Nu de stemmen zijn geteld, rest een zwart gat: wat nu? Een even brede als lastige vraag. Lokaal Bestuur weet het ook even niet precies. Wel dat het anders moet. Terug naar de bron. Gelukkig hoeven we daarvoor niet ver te zoeken. Oud-WBS-directeur Monika Sie Dhian Ho schreef in 2013 het Van Waarde-manifest.
Daarin benoemt ze de vier kernwaarden van de sociaal-democratie: bestaanszekerheid, verheffing, binding en goed werk. Mooie principes, maar hoe breng je die in de praktijk? Om die vraag te beantwoorden trokken de afgelopen tijd 25 ambassadeurs het land in. Lokaal Bestuur vroeg drie ambassadeurs naar hun beweegredenen en bevindingen: Rieja Haven (raadlid in Midden-Drenthe), Jeroen Fritz (fractievoorzitter in Haarlem) en Wanda Ottens (Statenlid in Friesland).
V.l.n.r. Rieja Raven, Wanda Ottens en Jeroen Fritz
De functie van Van Waarde-ambassadeur is nieuw. Hoe heb jij er invulling aan gegeven?
Jeroen Fritz: ‘Ik leg de nadruk op hoe je meer naast de mensen kan komen te staan in plaats van alleen onderdeel te zijn van het gemeentebestuur. We kunnen onze idealen als PvdA niet in ons eentje vanuit het stadhuis verwezenlijken. Dit kan alleen samen met de Haarlemmers die onze idealen een warm hart toedragen.
Naar buiten dus, op zoek naar bewoners en initiatieven waar we mee kunnen samenwerk. Actiegerichte politiek is naar mijn mening een belangrijk onderdeel van Van Waarde. Uiteindelijk zal je de gemeente veel meer via de straat moeten besturen.’
Rieja Raven: ‘We hebben in Drenthe drie ambassadeurs en zo’n vijftien vrijwilligers. Daarmee hebben we allerlei acties bedacht. Zoals de mkb-dag. Op één dag hebben mensen van negen afdelingen vijftig bedrijven bezocht. Je krijgt dan allerlei input. Kleine dingen, zoals de opmerking dat er al lange tijd een steiger in het kanaal ligt, en grote dingen. Zo vertelde een ondernemer, die kunststoffen recyclet, over wetgeving die hem in de weg zat. Met een kleine aanpassing kan hij nog duurzamer werken. Dat geven we dan door aan onze fractie in de Tweede Kamer. Zij kunnen er dan mee aan de slag, zeer nuttig natuurlijk.’
Wanda Ottens: ‘Wij, want ik doe het niet alleen – we hebben in Friesland drie ambassadeurs en daarbij veel enthousiaste vrijwilligers –hebben ons afgevraagd hoe je de mensen in de dorpen en wijken beter bereikt. In Heerenveen zijn we aan de slag gegaan met wijkbijeenkomsten. Politici denken altijd wel te weten wat er speelt, maar het beeld dat ze hebben klopt lang niet altijd. Opdracht tijdens zo’n wijkbijeenkomst is: mond houden en vooral luisteren.
Zo hoor je dat er in een bepaalde straat verkeersoverlast is. Daarover ga je later in gesprek met maatschappelijke organisaties, de buurtagent en de schoolleider. Vervolgens probeer je samen tot een oplossing te komen. Je hoort over losliggende stoeptegels en dat los je de volgende dag via de wethouder op.’
Hebben jullie al tastbare resultaten bereikt?
Ottens: ‘Losliggende stoeptegels en verkeersoverlast heb ik al genoemd. Zo zijn er meer zaken. Het zijn veelal kleine dingen, maar voor de betrokken bewoners betekenen ze veel. Na een wijkbijeenkomst houden we de mensen op de hoogte via een nieuwsbrief. Daarin melden we welke actie we hebben ondernomen en wat de stand van zaken is. Maar we doen meer om te weten wat er speelt onder de mensen en daar vloeien acties uit.’
Raven: ‘We hebben tegen de afdelingen onder meer gezegd: ga nog meer naar buiten, doe aan werkbezoeken om input op te halen. En verbreed en verdiep je netwerk, dan word je ook gemakkelijker gebeld als er ergens iets speelt. Dat begint nu op gang te komen. We hebben inmiddels dus zo’n vijftien vrijwilligers. Zonder hen waren we als ambassadeurs nergens. Je hebt body nodig.’
Fritz: ‘Als ambassadeur wil ik niet zelf resultaten boeken, ik wil anderen inspireren. Voorbeelden laten zien en mensen enthousiasmeren om daarmee aan de slag te gaan.’
Waar loop je tegenaan?
Raven: ‘Het mooie is dat Van Waarde breed gedeeld wordt. Er moet gezien de verkiezingsuitslag natuurlijk ook wel iets gebeuren. Deze vernieuwing is echt nodig. Daarvoor moeten we taboes doorbreken. Vroeger gold: je blijft van je eigen wethouder af. Dat zal tot het verleden moeten behoren. Als er iets aan de hand is, moeten we dat benoemen.’
Fritz: ‘Praktische bezwaren zijn er vooral in de kleinere afdelingen. Soms zijn er daar maar vijf actieve leden, waarvan er dan ook nog twee in de raad zitten en vier bestuurslid zijn. Dan is het moeilijk tijd te vinden om aandacht te besteden aan Van Waarde. Aan die afdelingen geef ik dus de tip minder tijd door te brengen in het gemeentehuis. En natuurlijk heb je ook mensen die op de oude voet door willen gaan. Ik kan ze niet dwingen.
Het ambassadeurschap is een nogal vrije opdracht en dat is een voordeel en een nadeel. Van Waarde biedt je de kans om op een heel leuke manier politiek te bedrijven. Dat maakt het ambassadeurschap ook heel interessant. Aan de andere kant: het is soms wel onduidelijk wat er precies van ons wordt verwacht. Nou ja, dat is geen nadeel, meer een constatering.’
Hoe zie je de komende twaalf maanden voor je? Wat wil je dan bereiken?
Ottens: ‘Het mooie is: je kunt gewoon aan de slag gaan. Daarbij moet je uitgaan van de lokale kracht en die om je heen organiseren. Heel belangrijk is dus dat je handjes om je heen verzamelt, want alleen kun je niets. Als beweging moeten we tussen de mensen gaan staan en werken aan een andere politiek. Een politiek die niet gestuurd wordt door bovenop, maar door onderop. Door de mensen in de wijken en dorpen.’
Raven: ‘Het zou mooi zijn als we Van Waarde kunnen vertalen naar mooie uitslagen bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Daartoe moeten we de binding met maatschappelijke organisaties en burgers nog meer verbeteren. Het zou goed zijn als de burgers een bepaalde, veranderde houding van de PvdA opvalt. Dat ze vooral merken dat er geluisterd wordt.’
Fritz: ‘Ik denk dat we ons vooral moeten bezighouden met de raadsverkiezingen. Los van de veranderingen in het politiek functioneren, kunnen we de afdelingen ondersteunen bij het voorbereiden van het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst. We kunnen desgewenst kandidaatstellingscommissies daarbij ondersteunen.’
Bijschrift afbeelding: Monika Sie Dhian Ho verdedigt haar Van Waarde-manifest
Afbeelding: Flickr PvdA