Kinderen mogen door armoede niet in een sociaal isolement terecht komen. Daarom trok Jetta Klijnsma vorig jaar € 100 miljoen extra uit voor armoedebestrijding onder kinderen. Dat geld moet door giften in natura direct bij de kinderen terecht komen. Denk daarbij aan spullen als een rugzak, laptop, een fiets of jas, het lidmaatschap van een club of het betalen van de ouderbijdrage. Werkt deze aanpak? Of gaan gemeenten met het geld aan de haal om bijvoorbeeld tekorten in het sociale domein te dichten?
'Gemeenten die het geld aan de reguliere armoedebestrijding of het sociale domein besteden, zijn verkeerd bezig.'
Wie: Wimar Bolhuis
Wat: Fractievertegenwoordiger in Den Haag & politiek assistent van staatssecretaris Jetta Klijnsma
Wat is er precies afgesproken?
'Er is vorig jaar een bestuurlijke afspraak gemaakt die ondertekend is door een aantal stichtingen en de VNG. Daarin staat dat het om extra geld voor kinderen gaat. Om precies te zijn: naar middelen in natura om armoede te bestrijden. Om aanspraak te maken op dat geld moeten gemeenten samenwerken met de stichtingen uit de afspraak: Stichting Leergeld, het Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds, Nationaal Fonds Kinderhulp en Stichting Jarige Job. Het is echt bedoeld als decentralisatie-uitkering, waarbij gemeenten dus duidelijk horen waarvoor het geld is bedoeld en moeten aangeven wat ze ermee gaan doen.’
Hoe is het geld in de gemeente Den Haag ingezet?
‘Hier is door onze PvdA-wethouder Baldewsingh gekozen voor gratis openbaar vervoer voor arme kinderen zodat ze hun wijk uit kunnen komen. Er is ontzettend veel animo voor. Er zijn al meer dan 5.000 aanmeldingen binnen, op een totaal van 20.000 arme kinderen. We denken dat er in totaal 8.500 kinderen mee gaan doen.’
Wat vind je ervan dat een aantal gemeenten hun geld gebruikt om tekorten op te vullen in plaats van het direct aan kinderen te geven?
‘Er zijn inderdaad gemeenten die het aan reguliere armoedebestrijding willen besteden, of bijvoorbeeld aan tekorten op sociale zekerheid. Maar dat is simpelweg in strijd met de afspraken die door de VNG met Jetta en de stichtingen gemaakt zijn en dat mag dus niet.’
Werkt het eigenlijk?
‘Jazeker. Het is symptoombestrijding, maar daar is niets mis mee. Door de giften in natura kunnen we ervoor zorgen dat alle kinderen mee kunnen doen, dat ze kunnen sporten, op de fiets naar school kunnen, of mee kunnen op schoolreisjes door de ouderbijdrage te betalen. Kinderen kunnen aangemeld worden via de website kansenvoorallekinderen.nl.’
Wordt er gekeken naar wat het meeste effect sorteert?
‘Dat verschilt echt per gemeente. Sommige gemeenten hebben al de regel dat kinderen tot een bepaald inkomen van de ouders gratis kunnen sporten. Dan is daar geen kinderarmoedegeld meer voor nodig. Datzelfde gelft als er in een gemeente privaat al aan kledingverstrekking wordt gedaan.’
Moet er tegelijkertijd ook aan preventie gewerkt worden?
‘Absoluut. Kinderarmoede komt natuurlijk vooral voor in gezinnen met lage inkomens die bijstand hebben of niet of weinig werken. Dus zijn de zorgtoeslag, algemene heffingskorting en huurtoeslag omhoog gegaan onder het kabinet Rutte-Asscher, allemaal om te zorgen dat die laagste inkomens er meer bij krijgen. En dat werkt: op het hoogtepunt zaten iets meer dan 400.000 kinderen in Nederland in armoede, maar sinds 2015 daalt dat.’
'Het was nota bene een SP-wethouder die voorstelde om het geld niet direct aan de kinderen te geven.'
Wie: Marjolein Wessels
Wat: Fractievoorzitter in Almelo
Hoe is het verdelingsproces in Almelo verlopen?
‘We zijn hier bezig met de perspectiefnota, de opmaat voor de begroting van 2018. Daarin troffen we de zin aan: “De extra Klijnsmamiddelen, 515.000 euro, voegen wij gelet op het preventief toezicht toe aan het totale budget van minimabeleid.”’
Waarom die zin?
‘Almelo staat onder preventief toezicht van de provincie die daarom goedkeuring moet geven aan de begroting. De provincie wil uiteraard dat een gemeente snel weer financieel op de rit zit en is kritisch op uitgaven. Maar op zich gaat dat prima en is er normaal gesproken ruimte voor maatwerk. Dit verbaasde ons dus wel. Die € 515.000 is namelijk hard nodig voor armoedebestrijding in Almelo. Het geld schuift nu in het minimabeleid. Maar dit was extra geld voor extra maatregelen.’
Sterker nog: het was geoormerkt geld toch?
‘Formeel niet 100%, maar er zijn afspraken met de VNG gemaakt waarin is vastgelegd dat het geld in natura naar kinderen moet. Er zijn zelfs plannen gemaakt om dit te doen, samen met betrokken organisaties in de stad. Maar begin juni werden deze organisaties geïnformeerd dat er niks mee zou gebeuren.’
En toen?
‘Nu proberen we het op overtuigingskracht toch voor elkaar te krijgen. Er zijn gewoon kinderen hier die zonder ontbijt naar school gaan. Dat kan toch niet? Ik heb gebeld met Jetta, zij zei dat ze het niet snapt als Almelo het niet doet, omdat het daar echt hard nodig is. Het is nota bene een SP-wethouder die nu voorstelt om het geld niet direct aan kinderen te geven. Die wethouder verschuilt zich achter de provincie, maar de provincie houdt dit volgens mij helemaal niet tegen.’
Was deze situatie te voorkomen?
‘Het had wel geholpen als er sancties hadden gestaan op het besteden aan andere zaken dan giften in natura aan kinderen. Ik ga nog eens bellen met de provincie om te kijken of zij dwarsliggen of niet. Het kan toch niet zo zijn dat wij straks een van de zeer weinige gemeenten in Nederland zijn waar het geld níet naar kinderen gaat, terwijl hier zoveel armoede onder kinderen is.’
UPDATE: Na het interview werd bekend dat door een amendement van de PvdA het geld in Almelo alsnog naar de bestrijding van kinderarmoede gaat.
Afbeelding: Joyce van Belkom | Hollandse Hoogte