Alleen het strijdtoneel wordt anders: Gijs van Dijk (nummer 5) ruilt de muffige vakbondszaaltjes in voor de paarsblauwe kuipstoeltjes van de plenaire zaal. Ook tussen de 149 Kamerleden zal de FNV'er zich blijven inzetten voor een eerlijkere arbeidsmarkt. Lokaal Bestuur vroeg hoe hij dat denkt te gaan doen.
Je was lid van GroenLinks, maar hebt de overstap naar de PvdA gemaakt. Waarom?
'Ik kom uit de vakbeweging en zie dat het met Nederland na een zware crisis steeds beter gaat. Maar nog niet voor iedereen. Ik heb me de afgelopen jaren hard gemaakt voor de groeiende groep van mensen met flexibele contracten, en de daarmee toenemende onzekerheid. Flex geeft meer mogelijkheden was altijd de stelling, maar dat blijkt in de praktijk helaas anders uit te pakken. De strijd voor zekerheid zit in de genen van de PvdA, dus toen Asscher belde, hoefde ik niet zo lang na te denken.'
Maar waarom was je dan lid van GroenLinks?
'Ik was eerder al PvdA-lid. Maar vanaf 2000 ging het over de Derde Weg, privatisering, uitbesteden en de oorlog in Irak. Toen heb ik me uiteindelijk aangesloten bij GroenLinks. Maar dat is geen volkspartij en als het over werk en inkomen gaat, doet de PvdA daar meer mee.'
Flexibele opties moeten duurder en minder aantrekkelijk worden
De vakbond is blij met de Wet Werk en Zekerheid, maar veel werknemers voelen zich slachtoffer, omdat ze nu al na twee jaar in plaats van na drie jaar opzij worden gezet. Het vaste contract krijgen ze nog steeds niet in de praktijk?
'Voor mij is het doel van de wet om zekerheid terug te brengen. De wet is nu anderhalf jaar in werking en helaas zien we nog te weinig groei van vaste banen. De hele discussie gaat nu over de Wwz, maar moet gaan over hoe we de groep mensen die er geen profijt van heeft wel zekerheid kunnen geven.'
Hoe dan?
'We moeten flexibele constructies duurder maken, minder aantrekkelijk. De Europese spelregels als het gaat over werk moeten we ook aanscherpen. En het mkb zegt dat ze graag met vaste mensen willen werken, maar ze vinden de risico's wel erg groot. Bijvoorbeeld als mensen ziek worden. Het mkb moet dus ontlast worden. Je zou het tweede loondoorbetaling bij ziekte collectief kunnen regelen in plaats van dat werkgevers daar verantwoordelijk voor zijn.'
Hoe zorg je dat zzp'ers die wel zelfstandig willen zijn meer zekerheid krijgen?
'Op dat gebied moeten we de verplichte collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering introduceren.'
Een verzekering kost nu vaak € 500 per maand, wat zou het dan worden?
'Ik denk dat het dan richting de € 150 per maand kan gaan.'
De sociale werkvoorziening moet er zijn voor mensen, die niet bij een reguliere werkgever terecht kunnen
Door de Participatiewet zouden arbeidsgehandicapten op de reguliere arbeidsmarkt aan de slag moeten kunnen. Veelal zitten ze nu zonder werk. Wat nu?
'De Participatiewet was een poging om die mensen bij gewone bedrijven aan de slag te krijgen. Maar er is gewoon een groep die beschut werk nodig heeft. Daar zijn we ook wel terug van gekomen als PvdA.'
Moet het sluiten van de sociale werkvoorzieningen gedeeltelijk teruggedraaid worden?
'Er is al een beweging gemaakt. De SER heeft gezegd dat de groep, die niet de mogelijkheid heeft bij een reguliere werkgever aan de slag te gaan in een van de 35 arbeidsmarktregio's aan de slag moet kunnen in een sociale werkvoorziening.'
Hoe zorg je ervoor dat de tweedeling op de arbeidsmarkt (laag-hoogopgeleid, jong-oud, stad-periferie, flex-vast-zzp) niet groter wordt?
'Door te streven naar sociale bescherming, ongeacht het type contract dat je hebt. Mensen die nu in een flexibele situatie zitten, bouwen bijna niets op en hebben geen bescherming.'
Sinds juli 2015 hebben werkgevers een scholingsplicht, om arbeidsmobiliteit te vergroten. Pakt die goed uit in de praktijk?
'Nee, als je de discussie over scholing en leven lang leren ziet, dan is dat vooral een theoretische discussie. Het komt gewoon niet echt los. Bij mensen in vaste dienst gebeurt het pas aan het eind, als het al gebeurt, wanneer ze zien dat hun baan verdwijnt.'
Er staat toch ook geen sanctie op als een werkgever zich niet aan de scholingsplicht houdt?
'Inderdaad. Je moet daar dus op toetsen, en bijvoorbeeld de transitievergoeding groter maken als werkgevers zich niet aan de plicht houden.'
Zou een scholingsrecht ook kunnen helpen?
'Er zijn al potjes, dat wordt per cao geregeld, maar niet iedereen heeft een cao natuurlijk. Dus dat zou een goed idee kunnen zijn, zeker als je ziet waar we als samenleving naar toe gaan.'
Krimpgebieden als Oost-Groningen, Zeeland en Zuid-Limburg kampen met vergrijzing, een brain-drain en relatief veel werkloosheid: hoe ga je die regio's helpen het tij te keren?
'Er moet structureel budget zijn om de voorzieningen in dat soort gebieden op orde te houden. Dat is de enige echte oplossing.'
Bijschrift afbeelding: Gijs de Jong tijdens de Dag van de Arbeid van 2015
Afbeelding: Amaury Miller | Hollandse Hoogte