Normaal gesproken legt Lokaal Bestuur lokale politici een stelling voor. Maar na de dreun weten we het ook even niet. Daarom doen we het dit keer anders en houden we het open: wat nu? Hoe komen we er als PvdA weer bovenop en winnen we de teleurgestelde kiezer bij de gemeenteraadsverkiezingen terug?
Songül Mutluer, fractievoorzitter in Zaanstad
‘Hoe pijnlijk het verlies ook, de recente verkiezingsuitslag biedt kansen. Het is duidelijk dat we moeten herbezinnen en de PvdA opnieuw moeten uitvinden. Wie zijn wij, waar staan we voor en misschien wel de belangrijkste vraag: op welke wijze kunnen wij kiezers opnieuw binden aan onze idealen?
Het valt op dat sommige politieke partijen zich tegenwoordig meer en meer profileren als een “beweging”. De betekenis daarvan is meer dan het woord alleen doet vermoeden. Grote groepen kiezers zijn niet meer verbonden aan een ideologie, maar “bewegen” mee met actuele thema’s en vraagstukken. Integratie, veiligheid, duurzaamheid en zorg waren de afgelopen periode bijna dagelijks in het nieuws en hebben de keuze van grote groepen kiezers bepaald. Als PvdA zullen we daar aansprekende antwoorden op moeten formuleren.
'Geef de nieuwe generatie PvdA'ers nu wel de ruimte'
Ik geloof niet dat we ons alleen binnen de bestaande structuren en met de gestaalde kaders kunnen hervinden. Daarom is het essentieel om een actief beroep te doen op de PvdA-jongeren, die zich hebben gemeld om de beweging nieuw leven in te blazen.
Voor wie zich zorgen maken: onze kernwaarden van gelijkheid, verheffing en verbinding wil ik niet weggooien. Maar deze waarden vragen om een frisse nieuwe lay-out, die past bij het nu en de toekomst. Ook frisse gezichten horen daarbij. Op die manier zullen ook jongeren zich weer in ons herkennen en worden we weer een partij van de toekomst.’
Hein Kuiken, wethouder in Harlingen
‘Een lastige, maar terechte vraag, waarop veel goede en ook verkeerde antwoorden bestaan. Elke afdeling dient voor zichzelf te bepalen hoe we mensen ervan kunnen overtuigen om lokaal PvdA te stemmen. Desalniettemin wil ik hier best een schot voor de boeg doen. Rode draad in de analyses van onze dramatische verkiezingsuitslag is dat we de aansluiting met onze achterban zijn verloren en dat we totaal niet hebben voldaan aan de verwachtingen van kiezers in 2012. Het niet voldoen aan verwachtingen zorgt voor minder aansluiting bij je achterban, en het niet in staat zijn aansluiting te vinden bij je achterban zorgt ervoor dat je minder snel aan verwachtingen kunt voldoen. Het lijkt mij zinvol om deze vicieuze cirkel te doorbreken.
Afdelingen moeten daarom volop investeren in het aansluiting krijgen met de kiezer. De PvdA domineert al jarenlang vele bestuurstafels, maar is “de straat” al enige tijd verloren. Vanuit die constatering zou het wenselijk zijn om weer de (achterstands)wijken in te gaan. Investeer in de contacten met sleutelfiguren in wijken en dorpen, en zorg ervoor dat hun agenda de onze wordt. Het betekenisvol kunnen zijn voor deze mensen is niets minder dan ons bestaansrecht.
'We moeten ons weer concentreren op de sociaaleconomische verheffing'
Om die aansluiting te vinden is het volgens mij ook wenselijk om ons te focussen op de sociaaleconomische thema’s. De PvdA moet dé partij zijn, die opkomt voor de bestaanszekerheid van mensen. Dit alles overtreffende streven zal meer tot moeten uiting komen in onze standpunten en daden op het gebied van werk, inkomen, onderwijs en zorg. De moreel superieure standpunten, die de boventoon voerden in onze laatste verkiezingen, zijn weliswaar onbetwistbaar, maar het is tegelijkertijd belangrijk te beseffen, dat een gezin in financiële moeilijkheden daar totaal geen boodschap aan heeft. Letterlijk en figuurlijk.
Door de sociaaleconomische verheffingsagenda weer leidend te maken in ons denken en handelen kunnen we ons weer herpakken. Te beginnen met de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar.’
Wimar Bolhuis, duo-raadslid in Den Haag, initiatiefnemer van #kiesvoordetoekomst en medeoprichter van Positief Links
‘De PvdA moet weer een linkse en progressieve partij worden, waarin jongeren zich herkennen. Bij de afgelopen verkiezingen hebben GroenLinks en D66 de jongeren voor zich gewonnen. Jongeren zijn essentieel voor de leefbaarheid van een politieke partij op de lange termijn.
Om jongeren te trekken moeten allereerst de PvdA-bijeenkomsten gemoderniseerd worden. Nu zijn ze ouderwets. Congressen en ledenraden duren urenlang en er is geen echt debat of ideeënuitwisseling. Jongere leden haken hierdoor af, want men weet op voorhand dat het niets verandert. Het mag allemaal wat sneller, interactiever en gezelliger. Je moet je vrienden mee willen nemen naar de PvdA. Dit staat ook in de vernieuwingsagenda #kiesvoordetoekomst voor het nieuwe partijbestuur, die door meer dan 400 PvdA-leden is ondertekend.
'Asscher moet zich profileren als de uitdager van Wilders'
Nieuwe, links-progressieve ideeën van jongere leden bereiken de partijtop bovendien nauwelijks. Die cultuur staat de toekomst in de weg. Jongeren voelen zich niet gehoord en het gedachtegoed wordt niet gemoderniseerd. Dit is slecht voor de aanwas en het behoud van jonge leden. Om tot een open cultuur te komen zal de nieuwe partijvoorzitter oplossingen moeten vinden.
Los van de interne organisatie moet de campagne beter afgestemd worden op jongeren. Vaak heb ik gehoord van jongeren dat zij op internet, social media en in populaire radioshows de campagnespots hoorden langskomen van GL, D66 en VVD, en ze de PvdA nergens zagen. Hoe leuk flyeren en canvassen ook is, jongeren bereik je er niet mee. Die zitten op Facebook en Twitter.
Als het gaat om een nieuwe gedachtegoed is de hernieuwde populariteit van de SPD en Martin Schulz in ons buurland Duitsland een inspiratiebron. De SPD richt zich steevast op belastingverhoging voor de rijken, sociale rechtvaardigheid en klimaatverandering. Daarbij zet Schulz zich keihard af tegen de AfD, die openlijk nationalistisch en anti-vreemdelingen is. Hierdoor wint hij aan populariteit. Doorgetrokken naar Nederland zou dit betekenen dat Asscher zich - naast zijn sociaaleconomische agenda - moet profileren als hoofduitdager van Wilders.’
Diana van Loenen, raadslid in Haarlem
‘We moeten in ieder geval niet in zeven sloten tegelijk lopen. En we hoeven ook niet helemaal opnieuw te beginnen. Tijdens de campagne hoorde ik vooral dat mensen deze keer niet op de PvdA gingen stemmen. Niet omdat ze het oneens zijn met onze fundamenten, maar omdat ze geen chocola konden maken van dit kabinet.
'Loop niet in zeven sloten tegelijk'
Ik denk dat de tijd van de grote schare trouwe kiezers sowieso voorbij is. Elke verkiezing moet de kiezer opnieuw veroverd worden. Dan moet duidelijk zijn, waar de PvdA voor staat en dat het ook leuk is om bij de partij te horen. Mensen houden niet van clubjes, waar mensen elkaar de tent uitvechten, of waar “prominente” partijleden er als eerste bij zijn om hun vernietigende analyse wereldkundig te maken.
Mijn advies zou dus zijn: fris de vereniging op, stof Van Waarde af en houd vast aan onze sociaal-democratische idealen.’
Münire Manisa, bestuurscommissielid in Amsterdam Nieuw-West
‘Politici moeten open vragen stellen en oprecht naar het antwoord luisteren. Soms mis ik een luisterend oor, geïnteresseerde houding en hands-on mentaliteit. Problemen signaleren en oplossen, kan alleen als we luisteren.
Hoewel ik het niet mee eens ben met de stelling, dat de PvdA de kiezer als kleuter heeft behandeld, klopt het wel, dat onze drang om alles nogmaals uit te leggen als storend wordt ervaren. Het voelt als een ruzie, waarin een partner haar gelijk probeert te halen door nogmaals haar kant van het verhaal uit te leggen, terwijl de ander daar al lang geen boodschap meer aan heeft. En terwijl we achteraf tot vervelens toe onze maatregelen hebben uitgelegd, hebben we vooraf te weinig geïnvesteerd in draagvlak. Door mensen in de toekomst beter te betrekken bij onze overwegingen en onze dilemma’s aan hen voor te leggen kunnen we samen innovatieve oplossingen vinden.
'Onderschat de kracht van solidariteit niet'
Tot slot hebben we ons de afgelopen jaren teveel gericht op de boze burger en zijn al dan niet terechte zorgen. De mensen die nog wel wat op hebben met de idealen van solidariteit en emancipatie zijn daardoor van ons vervreemd. Onderschat de kracht van de sociaal-democratie niet. Doel is niet “hoe winnen we de teleurgestelde kiezer terug”, maar “hoe worden onze waarden en idealen weer herkenbaar en zichtbaar.” Als we onze politiek weer vanuit onze waarden gaan bedrijven, komt de kiezer vanzelf terug.’
Laurens van der Velde, fractievoorzitter in Enschede
‘Als je zo’n harde verkiezingsnederlaag lijdt, is het slechtste idee om met z’n allen binnen te gaan zitten mokken. Ja, natuurlijk mogen we even zuchten, vloeken en tieren. Natuurlijk beuren we elkaar op met een troostend woord en een stevige schouder. Maar de echte weg naar boven is er één in de gedachte van Gandhi: “Wees de verandering die je in de wereld wil zien.”
Solidariteit, binding, verheffing en goed werk; we kunnen onze kernwaarden wel dromen. Met die boodschap is ook niet zo veel mis. De noodzaak aan concrete uitwerking van die waarden zien, horen en voelen we dagelijks. Maar het doorleven daarvan, daar mag nog wel een tandje bij. Dat is niet altijd makkelijk in de politiek. Het veld wordt complexer en de spelregels, die we in de democratie hanteren sluiten niet altijd meer aan bij de wereld om ons heen.
'Zonder jongeren geen toekomst'
De partij zal vanuit de oppositie moeten werken aan een modern sociaal-democratisch programma en het vertrouwen moeten terugwinnen. Het vertrouwen terugwinnen van veel kiezers, maar bovenal van de jongeren. Slechts 13% van de PvdA-kiezers was onder de 35 jaar. En maar 1% van de jongeren onder de 24 jaar, die stemde koos voor de PvdA. Dat zegt genoeg. Verandering is nodig. De waarden van de sociaal-democratie – gelijkheid, solidariteit, gelijke kansen, rechtvaardigheid - zijn onder nieuwe generaties springlevend, alleen sluit de uitvoering en de presentatie door onze partij niet meer aan bij de moderne tijd.
Die ouderwetsheid is een essentieel aangrijpingspunt voor de wederopbouw van de sociaal-democratie. Daarbij is het zaak om de interne partijorganisatie te vernieuwen en om het gedachtegoed op vraagstukken als duurzaamheid en de balans op de arbeidsmarkt te moderniseren.’
Afbeelding: Marco Okhuizen | Hollandse Hoogte