Of het nu een voorproefje voor de komende gemeenteraadsverkiezingen is of niet: de herindelingsverkiezingen zijn altijd spannend. Niet in het minst voor de kandidaten zelf. We spraken twee lijsttrekkers en één kersvers gekozen raadslid.
Het is een fantastische uitslag
Thijs Kroese
Thijs KroeseLijsttrekker in Purmerend
Hoe is het bij jullie gegaan?
‘Fantastisch eigenlijk. We zijn gegroeid van drie naar vijf zetels. Als je de landelijke peilingen erbij haalt, zouden we tussen de twee en drie zijn uitgekomen.’
Hoe verklaar je dit succes?
‘We hebben drie jaar geleden heel erg ingezet op de aanpak van de wooncrisis hier in de stad: het bouwen van betaalbare koop- en huurwoningen. Dat is gelukt en dat hebben we in onze campagne benadrukt. Onze slogan was: “Veel Beloofd, Meer Gedaan.” De campagne was dus erg gericht op het laten zien van de behaalde resultaten en slechts beperkt op de toekomst. We hebben vooral verteld dat we onze beloften zijn nagekomen.’
Dat is wel een risicovolle aanpak, meestal wordt er gezegd dat je in campagnes juist vooruit moet kijken?
‘Ja, maar we horen te vaak dat mensen niet gaan stemmen, omdat ze denken dat het geen zin heeft. We wilden dus laten zien dat het er wel degelijk toe doet wat je stemt.’
Hebben jullie in de campagne ook dingen gedaan of juist nagelaten waar je nu spijt van hebt? Of waar je juist heel blij mee bent?
‘We hadden misschien eerder in onze campagne kunnen praten over Beemster (de gemeente waar Purmerend mee samen gaat, red.). De focus lag in de beginfase teveel op Purmerend.’
Hoe gaan jullie de coalitieonderhandelingen in?
‘We zijn de tweede partij geworden. De lokale partij, die al de grootste was, is gegroeid naar negen zetels. CDA, D66 en GroenLinks hebben verloren, de VVD is gelijk gebleven. Dus we zien dit echt wel als een blijk van vertrouwen in onze bestuurlijke bijdrage van de afgelopen jaren. Ik hoop dat we daar een vervolg aan kunnen geven.’
Wat was de opkomst?
‘Heel bedroevend: 32,4%. Over het algemeen is de opkomst hier nooit hoog, de vorige keer ook maar zo’n 48%. Op straat hoor ik vaak: “Ze maken er toch een puinhoop van, ik heb geen vertrouwen in de politiek.”’
Welk advies zou je de landelijke PvdA meegeven om dat vertrouwen terug te winnen?
‘Wees onderscheidend in houding en gedrag. Laat echt zien dat je boven alle spelletjes staat. Dat zijn we in Nederland nog niet zo gewend, we gaan te snel gewoon weer door met ons werk. Je mag mensen steviger aanspreken vind ik.
En zorg dat je zichtbaar bent op de zaken, waar je inhoudelijk het verschil maakt. Pensioenen. Wonen. Dat is moeilijk vanuit een oppositierol. Hier lokaal deden we dat vanuit de coalitie, dan ben je zichtbaarder. Maar daar gaat het uiteindelijk wel om: laten zien dat wat je zegt er toe doet en het verschil maakt.’
Beter dan verwacht
Esmee van der Ham
Esmee van der HamNummer 2 van GroenLinks-PvdA in Land van Cuijk
Wie heeft de verkiezingen gewonnen in Land van Cuijk?
‘Het CDA heeft 13 van de 37 zetels gehaald. Die hebben het tegen de landelijke trend in dus uitzonderlijk goed gedaan.’
Hoe heeft GroenLinks-PvdA het gedaan?
‘Als combinatiepartij zijn we een soort morele winnaar van de avond geworden, omdat we drie zetels in de wacht wisten te slepen. Dat had niemand verwacht.’
Wat was de verwachting dan?
‘De meeste mensen dachten, dat we op één of twee zetels zouden blijven steken. Dat komt doordat we als GroenLinks of PvdA slechts in één van de oude gemeenten mee deden, terwijl er in de andere gemeenten überhaupt niet links gestemd kon worden. In Cuijk zaten GroenLinks en PvdA afzonderlijk elk met één zetel in de raad, dus per saldo is er nu eentje bijgekomen zou je kunnen zeggen.’
GroenLinks-PvdA is met drie van de 37 zetels de grootste progressieve partij. Dat is niet veel, maar je bent dus wel tevreden?
‘Ja, dat we nu de vierde grootste partij zijn geworden, is voor hier juist veel. Er wordt hier van oudsher vaak op het CDA gestemd, met veel aan de persoon hangende campagnes. Het is echt een boerengebied hier.’
Er kon dus zelfs helemaal niet links gestemd worden in sommige gemeenten?
‘Klopt, daar had je bijvoorbeeld alleen CDA en lokale partijen op de lijsten staan.’
Hoe verklaar je dat er nu dan toch relatief veel mensen op een progressieve partij hebben gestemd?
‘We hebben vrij trouwe kiezers, die zich moreel verplicht voelen om progressief te stemmen. En we hebben als een van de weinige partijen hier echt een inhoudelijke campagne gevoerd. De hoofdboodschap was dat we een goede partij zijn, omdat we groen en sociaal combineren.’
Hoe was de opkomst?
‘Zo’n 50%. Dat klinkt als heel weinig, maar schijnt voor herindelingsverkiezingen heel goed te zijn.’
Verwacht je nog dat GroenLinks-PvdA een rol gaat spelen in een coalitie?
‘Dat hopen we wel. Als het CDA er niet met een van de lokale partijen uit komt, is die kans aanwezig. Onze verkiezingsprogramma’s matchen aardig, dus we zien wel kansen, maar zijn niet aan zet.’
Gehoopt op meer
Naima Ajouaau
Naima AjouaauLijsttrekker in Dijk en Waard
De gemeente Dijk en Waard is een samenvoeging van Langedijk en Heerhugowaard. Wat is de verkiezingsuitslag?
‘We hebben twee zetels gekregen. Dat is evenveel als we hadden. Geen nederlaag dus, maar als ik eerlijk ben wel een lichte teleurstelling. We hadden toch op iets meer gehoopt. Aan het begin van de avond zag het er ook even naar uit dat dat zou gebeuren, maar dat is niet gebeurd.’
Wie heeft er gewonnen?
‘De twee lokale partijen. Dat zijn ook beide de grote winnaars. Daarna de VVD en de seniorenpartij. En wij ergens daarachter.’
Waarom dachten jullie kans te hebben op meer zetels?
‘We hebben een zichtbare campagne gevoerd met een goed team en een duidelijk verhaal. Namelijk dat wij met ons sociaal-democratische gedachtengoed de oplossingen bieden voor de problemen die er nu zijn. Dat zat goed in elkaar, dus dan hoop je op wat meer groei.’
Hoe verklaar je de uitslag ?
‘Ik vind dat best moeilijk te zeggen. In de campagne waren we goed zichtbaar, maar misschien in de raad wat minder. Je moet natuurlijk de hele tijd je winst en verlies delen met de achterban en de mensen voor wie je het doet. De komende jaren moeten we daar meer op gaan inzetten om echt een verbinding met mensen te krijgen.’
Dit is een verklaring voor het niet winnen van extra zetels, maar hoe verklaar je de winst van die lokale partijen?
‘Het zijn lokale verkiezingen en mensen hebben toch het gevoel dat “lokale” partijen meer voor de inwoners zijn. Bij ons is dat overigens geen nieuwe ontwikkeling: lokale partijen winnen hier altijd. Ze hebben geen last van landelijke perikelen en kunnen het verhaal heel klein en bij zichzelf houden. Zij oogsten wat ze zelf zaaien, terwijl wij ook met landelijk te maken hebben. Soms kan dat erg in je voordeel uitpakken, soms in je nadeel.’
Maar was er dan een merkbaar negatief sentiment over de landelijke PvdA tijdens de campagne?
‘We hebben wel veel mensen gesproken, die teleurgesteld zijn en er geen vertrouwen meer in hebben. Ze zeggen dat de PvdA er niet meer voor de arbeiders is, dat de ziel van de partij is verkocht aan de VVD. Het vertrouwen is gewoon nog niet terug. Als je als lokale afdeling dan niet heel zichtbaar bent geweest, is het lastig om een tegenverhaal te vertellen. We hebben veel beloftes gedaan voor de toekomst, daar moeten en gaan we de schouders nu onder zetten.’
Wat is jullie speerpunt?
‘Wonen, wonen, wonen. Daar zetten we met name op in. En de tweede grote ambitie klinkt misschien heel afgezaagd, maar is wel belangrijk: de politiek weer naar de mensen brengen. De opkomst was met nog geen 36% bedroevend laag. Daar moeten we ook iets aan doen.’
Bijschrift afbeelding: Thijs Kroese op de zeepkist
Afbeelding: Still | NH Nieuws