Wie maakt zich niet druk over de democratie. Columnisten buitelen over elkaar heen om het falen van de democratie te duiden, wiens schuld het is en dat het niet meer te vermijden is. Het systeem heeft gefaald. Grunberg, schrijver, denker en Volkskrant-columnist, mengt zich ook met enige regelmaat in dit debat. Zo ook vorige week. Grunburg stelt dat sommige kiezers ‘opgezweept willen worden door taal waarover ze niet hoeven na te denken’. Het pleidooi van econoom Coen Teulings voor betere werkloosheidsuitkeringen voor ouderen (NRC Handelsblad, 25 mei) vindt hij dan ook vooral lijken op chantage. Volgens Teulings zorgt de moeilijke positie bij veel werkloze ouderen ervoor dat zij zich verplaatsen naar uiterst links of uiterst rechts in het politieke spectrum. De chantage volgens Grunbeg? ‘Geef ons meer geld, want anders hollen we het politieke midden uit’.
Een vreemde redenatie, van opgezweept willen worden door taal naar chantage. Een redenatie die past bij iemand met geld maar past het ook bij iemand met rede? Ik denk namelijk niet dat kiezers vaak nadenken over de vraag hoe zij het politiek midden uit kunnen hollen of hoe kan worden voorkomen dat het ‘electoraat op hol slaat’. Ik denk wel dat er heel veel kiezers zijn die elke dag bezig zijn met vragen als: hoe kom ik deze maand rond, welke rekening moet ik maar even laten liggen, wat kan ik deze week wel doen en wat niet? In de helft van de huishoudens in Nederland wordt een vorm van overheidsondersteuning gebruikt. Deze huishoudens maken gebruik van regelingen op het gebied van zorg, onderwijs, arbeidsparticipatie, jeugdzorg of inkomensondersteuning. 40% van alle Nederlandse huishoudens gebruikt een vorm van inkomensondersteuning. Dit zijn bijna 3 miljoen huishoudens. Er is 2,4 miljard nodig om alle mensen die daarvoor in aanmerking komen te kunnen helpen met de huurtoeslag, dit zijn vooral eenoudergezinnen, alleenstaanden en ouderen.
Alles bij elkaar, meneer Grunberg, zijn er gewoon heel veel mensen die arm zijn en die de overheid nodig hebben om hen te helpen bij het overleven. Taal helpt hen niet, ook niet taal waarover je niet zou hoeven nadenken. Deze groepen zijn wel gebaat bij meer geld, niet om te voorkomen dat het politieke midden wordt uitgehold, maar om mensen in de positie te brengen om rond te kunnen komen. De samenleving heeft daar baat bij omdat deze mensen dan mee kunnen (blijven) doen in de samenleving. Betere werkloosheidsuitkeringen kunnen daarbij helpen. Een beter sociaal stelsel zal daar zeker aan bijdragen. Want uiteindelijk is dat toch wat iedereen wil: rondkomen op eigen kracht. Is het niet vreemd dat we het gewoon zijn gaan vinden dat zoveel mensen ondersteuning nodig hebben om rond te kunnen komen. Dat het minimumloon al lang niet meer voldoende is om, zonder andere vormen van tegemoetkomingen, alle kosten die je hebt zelf te kunnen betalen. Is het niet vreemd dat heel veel huurders in de sociale woningbouw daar niet kunnen wonen zonder huurtoeslag. En zou het niet mooi zijn als onze schrijvers, denkers en columnisten hun woorden gebruiken om dat onrecht te beschrijven in plaats van kiezers weg te zetten als chanteurs die, als zij niet meer geld krijgen, het politieke midden uithollen?
Afbeelding: Hollandse Hoogte/Merlijn Doomernik