Sinds het mislukken van het landbouwakkoord in juli dit jaar horen we eigenlijk niet meer zoveel over boeren. Ondertussen onthoudt demissionair minister Adema zich dan wel van stemming in de EU als het gaat over de wens van de Kamer om tegen de verlenging van het gebruik van glyfosaat als onkruidverdelger te stemmen. De Kamer is tegen glyfosaat omdat aan het gebruik grote gezondheidsrisico’s kleven. Adema legde tot twee keer toe een motie hierover naast zich neer.
Een motie die, zou je zeggen, in het belang van boeren is. Immers zij lopen de meeste risico’s. Een verbod op het gebruik van glyfosaat zou dan een regel zijn, die duidelijk is en met winst voor iedereen.
Het idee van winst voor iedereen kun je je op het eerste gezicht afvragen bij de nieuwe regel dat aardappelen geoogst moeten worden voor 1 oktober. Zijn aardappelen per definitie klaar om voor 1 oktober te worden geoogst? Zijn ze groot genoeg, hebben ze genoeg zetmeel? En zoals het met alle gewassen en mensen gaat; je hebt snelgroeiers en langzaamgroeiers. Je hebt rassen die vroeg geoogst kunnen worden en rassen die tot de laatbloeiers gerekend moeten worden. Dat is een kant van het verhaal. Er is ook een andere kant.
De reden om voor 1 oktober te moeten oogsten ligt in de stikstof. Als het land op 1 oktober leeg is, kun je een plantje inzaaien dat helpt bij het opnemen van stikstof uit de bodem en dat helpt om uitspoeling naar het grondwater te beperken. Dat heet ‘vanggewas’. Dit vanggewas helpt op een natuurlijke wijze bij de bestrijding van stikstof. Kat in het bakkie zou je zeggen. Vooral ook omdat de groei van de aardappel wordt bepaald door de weeromstandigheden. Je kunt als boer daarom ook kiezen voor de rassen die vroeg geoogst kunnen worden en vervolgens de aardappels opslaan. Dat is ook heel gebruikelijk, alleen wat duurder.
Niet iedereen doet dat. En omdat we een slecht voorjaar hebben gehad zijn de aardappelen wat kleiner, vooral die op löss- en zandgrond zijn geteeld. Dat is jammer, want dan verdienen de boeren minder en betalen consumenten meer. Dat begrijpt de demissionair minister: ‘we hebben het weer niet in de hand’.
De motie van de BBB en SGP die de boeren op de löss- en zandgronden twee weken uitstel gaf, werd aangenomen in de Kamer.
Akkerbouwer Evenhuis, tevens bestuurder van LTO, stelde ons ook gerust: we hoeven ons geen zorgen te maken over de friet: ‘ik hou me niet aan de nieuwe wetgeving, dan maar een strafkorting’. Evenhuis verwacht dat bijna alle aardappelboeren hetzelfde zullen doen. Hij repte met geen woord over stikstof, geen woord over het idee dat je met een beetje goede wil op een relatief eenvoudige manier een belangrijke bijdrage kunt leveren aan de natuur.
De aardappelboeren willen hun boerenverstand blijven gebruiken. Zeggen ze. Maar wat een boer toch zou moeten weten is dat het weer zijn eigen gang gaat. In het voorjaar te koud en nu in de herfst te nat. Zo nat, dat de aardappelcombine het land niet op kan, en er dus niet geoogst wordt.
En zo kent deze aardappelsaga alleen verliezers: natuur, boeren en consumenten. In plaats van het niet uitvoeren van de moties over glyfosaat, had de demissionaire minister beter deze motie over het uitstellen van de aardappeloogst naast zich neer kunnen leggen. Immers, hij zei het zelf, we hebben het weer niet in de hand.
Afbeelding: Sijmen Hendriks Fotografie | ANP