Van de grote vaart met een tussenstop op Terschelling door naar het Binnenhof. Als er al een uitgestippeld pad voor een politicus bestaat, dan heeft Christa Oosterbaan (nummer 20 op de kandidatenlijst) dat niet bewandeld. Na vier jaar de wereldzeeën te hebben bevaren, streek ze neer op haar geboorte-eiland. Vanaf 2010 is ze daar gemeenteraadslid en vanaf maart hoopt ze haar politieke werk een paar honderd kilometer zuidelijker voort te zetten.
Vanwaar die overstap naar de landelijke politiek?
‘Het is niet uit onwil hoor, maar we hebben hier in het noorden toch vaak het idee niet gehoord te worden. De problemen die in de Randstad spelen verschillen toch wezenlijk van die in onze regio. Hier hebben we te maken met vergrijzing en ontgroening. Jonge mensen verhuizen steeds vaker naar de Randstad, met als gevolg dat er minder kinderen geboren worden en scholen leeglopen. Voorzieningen, zoals basisscholen, staan onder druk.’
Helder, maar hoe moet dat dan vorm krijgen?
‘Het begint bij de mensen hier serieus nemen. Doordat nagenoeg geheel Terschelling Natura 2000-gebied is, is er een groot tekort aan bouwgrond. Anders dan in de rest van het noorden komt de ontgroening hier niet door een gebrek aan werkgelegenheid. Die is er met het toerisme genoeg. Het probleem is een gebrek aan betaalbare woningen. Hierdoor worden jonge mensen wel gedwongen hun heil op het vaste land te zoeken. De grondprijzen hier zijn vergelijkbaar met die in Amsterdam.
Veel bewoners voelen zich niet gehoord
Dat zo’n specifiek en lokaal probleem niet in Den Haag bekend is en dat je niet voor elke regel uitzonderingen kan maken, snap ik. De natuur moet beschermd worden. Nee, Natura2000 is het probleem niet. Wel dat je jarenlang tevergeefs op zoek bent naar een oplossing voor het woningtekort en er dan zomaar ineens door het ministerie van Economische Zaken wordt besloten dat er geboord mag worden onder het eiland. In een Natura 2000-gebied nota bene.
Nog even los van het ontbreken van een economische noodzaak voor die gasboringen bevestigt deze manier van werken het gevoel, dat veel mensen in de regio hebben: ze doen maar, niemand die naar ons luistert. Gelukkig hebben we die gasboringen voorlopig tegen kunnen houden. Met wat de eerste demonstratie op het eiland ooit was. Maar dat veel eilanders zich niet gehoord voelen, blijft.’
Is het dan niet belangrijk, dat het Rijk er soms besluiten doorheen drukt? Als het aan de kustgemeenten ligt, komen er geen windmolenparken voor hun kust en als de lokale overheid de regie heeft bij de vluchtelingenopvang, zullen veel gemeenten afhaken.
‘Het gaat er niet om, dat je als regering geen beleid mag maken. Zeker als het om duurzaamheid gaat, verwacht, nee eis ik een visie van het toekomstige kabinet. Een visie met concrete doelstellingen waar we als Tweede Kamer de komende maanden eens goed voor moeten gaan zitten. Het draait om de manier waarop je vervolgens probeert die doelstellingen te realiseren. Dat kan van bovenaf, zoals minister Kamp met de gasboringen liet zien, of in samenspraak met de betrokkenen.
Alleen van onderop kan verduurzaming worden ingezet
Bij windmolens zijn het bijvoorbeeld vaak randzaken die voor onrust zorgen. Een boer die land beschikbaar stelt voor zo’n molen ontvangt geld, zijn buurman niet. Sterker hij ondervindt er alleen maar hinder van. Niet alleen is zijn uitzicht verpest, de prijs van zijn huis is ook nog eens gedaald. Op het moment, dat je ervoor zorgt dat iedere betrokkene direct profiteert, krijg je veel meer draagvlak. Je kan dan denken aan korting op de energierekening of het meedelen in de winst. Hoe je dat precies invult, hangt helemaal af van de lokale situatie. Gemeenten kunnen dat natuurlijk veel beter inschatten dan de beleidsmakers in Den Haag. Het belangrijkste is dat we er samen uitkomen.’
Van onderop klinkt helemaal van deze tijd, maar is het als het om het klimaat gaat niet vijf voor twaalf en moeten er niet verregaande maatregelen getroffen worden?
‘De Klimaatwet van Samsom en Klaver is natuurlijk een enorme stap in de goede richting. Maar ik ben ervan overtuigd dat we alleen internationaal potten kunnen breken. Als ik kijk naar mijn achtergrond bij de grote vaart, zie ik niet per se onwil. Zeker de Nederlandse rederijen beseffen dat er wat moet gebeuren aan de uitstoot van broeikasgassen. Maar zij zeggen: “Als wij morgen alles klimaatneutraal doen, terwijl de rederijen in Zuid-Amerika op de oude voet verder gaan, verliezen we de concurrentieslag.”
Met alleen verbieden schiet je weinig op
Het is de vraag wat je ermee opschiet als je dan als politiek zegt “jammer dan”. De uitstoot gaat er niet door omlaag en er verdwijnt wel veel werkgelegenheid uit Nederland. Het kan ook anders. In samenspraak met alle betrokken partijen afspraken maken. Een beetje zoals Asscher met het Sociaal Akkoord heeft gedaan. Met de nadruk op duurzame innovatie. We hebben in Nederland veel kennis in huis. Het is alleen zaak om die werelden bij elkaar te brengen. Ik geloof echt in zo’n constructieve dialoog. Niet schreeuwen, maar naar elkaar luisteren.’
Afbeelding: Luuk van der Lee | Hollandse Hoogte