Eigenlijk weet je niet welke woorden je kunt, wilt of moet gebruiken om te beschrijven hoe je je voelt in deze tijd. Verdrietig, ongerust, angstig, boos, troost. Het komt allemaal voorbij als je een avondje op de bank zit, de tv aanzet, de krant leest of je telefoon checkt. En ook als je aan het canvassen bent, op de markt staat of aan een debat deelneemt.
De oorlog is er. Dichtbij en voelbaar. De oorlogsbeelden zijn ineens niet meer iets van ergens ver weg. Dat zorgt voor verwarring over wat goed is om te doen. Een half jaar geleden stuurden we voorbeeldmoties rond over de opvang van vluchtelingen en het gebrek aan opvanglocaties. Toen ging het om Afghanen. Nu gebruiken we dezelfde moties voor vluchtelingen uit de Oekraïne.
In beide gevallen riepen we op om met het COA op zoek te gaan naar locaties. Het COA, dat toen vasthield aan opvang op grote locaties in plaats van kleinschalige voorzieningen, terwijl die kleinschalige opvang toch een stuk eenvoudiger te realiseren is. Wellicht dat de komst van Oekraïners hier verandering in brengt.
Deze oorlog zal veel gevolgen hebben. En dan heb ik het niet alleen over wat in de Oekraïne zelf gebeurt. Daar sterven mensen, raken gezinnen verscheurd, en zullen de gevolgen nooit meer weg te denken zijn. Zoals altijd zijn de klappen voor arme mensen groter. Zij ontberen vaak de hulpmiddelen om te kunnen vluchten, hebben geen voorraad in de provisiekast en geen geld.
Ook bij ons zullen de klappen het hardste aankomen bij arme mensen. De gasprijzen stijgen per dag, net als de prijzen in de supermarkt. De inflatie is hoger dan wij ons in de recente geschiedenis kunnen herinneren. De positievelingen onder ons duiden dit als een wake-up call voor de noodzaak om de verduurzaming te versnellen. En daar hebben ze volstrekt gelijk in. Om niet meer afhankelijk te zijn van het gas van Poetin, van Gazprom, is het sneller omschakelen naar duurzame energiebronnen absoluut noodzakelijk.
Alleen hebben we dat morgen nog niet geregeld. Maar morgen is de rekening voor je verwarming wel veel duurder dan vandaag. Wat dit betekent verschilt per huishouden en hangt van je contract af. Maar dat is niet het enige. Veel van onze goedkopere huizen zijn slecht geïsoleerd en daar wonen nu net de meest kwetsbare mensen, ouderen, gezinnen met kleine kinderen en alleenstaanden met een laag inkomen in.
Dan is het zuur en ongepast dat iedereen een voordeel van € 400 krijgt op de energiebelasting. Ook als je een vast contract hebt en geen kostenstijging. En dan is het vooral zuur en ongepast dat mensen met een minimuminkomen € 200 is beloofd als energietoeslag, maar dat nog niemand weet hoe dit wordt uitbetaald. Bijstandsgerechtigden ontvangen de compensatie automatisch, maar de anderen met een laag inkomen moeten zichzelf maar melden. Alleen weet niemand nog bij wie.
In ieder geval niet bij minister Kaag, want die wil rustig afwachten, eerst alles doorrekenen en dan ergens in de toekomst kijken waar we staan. Zij heeft ‘weinig knoppen om aan te draaien’ om dit jaar nog iets te kunnen betekenen voor mensen, die door de gestegen prijzen in de knel komen. ‘Haast is een slechte raadgever,’ aldus Kaag. Alleen is dat een luxe argument en heb je daar weinig aan als je deze maand al niet meer de energierekening kan betalen.
Niets doen is geen optie meer.
Afbeelding: Co de Kruijf | ANP