Dat het werk van Kamerleden divers is, blijkt wel uit deze editie van Uit de Kamer. Van het terugdringen van tabakswinkels tot de noodzaak van een echte waakhond bij het verzekeren van een transparante overheid. En van die transparante overheid tot een de zorgen over de vermindering van het aantal stembureaus. Zonder Mohammed Mohandis en Julian Bushoff zou het allemaal niet op de agenda staan. Senior beleidsmedewerker Ton Langenhuyzen doet verslag.
Ook tabakszaken beperken
Het heeft een aantal decennia aan strijd gekost, maar inmiddels is het geen politiek omstreden standpunt meer om te zeggen dat roken slecht is. Van links tot rechts: vrijwel iedereen is ervan doordrongen dat sigaretten teruggedrongen moeten worden. De vraag is wel: in welk tempo en hoe dan?
Het kabinet heeft nu besloten dat het aantal verkooppunten van tabak teruggebracht moet worden. In de toekomst mag tabak niet meer in supermarkten of benzinestations, maar alleen nog in tabaksspeciaalzaken verkocht worden. Dat is op zich een goede ontwikkeling, ware het niet dat er vooralsnog geen strikte eisen aan het openen van een tabaksspeciaalzaak gesteld worden.
Mohandis: Het moet moeilijker worden om een tabaksspeciaalzaak te openen
Daarmee bestaat alsnog de kans dat het aantal tabakszaken toeneemt en er in feite niet minder verkooppunten komen, waarschuwt Mohammed Mohandis. Het kabinet zou bijvoorbeeld met een vergunningsstelsel die groei kunnen voorkomen. Ingewikkeld hoeft dat allemaal niet te zijn. Sterker, het kabinet wil gemeenten wel in staat stellen om via het omgevingsplan het aantal ongezonde voedselaanbieders te beperken.
Doe dat ook voor tabakszaken en klaar is kees. De motie van Mohandis die precies daartoe opriep, werd met een ruime meerderheid aangenomen. Staatssecretaris van Ooijen gaat nu onderzoeken hoe gemeenten het best in staat kunnen worden gesteld om de vestiging van nieuwe tabakszaken te beperken.
Open overheid met een echte waakhond
Voor het vertrouwen in de overheid is het van belang dat die overheid transparant is. Toch is het niet altijd vanzelfsprekend dat de overheid openheid van zaken geeft. Naleving van de Wet open overheid (Woo), die uitgaat van “openbaarheid, tenzij” levert conflicten op tussen bijvoorbeeld journalisten, die informatie willen hebben, en overheden, die dat niet willen geven.
Nu is in de wet geregeld dat journalisten, wetenschappers of anderen ‘met een beroepsmatig belang’ een klacht over de openbaarmaking van informatie bij het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding kunnen indienen. Dat adviescollege is net van start gegaan en moet zich nog gaan bewijzen. Het is de bedoeling dat in geval van conflicten over Woo-zaken adviezen voor een oplossing gaan zorgen. Maar er is een addertje onder het gras: de adviezen zijn niet bindend.
Om te voorkomen dat het adviescollege een tandeloze tijger wordt, diende Julian Bushoff een motie om er voor te zorgen dat die adviezen zo veel als mogelijk moeten worden opgevolgd. En dat wanneer dat niet gebeurt, de Kamer voorzien wordt van een deugdelijke motivering. De motie haalde een ruime meerderheid.
Minder stembureaus klinkt zorgelijk, maar hoeft het niet te zijn
Volgens de NOS is het aantal stembureaus tijdens de afgelopen verkiezingen verminderd. Uit eigen onderzoek bleek uit dat er 4,5% minder stembureaus waren ten opzichte van 2019. Een zorgelijke ontwikkeling natuurlijk. Met minder stembureaus is de afstand die kiezers af moeten leggen vaak langer en zijn de rijen langer.
Reden genoeg voor Julian Bushoff om samen met zijn collega Stieneke van der Graaf van de ChristenUnie aan minister Bruins Slot schriftelijke vragen te stellen. De minister kon op veel van de gestelde vragen nog geen antwoord geven. Zij heeft geen overzicht van welke gemeenten minder stembureaus hadden. Daarvoor moet eerst een evaluatie van de provinciale staten- en waterschapsverkiezingen afgerond zijn. Die komt pas rond september.
De minister lijkt zich weinig te zorgen maken over de afname van het aantal stembureaus
Tegelijkertijd maant de minister tot rust. Volgens haar is er wel een verschil tussen stemlokalen en -bureaus. Een stemlokaal is een gebouw of een ruimte in een gebouw, waar een stembureau is gevestigd. En in een stemlokaal kunnen meer stembureaus gevestigd zijn. Mogelijk waren er dus wel minder stembureaus, maar niet minder stemlokalen. Complicerende factor is dat gemeenten zelf verantwoordelijk zijn voor het aantal stembureaus in een gemeente.
Als uit het onderzoek blijkt, dat er minder stemlokalen waren, zal de minister ‘mijn standpunt nader bepalen’. Of de minister dan wel iets gaat doen om er voor te zorgen dat er de volgende keer meer stembureaus zijn, is dus allerminst zeker.
Afbeelding: Robin Utrecht | ANP
Contactgegevens:
T: 070-3182792
E: t.langenhuyzen@tweedekamer.nl