Ik ben verdrietig. Verdrietig, omdat wij weer een politiek leider verliezen om de verkeerde redenen. Hoeveel begrip ik ook heb voor het besluit van Lodewijk en het wel moet respecteren: het doet zeer. Ik ervaar verlies, een beetje hetzelfde gevoel als bij het terugtreden van Job Cohen. Beide politici zijn niet zo netjes behandeld.
In de afgelopen maanden is mij vaak gevraagd waarom ik in deze columns niets heb gedaan met de toeslagenaffaire en de rol van Lodewijk: ‘Je neemt anderen wel de maat, maar hoe zit dat met?’ Alleen was dat volstrekt overbodig. Als iemand zichzelf langs de meetlat van integriteit heeft gelegd en zelfreflectie heeft getoond, is dat Lodewijk Asscher wel. Hij is de enige die persoonlijk en oprecht excuses heeft aangeboden voor de toeslagenaffaire, die zoals Lodewijk terecht constateert, voortvloeit uit tientallen jaren gestapeld wantrouwen. Uit een mensbeeld dat de overheid vijandig heeft gemaakt naar de eigen inwoners.
Ons verkiezingsprogramma is daar een antwoord op. Het is gestoeld op een ander mensbeeld en gaat uit van de gedachte dat de overheid er is voor haar inwoners, om aan de zij te staan van mensen en waar nodig mensen te helpen bij een volwaardige deelname aan onze samenleving. En natuurlijk kun je op heel veel punten en komma’s nog kritiek hebben, maar het programma is wel een antwoord op dat gestapelde wantrouwen.
Daarmee maak je het niet goed voor de mensen, die de dupe zijn geworden van de toeslagenaffaire of mensen die door hun lokale overheid zijn benadeeld. Daar zijn andere inspanningen voor nodig. Inspanningen, die deze regering in ieder geval niet heeft ondernomen. De € 30.000 voor gedupeerden verdwijnt in de regel in de schuldsanering.
Wij hebben een goed programma, een programma dat juist in deze tijd zo uiterst relevant is. Hoe gaan we uit de crisis komen? Doen we dat met alleen oog voor herstel van economische groei of met oog voor de menselijke maat? Leren we van deze crisis dat groei niet alleen zit in meer geld, maar vooral in meer welzijn en je welbevinden in het dagelijks leven? In zeker zijn van je baan, zeker zijn van goed onderwijs met een antwoord op de opgelopen leerachterstanden van dit jaar, in zeker zijn dat de bibliotheek open blijft na de crisis, in zeker zijn van betaalbaar wonen en in zeker zijn, dat er over 10 jaar ook nog natuur is in ons land en het klimaat verbeterd zal zijn. Dat is wel de basis van ons programma.
En vormt dus ook de boodschap van de nieuwe lijsttrekker. Wat mij betreft hoort daar ook bij, dat wij vaker en duidelijker en afstand nemen van het voortdurende bashen van de PvdA. Zeker, bescheidenheid na het vorige kabinet was nodig, maar we hoeven ons niet voor alles altijd de schuld te laten geven en die dan ook accepteren.
Politiek is hard. Tijd om te rouwen over het verlies van Lodewijk hebben we niet. Er komt een nieuwe partijleider. Het congres is weliswaar uitgesteld, maar de kieslijst moet voor februari zijn ingeleverd, dus daar is haast bij geboden. Wie het ook wordt: op iedereen zal wel wat aan te merken zijn. En de een vind je nu eenmaal leuker en beter dan de ander. Ik hoop alleen vanuit de grond van mijn hart dat wij allen de nieuwe kandidaat omarmen, steunen en een nieuwe lijsttrekker kiezen zonder moties van afkeuring.
Afbeelding: Remko de Waal | ANP