In veel gemeenten neemt de PvdA met een kleine fractie plaats in de oppositiebanken. Hoe blijf je zichtbaar zonder wethouder en hoe verdeel je het werk? Lokaal Bestuur sprak beginnende oppositieleden en raadsleden die er al een periode in de oppositie op hebben zitten.
‘De oppositie was wel bevrijdend’
Michael Yap
Fractievoorzitter in Roosendaal (oppositie sinds 2014)
Jullie kozen in 2014 voor de oppositie. Hoe ben je toen aan de slag gegaan?
‘We hebben met de fractie en achterban de koers bepaald. Voorop stond dat we meer ons eigen geluid wilden laten horen. Wat dat betreft is de oppositie wel bevrijdend. Het voordeel van een kleine fractie is bovendien dat je minder hoeft te vergaderen. Die tijd hebben we benut om meer de samenleving in te gaan. We vergaderen niet meer in het stadhuis, maar steeds op andere locaties in de wijken. We gaan bijvoorbeeld naar een buurthuis, nemen even gauw de fractiezaken door, en gaan dan in gesprek met buurtbewoners of op pad met het buurtpreventieteam. Door deze aanpak zijn we veel actiever geworden in de wijken.’
Wat is je belangrijkste tip voor fracties die nu beginnen aan de oppositie?
‘Zorg dat je vlot prioriteiten stelt en ga daarmee aan de slag. Zoek je onderwerpen niet teveel in de raadszaal, maar vooral daarbuiten. Leg contacten met inwoners en zorg dat je zichtbaar bent. En leg ook verbinding met andere partijen. Alleen bereik je niets, je hebt altijd anderen nodig.’
‘We zijn echt wel wakker geschud’
Harun Keskin
Raadslid in Amersfoort (na coalitieperiode weer in oppositie)
Hoe ga je met een kleine fractie de oppositie in?
‘We willen onze leden veel nadrukkelijker betrekken. We hebben zo’n 450 leden, dat is een enorm potentieel. Daar moeten we veel meer uithalen. We hebben werkgroepen rond de thema’s werk, wonen en zorg waarin we samenwerken met leden en andere betrokkenen. We zoeken nog wel naar manieren om meer jongeren te betrekken. Dat is echt onze achilleshiel. We hebben een vergrijsd ledenbestand. Het is fantastisch dat we zoveel jubilarissen in het zonnetje zetten, maar we hebben ook nieuwe instroom nodig van jonge mensen.’
Zie je ook voordelen van oppositievoeren?
‘In de coalitie kregen we wel eens kritiek van leden dat we als PvdA te weinig zichtbaar waren. Daar kunnen we in de oppositie aan werken. We kunnen weer vrij opereren. Ik zie ook wel mogelijkheden om de samenwerking op links te versterken in plaats van elkaar vliegen af te vangen. Nu is het stuivertje wisselen met de linkse zetels, en zit er steeds één linkse partij in het college. Als we beter samenwerken, kunnen we in de toekomst inzetten op een links college.
Het is ook een sneeuwbaleffect; als het goed gaat, sluiten mensen graag aan en word je nog groter. Vijftien jaar geleden zaten wij in die groei. Nu gaat het slecht en dan ga je ook steeds dieper het dal in. Met twee zetels hebben we de bodem goed geraakt, tijd om op te veren. We zijn echt wel wakker geschud. We gaan ervoor in de oppositie en we gaan ons stinkende best doen.’
‘Oppositie kan je helpen scherp te krijgen waarvoor je er bent’
Manfred Haveman
Fractievoorzitter in Kampen (oppositie sinds 2014)
Jullie maakten in 2014 bewust de keuze voor de oppositie. Waarom was dat?
‘Wij zouden dan de enige linkse partij in een rechts college worden. Dan word je een excuus voor een rechtse club, dat zagen we niet zitten. Bovendien hadden we een volledig nieuwe fractie. We moesten bouwen en smoel krijgen.’
Hoe hebben jullie dat aangepakt?
‘We zijn met de nieuwe fractie begonnen met een aantal trainingen vanuit de partij om de basis op te bouwen. We hebben onszelf steeds de vraag gesteld “waarin gaan we ons onderscheiden?”. We hebben gekozen voor een positief-kritische stijl, constructief meedenken. Werk en armoede zijn voor ons belangrijke thema’s geweest. In een aantal dossiers hebben we ons inhoudelijk vastgebeten. Het is wel keuzes maken, je kunt niet alles. Wij waren minder actief op een aantal bestemmingsplannen, maar zetten wel volop in op de participatiewet, armoedebeleid en handhaving.’
Hoe maak je zichtbaar wat je doet?
‘Door de mensen rechtstreeks op te zoeken. Bij vragen probeerden we te helpen. Ook op social media waren we actief. We stelden daar ook regelmatig vragen om te horen hoe inwoners over een onderwerp dachten. Dat helpt weer in de raadszaal; we konden persoonlijke verhalen bij beleid geven.’
Heb je tips voor fracties die nu beginnen aan een oppositieperiode?
‘Ga op zoek naar jezelf; waar is de PvdA voor nodig? Daar moet je mee aan de slag. Zoek rechtstreeks contact met inwoners. Maak jezelf in de raadszaal niet onmogelijk en blijf positief meedenken. Wij zijn er als team sterker uit gekomen. Het is best even slikken, een slechte verkiezingsuitslag, maar het kan je helpen om weer scherp te krijgen waarvoor je er bent. Maak daar gebruik van.’
‘Niet afwachten waar het college mee komt, maar zelf met initiatieven komen’
Ties Stam
Fractievoorzitter in Apeldoorn (na coalitie weer in oppositie)
Wat wordt jullie toon in de oppositie? Ga je voor een felle aanval of een constructieve toon?
‘Die twee hoeven elkaar niet uit te sluiten. Er zitten onderdelen in het coalitieakkoord waarin we constructief mee willen denken, maar ik zie ook passages waarop we fel in de aanval gaan. Vooral op sociaal gebied is het een zeer summier akkoord. Daar gaan we het nieuwe college wel op aanvallen.’
Hoe ga je de komende periode met twee zetels bijdragen aan een sociaal Apeldoorn?
‘We krijgen gelukkig hulp van onze leden. In de campagne hadden we een heel enthousiaste aanwas van nieuwe mensen. Die vormen nu het ondersteuningsteam en zijn al goed aan de slag. Dit team gaat de PvdA vertegenwoordigen op bijvoorbeeld een wijkraadsvergadering, of bij gesprekken met inwoners. Ook organiseren ze activiteiten en ondersteunen ze de fractie op inhoud door bijvoorbeeld schriftelijke vragen op te stellen. De komende periode willen we niet afwachten waar het college mee komt, maar zelf met initiatieven komen.
Het voordeel van de oppositie is dat we wel weer goed van ons kunnen laten horen. We hoeven geen compromis te verdedigen, maar kunnen weer gaan voor 100 procent. We hebben meer bewegingsvrijheid. Ik zie het als mijn missie om weer te gaan bouwen aan onze partij.’
‘We gaan weer bouwen vanuit positieve energie en gezamenlijkheid’
Petra Zwang
Fractievoorzitter in Schiedam (na coalitie weer in oppositie)
Hoe ga je aan de slag als oppositiefractie?
‘We zijn samen met het bestuur bezig een inwerkprogramma te maken. Ik heb al wel ervaring in de raad, maar mijn collega raadslid en onze opvolger zijn beiden nieuw. Met het inwerkprogramma willen we de nieuwe mensen bijpraten op de verschillende thema’s en ze kennis laten maken met mensen die daarbij betrokken zijn. Het werkt ook de andere kant op; mensen maken kennis met de nieuwe fractie en zien dat we aan de slag zijn in de stad. We gaan iedere maand een andere wijk in en trekken zo de hele stad door.’
Je klinkt enthousiast. Heb je er zin in?
‘Ja! De dag na de verkiezingen was ik er helemaal ziek van, zo chagrijnig was ik. Maar dat heb ik achter me gelaten. Er is enthousiasme in de afdeling. We gaan weer bouwen vanuit positieve energie en gezamenlijkheid. Dat past bij de PvdA; samen dingen doen. Het wordt hartstikke leuk!’
Bijschrift afbeelding: Harun Keskin op campagne in Amersfoort
Afbeelding: Facebook PvdA Amersfoort