‘Ga je mee wat drinken? Of gewoon direct mee naar mijn bed?’ ‘Mooie billen!’ ‘Hoer!’
Als het aan Tweede Kamerlid Ahmed Marcouch ligt, wordt het strafbaar om op deze manier vrouwen na te roepen op straat, of ze op een andere manier seksueel te intimideren. ‘Van aanranding kun je aangifte doen, van belediging ook. Maar seksuele intimidatie in de openbare ruimte is niet strafbaar. Dat hiaat in de wet wil ik opvullen.’
De Erasmus Universiteit deed onlangs onderzoek naar seksuele intimidatie op straat in Rotterdam. Uit dit onderzoek blijkt dat 84% van de Rotterdamse vrouwen tussen 18 en 45 jaar in het afgelopen jaar te maken heeft gehad met seksuele intimidatie in de openbare ruimte. De manier waarop varieert van fluiten, sissen, roepen, beledigen en om seks vragen tot achterna lopen of in het nauw drijven. Het wordt niet altijd als hinderlijk ervaren: veel vrouwen zeggen weinig last te hebben van de seksuele toenadering.
84% van de Rotterdamse vrouwen heeft het afgelopen jaar met seksuele intimidatie te maken gehad
Een kleiner deel, 44% van de vrouwen, geeft aan, dat het soms echt vervelend is. Men wordt gekwetst of voelt zich bedreigd. Deze vrouwen passen hun gedrag aan. Ze vermijden oogcontact met mannen, lopen niet langs groepen mannen en komen ’s avonds niet op bepaalde plekken. Vaak gaat het niet bewust, maar passen ze hun gedrag ongemerkt aan. Er wordt weinig aangifte gedaan, want dat kost veel tijd en energie en levert weinig op.
Vogelvrij
Dit soort praktijken zijn Kamerlid Ahmed Marcouch een doorn in het oog. Reden voor hem om met een initiatiefwet te komen, waarin seksuele intimidatie in de openbare ruimte strafbaar wordt gemaakt. ‘Mijn initiatief werd gebagatelliseerd. “We mogen ook niets meer,” hoorde ik mensen zeggen. Dat laat zien, dat mensen die de norm overschrijden dit niet altijd bewust doen. Tegelijkertijd word je als vrouw wel vogelvrij verklaard.’
‘Wanneer je als vrouw aangifte doet van seksuele intimidatie op straat, kan de politie er niets mee,’ zegt Marcouch. Als een vrouw niet is aangeraakt, heeft de politie namelijk geen middelen om het op te pakken. ‘Maar het kan wel mentale aanranding zijn. Seksuele intimidatie op de werkvloer is strafbaar, voor de openbare ruimte geldt dit niet. Dat wil ik met deze wet aanpassen. Zo geven we de politie middelen om hier iets aan te kunnen doen.’
Het is in Nederland voor vrouwen veilig, maar het is belangrijk om een norm te stellen
Met de wet wil Marcouch ook een norm stellen. ‘De wet geeft onze grenzen aan op dit punt. Vrouwen zijn geen lustobject. Een kort rokje is geen vrijbrief om maar van alles te roepen. Begrijp me niet verkeerd, het is hier in Nederland voor vrouwen veilig. Ik ben geen Wilders, die zegt dat blonde vrouwen hier niet over straat kunnen. Als ik het vergelijk met het buitenland hebben we hier een beschavingsniveau dat goed is; vrouwen kunnen zich over het algemeen kleden zoals ze willen. Dat is niet in alle landen vanzelfsprekend. Maar we moeten onze norm op dit punt duidelijk stellen.’
Lokale signalen
Lokale politici krijgen niet veel signalen over seksuele intimidatie op straat. ‘Ik heb er de afgelopen jaren geen meldingen over gehad,’ vertelt Yusuf Celik, fractievoorzitter van de PvdA Tilburg. ‘Maar als je er over in gesprek gaat met vrouwen, herkennen ze het probleem wel. Ze worden nagekeken, krijgen opmerkingen toegeslingerd. De één noemt het een grapje, de ander voelt zich geïntimideerd. Het is een dunne lijn en verschilt ook per moment.’
Bep Spa, raadslid in Deventer, vindt het goed dat de wet van Marcouch de grenzen markeert van het toelaatbare. ‘Vroeger had ik een café hier in Deventer, daar heb ik altijd streng opgetreden tegen vrouwonvriendelijke opmerkingen en geintjes. Je moet aangeven waar de grens ligt en laten zien dat dit niet oké is. In Deventer hebben we wel eens problemen gehad met een groep jongeren bij het ROC. De school heeft dat goed opgepakt. Het is belangrijk, dat je het probleem serieus neemt, en dat mensen weten, waar ze terecht kunnen wanneer ze worden lastig gevallen. Dat werkt ook preventief.’
Vrouwen moeten laten merken dat het onacceptabel is
Annemiek Jetten is burgemeester van Vlaardingen. Zij hoopt vooral dat de initiatiefwet van Marchouch een maatschappelijk debat in gang zet. ‘Het is belangrijk dat dit onderwerp besproken wordt. We moeten met elkaar praten over hoe we met elkaar omgaan. In het publieke domein moet iedereen veilig zijn. Ik denk dat we elkaar nog niet goed genoeg aanspreken op dit gedrag. Vrouwen mogen wel wat meer laten weten dat ze het ongewenst vinden. Denk je dat er dan altijd een slag op de neus komt? Ik denk dat veel mensen niet weten wat het effect is van hun woorden of gedrag. Vrouwen mogen daar best mondiger in worden. Laat maar merken dat je het niet accepteert!’
Opvoeding
Ook Marcouch denkt dat strafbaarstelling alleen onvoldoende is. Opvoeding en vorming moeten ook worden ingezet om seksuele intimidatie te voorkomen. ‘Er zijn nog steeds mannen die denken dat vrouwen het leuk vinden als ze seksuele toespelingen krijgen op straat. Daar moeten we elkaar op aanspreken. Als ik in mijn eerdere werk als politieagent in Slotervaart een jongen pakte die zich hier schuldig aan had gemaakt, ging ik vaak bij zijn ouders langs. Wanneer je dan vertelt wat hun zoon allemaal roept op straat, krijgen ze er een kleur van. Je kunt hier de opvoeders op aanspreken. Een vrouw mag ervoor kiezen om zich helemaal te bedekken, maar ze mag het ook anders doen. Daarmee is dit geen probleem dat alleen speelt bij moslims, of bij mannen uit een andere cultuur dan de Nederlandse. Dit is geen allochtonen-, maar een mannenprobleem. Zowel de slachtoffers als de daders vind je in alle lagen van de bevolking.’
Critici vragen zich af of het verbod wel te handhaven is. ‘Ik vergelijk het met de wetten die we eerder hebben gemaakt om stalking strafbaar te maken. Toen zaten we ook met de handen in het haar. We dachten dat we er niets tegen konden doen, tot mensen de ernstige gevolgen zagen. Nu is er een wet voor gemaakt en kunnen we stalkers aanpakken,’ legt Marcouch uit. ‘Al die mensen die zeggen dat niet te handhaven is, zoeken naar argumenten om niets te hoeven doen. We kunnen dit probleem aanpakken.’
Afbeelding: Robin Utrecht | Hollandse Hoogte