Na de beroerde uitslag voor links is de enige weg vooruit, maar welke?

De verkiezingsuitslag was voor links een bittere pil. Over het waarom verschillen de meningen en over wat er moet gebeuren ook. Van geloven in de eigen kracht tot fusie en van het samenvoegen van fracties tot het sluiten van stembusakkoorden. Omdat elk voorstel en nadelen kent en het ene plan het ander vaak niet uitsluit, hebben we ditmaal geen stelling, maar stellen we de open vraag over hoe het nu verder moet.

‘De inhoud is ok’

Bas Sepers

Raadslid in Haarlem

'De inhoud is ok. Het probleem zit in het over het voetlicht krijgen. Het moet moderner en dynamischer. De gemeenteraadsverkiezingen staan voor de deur. Laten we op lokaal niveau zoeken naar samenwerking op links. Kom samen met GroenLinks en de SP tot een gedeelde top 10 programmapunten, spreek af om in de nieuwe raadsperiode nauw samen te werken en houd periodiek gezamenlijke fractievergaderingen. Daarmee verspillen we op korte termijn geen energie aan allerlei gedoe over organisatorische integratie en kunnen alle deelnemende partijen hun eigen cultuur behouden. Wat dat op de langere termijn betekent, zien we dan wel weer.'

‘Een sterke PvdA zou de katalysator moeten zijn’ 

Leander Broere

Fractievoorzitter in Dalfsen

‘Waar wij programmatisch inzien dat onze democratische rechtsstaat meer is dan een markt en dat een overheid door haar werk weerbaren met kwetsbaren verbindt, is de vraag die ik wil opwerpen of hetzelfde geldt voor onze partij als vereniging. Zijn wij nog een partij van kwetsbaren? Zijn wij nog van de stratenmaker, bouwvakker, dokter én leraar? 

Laten wij eerst bepalen of wij nog die partij van iedereen willen zijn. Met alle ongemakkelijkheden die dat met zich meebrengt. Interne discussies. Andere leefwerelden en denkbeelden. De onvrede in het land is groot. Maar de Nederlander staat klaar om de publieke ruimte terug te claimen. Een sterke PvdA zou de katalysator moeten zijn.’

‘Nederland is sociaaleconomisch link en sociaal-cultureel rechts’ 

Jan Jaap Kolkman

Raadslid in Deventer

‘Nederland is sociaaleconomisch links en sociaal-cultureel rechts. De PvdA heeft altijd succesvol vooral gekozen voor eerlijk sociaaleconomisch delen. Daar ligt de bron van alle ongelijkheid in een neoliberaal ingerichte samenleving. De verkiezingen gingen hierover niet, ons programma wel.

De verkiezingsuitslag zelf doet denken aan die in 1971 of 1981. Nog steeds is er een vergelijkbaar percentage progressieve kiezers: alleen niet onder onze paraplu, maar gefragmenteerd in kleine partijen (dieren, racisme, klimaat). De PvdA moet zich volgens mij opnieuw uitvinden als platform waar progressieve en linkse oplossingen voor het eerlijk organiseren van de samenleving herkenbaar geagendeerd en geadresseerd worden. We starten lokaal.’

Het contact met de voormalige achterban herstellen 

Jimme Nordkamp

Fractievoorzitter in Losser

'We moeten het contact herstellen met onze voormalige achterban van praktisch geschoolden en de lage- en middeninkomens. Dat kan alleen als we ons richten op een structurele en duurzame relatie en de identiteitspolitiek achter ons laten. Met dit op wederzijds begrip gebaseerde nieuwe contract tussen linkse intellectuelen en hedendaagse arbeiders kan de Partij als brede volkspartij weer van betekenis worden.

Daarbij hebben we oog voor de mensen die zijn afgehaakt en zich nu gehoord voelen door de populisten. We moeten ons kwetsbaar opstellen en niet wegkijken van de oorzaken van hun onvrede. Belangrijk is daarom dat we onze agenda vullen met onderwerpen die deze groep aanspreken en deze mensen weer perspectief bieden, zodat ze zich daadwerkelijk weer bij de Partij thuis voelen. Dat is niet alleen inhoudelijk, maar vraagt ook om een cultuurverandering. Dat wil zeggen: een minder elitaire houding.’

Nu op links samengaan 

Peter Bollen

Wethouder namens PvdA-GL in Doesburg

‘De verkiezingsuitslag voor links is bedroevend. Het pragmatisme en populisme vieren hoogtij. Waarden zijn niet meer sexy en dat kleeft aan links! We hebben een nieuwe kleur op de wangen nodig. Het samenbrengen van PvdA, GL en SP is niet genoeg. Daarmee zouden we alleen drie linkse kleuren, die niet meer in de smaak vallen, vermengen. Onze waarden moeten op een andere veel frissere manier geformuleerd en gebracht worden.

Als alle betrokkenen zich belangeloos inzetten, kunnen we nu op links samengaan en over een jaar buiten komen met een partij met nieuwe naam, nieuwe statements en nieuwe gezichten. Zelf heb ik in Doesburg PvdA en GL bij elkaar gebracht in een fractie. Alles viel op zijn plek en vanuit persoonlijk goede onbaatzuchtige relaties werkt het heel constructief.’

Zijn we niet chronisch democratisch vermoeid? 

Yvonne van Bruggen

Fractievoorzitter namen PvdA-GL in Zeewolde

‘Van de verkiezingsuitslag werd je opnieuw niet blij. Hoe komt het dat onze boodschap niet over komt?  Maar ook, zit de oorzaak niet veel dieper? Ledenaantallen lopen terug en lokaal is het lastig om nieuwe mensen te vinden. Ik begin steeds meer het idee te krijgen dat we, zoals David van Reybrouck in zijn boek Tegen verkiezingen stelt, leiden aan een democratisch vermoeidheidssyndroom.

Direct een oplossing heb ik echter niet. Van zijn oplossing met lotingen ben ik niet direct gecharmeerd, maar ik ben wel van mening dat we het gesprek met elkaar moeten aangaan en onszelf moeten prikkelen om nieuwe energie te krijgen.’

Drie punten kiezen en daar vol voor gaan 

Michel Blanken

Raadslid in Coevorden

‘Ik denk dat we drie punten moeten kiezen en daar vol voor moeten gaan. Allereerst de jongeren terugwinnen door ons te profileren met het herinvoeren van de studiebeurs. Daarnaast meer doen voor de noordelijke provincies en de Nedersaksenlijn aanleggen. En tot slot voorkomen dat de armoede groeit en mensen nog verder achterop raken.’

De PvdA kon hooguit de remmer op de neoliberale bobslee zijn 

Bauke Aalbers

Raadslid in Leeuwarden

‘Twee dingen. Allereerst vind ik dat we te weinig de sociaal-democratie van de 21^ste eeuw hebben ontwikkeld. Het ging in onze campagne vooral over “terug naar de wortels”-onderwerpen. Baanzekerheid, het steunen van minima. Natuurlijk belangrijk, maar ook oud nieuws en juist de onderwerpen waar we het volgens de kiezers hebben laten afweten. Tegelijkertijd ging het te weinig over de thema’s van deze eeuw, te weten klimaat, milieu, energie, migratie, EU en de macht van multinationals. 

Ten tweede moeten we onze positie beter uitleggen. Nederland heeft altijd een rechtse meerderheid gehad. Mede door de verdeeldheid op links kon de PvdA hooguit de remmer op de neoliberale bobslee zijn.’

Afbeelding: Laurens van Putten | ANP