrond en zijn er ook gezamenlijke activiteiten. Alles zodat mensen zich veilig en gehoord voelen.'
Hoe staat het er cijfermatig voor?
'In Amsterdam is ooit het eerste homohuwelijk ter wereld gesloten, en openlijk zoenen kon. Maar je merkt toch dat de laatste jaren de klad erin lijkt te komen. Discriminatie neemt toe en “homo” is het meest gebruikte scheldwoord op scholen, dus de verdraagzaamheid is aan het verdwijnen. Daarom moeten we als gemeente in woord en daad uitstralen dat we een inclusieve stad willen zijn en dat iedereen welkom is. Je moet daar continu op blijven hameren. Niet verslappen, alert zijn en blijven waken over de gemeenschap.'
Kunnen jullie op gemeentelijk niveau wel genoeg doen?
'Het is een combinatie van factoren. Het helpt niet als Johan Derksen weer een uitspraak doet. En er is landelijk wel minder geweld gemeld dit jaar, maar de situatie is nog steeds slechter dan voor hetero's. Met name transgenders hebben het heel zwaar. Het is dus goed dat er steeds meer regenboogsteden komen, want we zijn er nog lang niet.'
De regenboogmotie heeft het in Smallingerland niet gehaald
Dinie Mulder
Raadslid in Smallingerland
Ik begreep dat er in Smallingerland een regenboog-motie is ingediend die het niet heeft gehaald?
'Dat klopt. Die motie van ons en een andere oppositiepartij was bedoeld om de LHBTI-gemeenschap te steunen. Dat de ChristenUnie uit fundamentele overwegingen tegenstemt zagen we nog wel aankomen, maar van de grootste coalitiepartner ELP, een lokale partij die zegt open te zijn, hadden we dit niet verwacht.'
Waarom waren ze tegen de motie?
'Dat was een van de frustrerende punten van hoe het ging: ze kwamen niet echt met een duidelijke argumentatie. Het komt er min of meer op neer, dat ze het probleem niet zien. Discriminatie van de LHBTI-gemeenschap komt volgens de ELP in Smallingerland niet op serieuze schaal voor.'
Hebben jullie nog vervolgstappen proberen te nemen?
'Ja, we hebben met de voorzitters van de jeugdraad van Smallingerland gesproken en die zijn vervolgens een klein onderzoek gaan doen naar of er wel of geen sprake is van fysiek of verbaal geweld tegen LHBTI-jongeren. Daar kwam uit dat maar heel weinig mensen openlijk voor hun geaardheid uit durven komen. Er zijn niet heel veel gesprekken gevoerd, maar het signaal was helder. Dus nu ligt de vraag voor om een officieel onderzoek te laten doen door de gemeente. Er is echt nog een wereld te winnen.'
‘LHBTI-beleid is niet iets wat je er een beetje bij moet doen’
Antoine van Lune
Voorzitter a.i. van het Roze Netwerk
Waar zet het Roze Netwerk op in als het gaat om gemeentelijk beleid?
'Vorig jaar juli zijn we zelf gekomen met een bijdrage voor verkiezingsprogramma's van de PvdA. Daarin hebben we een aantal punten naar voren gebracht waar ze op zouden kunnen inzetten. Voorlichting op scholen, antidiscriminatiebeleid, het profileren van gemeente als regenboogstad. Dat soort zaken. Maar ook dat een gemeente zelf als gemeente een inclusief personeelsbeleid voert, hoort er wat ons betreft bij.'
Nemen gemeenten dit over?
'Het is sowieso lastig als klein netwerk om al die afdelingen te bereiken. Maar bij de afgelopen verkiezingen heeft het in de campagneflits gestaan. Helaas weten we niet precies hoeveel afdelingen het hebben meegenomen in hun verkiezingsprogramma’s. Dat zou wel heel interessant zijn: zijn er verschillen tussen steden en platteland? Waar worden voorstellen wel overgenomen, waar niet?
Hoe vind je het in zijn algemeenheid gaan met tolerantie voor de LHBTI-gemeenschap?
'Als je naar de cijfers kijkt, ook die van het Sociaal Cultureel Planbureau, dan ziet het er alleen maar positief uit. Maar er zit ook een verhaal achter die cijfers: als je echt inzoomt, dan is de acceptatie flinterdun. Mensen zeggen vaak dat ze het accepteren, maar als je doorvraagt blijkt dat toch minder het geval te zijn.
Als je met mannen praat die Veronica Inside kijken, nuanceren ze de uitspraken van Johan Derksen. “Hij bedoelt het toch niet zo kwaad?” Maar dan zien je dus niet wat er achter zit. Die onderstroom is problematisch.'
Doen gemeenten voldoende?
'Er valt echt nog een slag te maken. De gemeente gaat over veiligheidsplannen, leg anti-discriminatie daarin concreet vast. Bijvoorbeeld dat meldingen die gedaan worden altijd geregistreerd worden als homofobe of transfobe incidenten, en niet puur als bijvoorbeeld een geweldsincident. Wees specifiek. Dat soort afspraken kunnen al erg helpen. LHBTI-beleid is niet iets wat je er een beetje bij moet doen. Je kan als gemeente – dichtbij burgers - het verschil maken. En maak dus ook zélf afspraken, bijvoorbeeld met scholen, om het COC voorlichting te laten geven. Verwijs niet simpelweg door.'
14 december is het Paarse Vrijdag. Op die dag wordt op scholen aandacht gevraagd voor de acceptatie van LHBTI’s. Maar helaas is dat niet genoeg. Nog steeds krijgt 70% van de LHBTI’s met verbaal of fysiek geweld te maken. Kamerlid Kirsten van den Hul wil daarom samen met raadsleden (en wethouders) door heel het land het lokale LHBTI-beleid versterken. Daarvoor stelde ze een panklare motie op die je ook in jouw gemeente in kan dienen. Je vindt hem op mijnCLB.
Afbeelding: Erik van 't Woud | Hollandse Hoogte