War on drugs: tandje bij of heilloze weg?

Niet iedereen zal het hebben meegekregen, maar het CDA heeft nieuwe plannen om een einde te maken aan de problematiek rond drugs. In plaats van zich alleen te richten op de producenten en handelaren wil Kamerlid Anne Kuik ook de gebruikers streng aanpakken.

Nu wordt gebruik nog gedoogd, maar als het aan het CDA ligt, krijgen gebruikers, die betrapt worden met één xtc-pil, bij de eerste keer een boete en de keer daarop een taakstraf. Is het een goed idee om ook de gebruikers in het beklaagdenbankje te zetten? Of is deze nieuwe fase in de war on drugs gedoemd om te mislukken en moet de drugsproblematiek op een andere manier bestreden worden?

Ditmaal luidt de stelling daarom: het is logisch om niet alleen de producenten van en handelaren in drugs aan te pakken, maar ook de gebruikers te bestraffen.

Het is niet zo zwart-wit 

Sofyan Mbarki

Fractievoorzitter in Amsterdam

‘Nee, ik denk niet dat we die weg op moeten. Het probleem in het politieke drugsdebat op dit moment is dat we doen alsof er maar twee opties zijn: drugs volledig criminaliseren of volledig legaliseren. Beide opties zijn wat mij betreft dan wel niet toereikend, dan wel onhaalbaar.

Maar dat betekent niet dat we niks moeten doen. Ik pleit voor een slimmere aanpak. Bijvoorbeeld om onze jongeren uit de criminele circuits te houden, want dat vind ik een van de meest kwalijke gevolgen van het drugsprobleem op dit moment. De keerzijde van ons collectieve gebruik leggen wij neer bij 15, 16, 17-jarige kinderen. Daar moeten we mee stoppen. Bij een heterdaad van een drugsdeal wordt op dit moment bijna alleen maar de dealer opgepakt. Ik vind dat als bij die deal een minderjarige drugsdealer betrokken is, we ook de afnemer op moeten pakken. Ook heb ik recent een idee gelanceerd voor een SMS-bom naar de verzendlijst als de ‘snuiflijn’ van een (minderjarige) dealer wordt onderschept. Afnemers mogen best weten wat ze met hun gedrag in stand houden.

Door aan dit soort kleine knoppen te draaien lossen we niet het drugsprobleem op, maar verzachten we wel de pijn in onze samenleving die de drugsindustrie op dit moment veroorzaakt.’

Drugs zijn een onderdeel van onze samenleving 

Andrej van Hout

Voorzitter van JS

‘Om meteen met de deur in huis te vallen: drugs zijn een onderdeel van onze samenleving. Of het nou gaat om alcohol, hennep of XTC. In een kapitalistische en neoliberale samenleving, waar onvoldoende aandacht is voor het welzijn van mensen, is het niet meer dan logisch dat mensen soms een uitweg zoeken in middelen van genot.

Wanneer we vinden dat sommige genotsmiddelen te ver gaan, zijn het de producent en de veroorzaker die moeten worden aangepakt. In het strafrecht bestraffen we degenen die schade of leed veroorzaken. Het slachtoffer wordt beschermd. Deze gedachte behoort ook centraal te staan bij drugsproblematiek, waar de gebruiker niet de crimineel is.’

Het lost het drugsprobleem niet meteen op 

Marieke Moorman

Burgemeester van Bernheze

‘Hier in Brabant hebben we helaas al lang ervaring met het bestrijden van drugscriminaliteit. Dat is taaie kost en vraagt om gezamenlijk optreden als één overheid, gericht op het verstoren van de lucratieve productie van en handel in drugs. Het bestraffen van gebruikers is logisch vanuit de gedachte dat je daarmee de hele keten aanpakt.

Zo’n maatregel zal uiteindelijk echter toch beperkt effect hebben. Het overgrote deel van de in Nederland geproduceerde drugs is immers voor de export. Ik ben niet tegen het straffen van gebruikers, maar heb meer vertrouwen in het onderuithalen van criminele verdienmodellen en de samenleving weerbaar maken.’

Doorbelasten van de maatschappelijke kosten is zo gek nog niet 

Iris Meerts

Burgemeester van Wijk bij Duurstede

‘De overheid treedt niet in de persoonlijke levenssfeer van mensen. Zij bepaalt niet wat we eten, drinken of gebruiken. Maar drugs kosten een heleboel: niet alleen mensenlevens, maar ook veel geld. Die kosten dragen wij allemaal. En de opbrengst gaat naar criminelen, die met grof geweld hun handel beschermen.

Als je een pilletje slikt, ben je medeverantwoordelijk voor het in stand houden van deze criminele netwerken. Logisch toch, dat we dat “doorbelasten” naar gebruikers en harddrugsgebruik strafbaar stellen? Probleem is alleen wel, dat de handhavings- en opsporingscapaciteit missen om dit waar te maken.’

Inspelen op de moraal van de gebruiker 

Rosa Mien van den Nieuwenhof

Kandidaat-raadslid in Eindhoven

‘Het klinkt misschien logisch om de gebruikers te straffen, maar ik maak me zorgen over de uitvoering. Hoe gaan ze hierop handhaven? En wie zullen er dan aan het kortste eind trekken?

Drugsgebruik is al jaren aan het normaliseren, daar moet eerst iets aan gedaan worden. Ik zou inzetten op het versterken van de risicoperceptie en het creëren van bewustwording rondom het verband tussen drugs en duurzaamheid (ecologisch én sociaal). Inspelen op de moraal van de gebruiker dus.

Het criminaliseren van eenmalig drugsgebruik zal gesprekken tussen gebruikers en niet-gebruikers moeilijker maken. En (te) vergaande consequenties kunnen, hebben voor de toekomst.’

Minder tolerant ten opzichte van drugsgebruik 

Annemiek Jetten

Waarnemend burgemeester van Papendrecht

‘Als burgemeester zie ik vooral de negatieve effecten van het gebruik, de fabricage en de handel. Dat baart mij grote zorgen. De ontwrichtende effecten van de drugscriminaliteit op met name de meest kwetsbare groepen in onze samenleving worden volgens mij door de zeer tolerante houding in de samenleving en ook (een gedeelte van) de politiek verder vergroot. Dus ik ben zeker voor minder tolerantie ten opzichte van drugsgebruik.‘

Geen taboes 

Mohammed Mohandis

Raadslid in Gouda

‘Ik denk dat de we als PvdA alles uit de kast moeten halen om te voorkomen dat we de narcostaat van Europa worden. Helaas zijn we aardig op weg. Drugs moeten we niet idealiseren. Het is gewoon slecht voor onze jongeren en het levert niets op behalve een generatie die in de illegaliteit dreigt te verdwijnen. En bovendien brengt legaliseren met zich mee, dat we het gebruik normaliseren. Dus als we de gebruikers effectief kunnen aanpakken, dan ben ik voor. We moeten alles doen wat kan en daarbij geen taboes hebben.’

Afbeelding: Olaf Kraak | ANP