De campagne zit erop, de stemmen zijn geteld. Grote vraag is nu: hoe heeft de PvdA het gedaan?
‘Landelijk zit de partij in de lift, dat merk je wel’
Mieke Booij
Lijsttrekker in Haarlemmermeer
Wat is de uitslag geworden?
'We hebben drie zetels gehouden. Daar zijn we best wel blij mee.'
Had je dit verwacht?
'Eigenlijk wel. We wisten dat er een slechte opkomst zou zijn. Dat klopte ook: die was 35%. Vier jaar geleden was het 51%. GroenLinks is hier met één zetel gegroeid, dat is dus relatief weinig. D66 is gehalveerd, die zijn van zes naar drie gegaan. Die worden duidelijk afgestraft voor hoe mensen landelijk nu tegen D66 aan kijken. De VVD bleef gelijk met zeven zetels, en de lokale grootste partij is met één zetel gestegen naar zeven.'
Wat betekent deze uitslag voor jullie? Komen jullie in het college of juist niet?
'We verwachten dat de twee grootste partijen met elkaar richting CDA gaan kijken, en dan is er nog één partij nodig om een goede meerderheid te krijgen. Dat zou gezien de uitslag eerder GroenLinks zijn, maar onze deur staat open.'
Hoe verliep de campagne?
'Eigenlijk heel goed. In verhouding tot vier jaar geleden waren de gesprekken met mensen beter. Ze waren niet meer zo boos als toen. De PvdA wordt nog niet toegejuicht, maar mensen lijken wel te vinden dat de PvdA toch zo gek nog niet is, en dat het opschuiven naar rechts wat we landelijk zien toch minder positief is dan ze van tevoren wellicht gedacht hadden. En binnen de PvdA, bij de vrijwilligers, leeft ook echt het wij-gevoel, dat is heel positief.'
Hoe verklaar je het dat mensen toch bij de PvdA blijven en niet naar bijvoorbeeld GL of SP overstappen?
'Dat mensen niet definitief naar GroenLinks overstappen is denk ik te verklaren doordat wij als een soort redelijk links worden gezien. Mét bestuurlijke ervaring, maar toch ook met de voeten in de klei.'
Heb je last gehad of juist geprofiteerd van landelijke kopstukken?
'Landelijk zit de PvdA in de lift, dat merk je wel. Ik kan lokaal vier jaar lang keihard mijn best doen, maar er hoeft in Den Haag maar één dingetje te gebeuren en dan hebben we daar enorme last of profijt van. Maar in zijn algemeenheid is men dus positiever geworden over de PvdA, en dat komt onder andere door de verharding van de maatschappij. Daar komt toch een tegenreactie op.'
‘We hebben een hele positieve campagne gevoerd’
Gryte Schaafstal
Lijsttrekker in Noardeast-Fryslân
Hoe is het gegaan?
'We hebben drie zetels gehaald. Daar zijn we hartstikke trots op. We gingen uit van twee.'
Hoe verklaar je dat?
'We hebben een hele positieve campagne gevoerd, op een moderne manier. Eén van onze leden zei dat hij in twintig jaar tijd zo'n campagne niet had meegemaakt. We hebben sociale media heel veel benut: twitteren richting jongeren, vlogs gemaakt, dat soort zaken. Vlogs werken goed: daarmee laat je zien met wie mensen nu eigenlijk te maken hebben. En dan helpt het dat we ook een jonge kandidaat op de lijst hadden bijvoorbeeld. Inhoudelijk voerden we een softe campagne, op de inhoud, verbindend.'
Wat is belangrijker geweest: de vorm van campagne of de inhoud?
'Dat was gelijkwaardig denk. Met ruzie en oorlog konden we de strijd hier niet winnen was onze inschatting. Wij zijn natuurlijk ook een partij die liever aanschuift dan die langs de zijkant staat te schreeuwen.'
Hebben lokale issues een rol gespeeld?
'Ja, we zitten hier ook met gaswinning natuurlijk. Wij zijn in principe tegen gaswinning, maar áls het hier toch door zou gaan, dan willen wij wel goed meepraten over hóe dat dan zou moeten. Andere partijen zeiden simpelweg “nee, als er toch gaswinning komt willen wij niet aan tafel”. Maar ja: door niet mee te praten verlies je alle controle natuurlijk. Dat was wel een belangrijk onderwerp in de verkiezingen.'
Heeft de landelijke opinie over de PvdA nog een rol gespeeld?
'Landelijk is natuurlijk ook een stijgende lijn te zien. Het dieptepunt is wellicht geweest. Er is een positieve spiraal, we winnen weer, en die gedachte moeten we vasthouden. Aan de andere kant: er was echt wel weerstand op links. Er was een nieuwe lokale partij met PvdA'ers, GroenLinks’ers en SP'ers, die haalden meteen vier zetels binnen. Je ziet dus dat linkse samenwerking wel degelijk succesvol kan zijn. In zijn algemeenheid: we merken dat het linkse geluid weer versterkt wordt als tegenreactie op de sterkere opkomst van rechts.'
Hebben jullie landelijke kopstukken over de vloer gehad?
'Ja, Lodewijk Asscher is langs geweest. Dat viel erg goed. Hij bezocht een aantal scholen, en dan gaat het natuurlijk snel over lerarentekorten en dergelijke. De ontvangst was echt heel leuk, en Lodewijk deed dat ook erg goed.'
Komen jullie in het college denk je?
'Ik hoop het, we hebben een hele goede wethouderskandidaat. Eén van de scenario's is dat er een brede coalitie komt, en daar worden we dan wellicht onderdeel van.'
Denk je dat de PvdA echt bezig is met een comeback, of dat er 'slechts' sprake is van stabilisatie?
'Stabilisatie is nodig om verder te kunnen komen. We moeten eerst het vertrouwen terugwinnen en daarna kun je pas echt denken en werken aan een comeback.'
Met de Kameruitslag hadden we vier zetels gehad, nu hebben we er zes
Carine Bloemhoff
Lijsttrekker in Groningen
Hoe gaat het?
'Wel goed, want we zijn fier overeind gebleven. Procentueel hebben we het veel beter gedaan dan we van te voren gehoopt hadden. We zijn heel blij dat we de tweede partij zijn geworden. Op 200 stemmen na hebben we nét niet een zevende zetel gekregen.'
Voorafgaand aan de verkiezingen was je er van overtuigd dat de PvdA zou gaan winnen in Groningen.
'Je moet altijd voor de winst gaan, anders haal je nooit een goed resultaat. We zijn op zes zetels gebleven. GroenLinks maakte de groter klapper en ging van vier naar elf zetels. D66 halveerde en verder waren er wat kleinere verschuivingen.'
Bij veel herindelingsverkiezingen lijkt de PvdA vooral te consolideren. Vind je dat positief?
'Een jaar geleden hadden we de Kamerverkiezingen. Met die uitslag hadden we nu vier zetels gehad. Dus waar zet je het tegen af? In vergelijking met vorig jaar is het echt al groei. En vergeet niet dat GroenLinks flink gewonnen heeft, wat dus níet ten koste van ons is gegaan. Andere partijen hadden verwacht dat we licht zouden verliezen, dat we naar vijf zetels zouden gaan.'
Wat voor type campagne hebben jullie gevoerd?
'Een positieve, echt vanuit onze waarden. Zeker zijn dat we naar elkaar omzien, solidariteit dus. Daar koppelden we thema's aan die erg leven hier: wonen, gelijke kansen, werkgelegenheid en zorg.'
Onderscheidde de PvdA zich met die thema's van de andere partijen in de campagne?
'Ik vind van wel, omdat het een unieke set aan onderwerpen is. GroenLinks ging erg in op het groene imago, wij kozen voor de klassieke sociaal-democratische thema's, maar dan wel in een modern jasje. Basisbanen en dergelijke hebben we echt gepromoot, en ons verhaal daarop sloeg erg aan. Net als ons voorstel om een extra kamerverhuurvergunning in te voeren om intimiderende huisjesmelkers tegen te gaan. Dat is zelfs landelijk opgepikt.'
Hebben jullie baat gehad bij landelijke PvdA-kopstukken, of juist niet?
'Het heeft zeker niet tegen ons gewerkt! Jonge kiezers kennen toch juist die mensen. En we moeten het samen doen, samen sterk, zo werkt het toch. Mensen zien één Partij van de Arbeid.'
Komen jullie in het nieuwe college?
'Dat is helemaal aan GroenLinks. Ik kan daar nu nog niet publiekelijk op reageren. Wij zullen altijd voor een links progressief college gaan in ieder geval.'
Afbeelding: Facebook Noardeast-Fryslân