Sybrand Buma kreeg even geleden behoorlijk wat kritiek vanwege zijn uitspraken over het aankomende referendum in De Volkskrant: 'We hebben al afgesproken dat we het referendum gaan afschaffen. (…) En ik wil dat die sleepwet doorgaat. Hier ga ik uiteindelijk de keuze maken dat we dit referendum niet beschouwen als een echt referendum.'
Kortom, ook als 90% van de kiezers zich in maart tegen de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) uitspreekt, legt het kabinet de uitslag naast zich neer. Er valt nogal wat op deze stellingname af te dingen, maar is het niet terecht dat Buma en het kabinet af willen van het raadgevend referendum?
Daarom ditmaal de stelling: Buma heeft gelijk, het raadgevend referendum zorgt alleen maar voor meer onvrede en moet zo snel mogelijk worden afgeschaft.
Niesco Dubbelboer, oprichter van Meer Democratie en oud-Kamerlid
‘Ik ben het volstrekt oneens met Buma. Het referendum hoort bij een moderne democratie. Burgers willen meer zeggenschap over onderwerpen die naar hun opvatting van belang zijn. Het tragische is dat door de manier waarop veel politici om zijn gegaan met het afgelopen referendum, het instrument in diskrediet is gebracht en voor onvrede heeft gezorgd.
Daarbij, gaan we pleiten voor het afschaffen van verkiezingen als deze voor meer onvrede zorgen? De Wet raadgevend referendum kan zeker verbeterd worden, maar zoals vele wetenschappers concluderen: we moeten er als samenleving en politiek mee leren omgaan. Het referendum over de Wiv is wat mij betreft een mooie kans om een goed werkend referendum te ervaren.’
Bert Blase, waarnemend burgemeester in Heerhugowaard en initiatiefnemer van Code Oranje
‘Het raadgevend referendum is slechts één manier om bevolking en bestuur meer bij elkaar te betrekken. Daarnaast kennen we in gemeenten en provincies burgerjury’s, burgerbegrotingen, het Right to challenge, digitale burgerpanels, wijkcoöperaties en nog veel meer. Alleen de nationale politiek blijft op dit punt enorm achter. Het is in mijn ogen dan ook de omgekeerde wereld om het raadgevend referendum te schrappen. Je moet het palet aan mogelijkheden om burgers meer stem te geven juist uitbreiden.’
Maarten van den Bos, raadslid in Lingewaard en ambtelijk secretaris van de Banningvereniging
‘Het raadgevend referendum is een interessant instrument om mensen meer bij politiek te betrekken. Dan moet het wel goed uitgevoerd worden, de gekozen vorm en invulling zijn ongelukkig. Dat moet beter.
Maar het kabinet gooit het kind met het badwater weg. Wat Buma doet is diep droevig. Hij zegt eigenlijk: “Wat mensen zeggen kan me toch niet schelen.” Dat is van een hooghartigheid die politici niet past, zeker bij dit thema. Onze democratie verdient een inhoudelijk debat, ook over het referendum. Buma loopt daarvoor helaas weg.’
Iris van Dinther, raadslid in Oss
‘Het raadgevend referendum is volgens mij niet de beste manier om burgers te betrekken bij besluitvorming. De onderwerpen zijn vaak te gecompliceerd en lenen zich niet voor een platte “ja/nee” keuze.
Maar zolang het raadgevend referendum nog bestaat, is het slecht voor het vertrouwen in de politiek om op voorhand te zeggen dat je niets met de uitslag doet. En nog slechter is het dat Buma bij het referendum over het Oekraïne nog zei dat “de uitslag van het referendum niet genegeerd mocht worden, ook al bevalt die uitslag niet”. En nu doet Buma een uitspraak die daar haaks op staat. Zo lang het raadgevend referendum niet is afgeschaft, moeten de politieke partijen uitleggen waarom ze voor of tegen de sleepwet zijn. En de uitkomst op zijn minst gebruiken om de wet aan te passen als de uitslag van het referendum daar aanleiding toe geeft.’
Christa Oosterbaan, raadslid op Terschelling
‘Volgens mij is het niet het raadgevend referendum dat voor onvrede zorgt. De wet is niet perfect en zou misschien wel aangepast moeten worden. Denk aan de opkomstplicht. Maar de echte onvrede zit elders. Het onbegrip en wantrouwen richting de politiek wordt gevoed door uitspraken zoals die van Buma. Vooral ook omdat deze lijnrecht staan tegenover zijn eerdere uitspraken over het Oekraïnereferendum. Het maakt hem volkomen ongeloofwaardig. Helaas straalt dit af op de politiek als geheel en niet alleen op Buma. Wat betreft het referendum: aanpassen wel, afschaffen niet.’
Paul Verbruggen, fractievoorzitter in Alkmaar
‘Ik vind het niet kunnen dat op voorhand het resultaat van een raadgevend referendum in de prullenbak wordt gegooid. De intenties van de initiatiefnemers zijn dit keer wel oprecht. Bij het Oekraïnereferendum werd met valse informatie een ander doel nagestreefd. Aangezien dit nu niet het geval is, verdienen de indieners serieuze aandacht. Ook als je het er niet mee eens bent. De politiek is het aan zijn stand verplicht om het resultaat tot zich te nemen en vervolgens een nieuwe eigen afweging te maken.’
Afbeelding: Nationale Beeldbank