Van 16 maart tot 11 mei waren de scholen dicht. Na de meivakantie ging het onderwijs mondjesmaat weer open. Ondertussen zijn de verschillen tussen de leerlingen sterk gegroeid. Want thuisonderwijs kan werken als de omstandigheden goed zijn. Maar wat als je ouders je niet kunnen helpen met het schoolwerk, of als er geen rustige werkplek is? En hoe zorgen we ervoor dat achterstandsleerlingen nu dat zetje krijgen dat ze nodig hebben?

‘Ik hoor in Rotterdam verschillende verhalen’, vertelt fractievoorzitter Co Engberts. ‘Docenten zeggen dat ze toenemende achterstanden zien, maar schoolbesturen ontkennen dat. Het lijkt erop dat ze bang zijn dat zij de schuld krijgen van een eventuele achterstand. En het thuisonderwijs is natuurlijk ook niet dé oorzaak van de achterstand; de verschillen waren er al, maar ze zijn door het thuisonderwijs vergroot.’

De Rotterdamse fractie pakte de handschoen op en kwam met een voorstel om de achterstand in te lopen met de Zomerschool. Het voorstel is aangenomen en wordt nu verder uitgewerkt. Op de Zomerschool gaan leerkrachten, organisaties voor huiswerkbegeleiding en ouders samenwerken rond achterstandsleerlingen. ‘Die samenwerking is belangrijk. Het liefst werken we met Rotterdamse leerkrachten, die daar uiteraard goed voor betaald worden. Zo kun je bij je eigen juf of meester in de zomer wat extra leren. Dat werkt toch het beste. Maar de schoolbesturen zijn daar nog niet enthousiast over. Ik hoop dat we ze hier toch nog in mee krijgen.’

Engberts: 'De verschillen waren er al, maar ze zijn door het thuisonderwijs vergroot'

Ook de ouders spelen een belangrijke rol, zegt Engberts. ‘Zij willen hun kind echt wel helpen, maar kunnen of weten soms niet hoe. We willen ze helpen om hun kind goed te begeleiden. Met ze in gesprek gaan over voorlezen, met je kind rekenen als je samen een taart bakt. Zo kun je ze als ouder echt iets meegeven. Als we dat goed oppakken, pakken we de bron van het probleem aan. Ik hoop dat we ook voor de ouders een aantal dagdelen zomerschool kunnen inplannen.’ 

Daarnaast zet de PvdA in Rotterdam in op de overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. ‘Er is hier altijd een fors percentage onderadvisering; leerlingen die vanuit de basisschool een lager schooladvies mee krijgen dan ze eigenlijk aankunnen. Normaal corrigeert de Cito-toets hier in, maar die is dit jaar niet gemaakt. We hebben het college opgeroepen met de scholen voor voortgezet onderwijs in gesprek te gaan hierover. Je moet de brugklassers van dit jaar goed in de gaten houden op dat punt. Als ze meer kunnen dan verwacht, moeten ze voor de kerst nog over kunnen stappen naar een hoger niveau. Zo kun je dat snel en zonder gedoe regelen. Daar moeten we alert op zijn.’

Extra huiswerkbegeleiding en hulp van studenten

Ook in Leiden worden in de zomer extra activiteiten georganiseerd voor basisschoolleerlingen. ‘Dat gaat niet altijd over het inhalen van leerachterstanden, maar vooral om samen leuke dingen te doen in de vakantie. De tijd van thuis zitten en minder contact heeft ook op dat vlak wat gedaan met kinderen. Het is goed om ook die achterstanden in te halen’, vertelt raadslid Suzanne van der Jagt.

Er is extra huiswerkbegeleiding om leerachterstanden in te halen, benadrukt Van der Jagt. ‘Na school kunnen ze hier naar toe als ze hulp nodig hebben, of op advies van school. Vrijwilligers helpen met het maken van een opdracht of nemen de sommen met ze door. Voor kinderen die thuis minder hulp krijgen is dit een goede oplossing. Scholen pakken zelf ook veel op, met wat extra inzet van leerkrachten of remedial teachers. Het voordeel daarvan is natuurlijk dat de kinderen bekend zijn en de docenten goed weten wat ze nodig hebben. Ook studenten van de pabo en de Universiteit Leiden springen bij om leerlingen te helpen. Het is mooi dat het gebeurt, al is het wel een noodoplossing. Ik maak me wel zorgen om de tweedeling die groter wordt. We moeten dat met de scholen goed in de gaten houden.’

Van der Jagt: 'Ook studenten van de pabo en de Universiteit Leiden springen bij om leerlingen te helpen'

Daarnaast baart de schooluitval op het mbo Van der Jagt zorgen. ‘We hebben daarom met jongeren gesproken hebben over waar zij behoefte aan hebben. We hebben nu een initiatiefvoorstel ingediend om te komen tot een platform waarop je kan lezen over je rechten, waar je met elkaar kunt chatten en anoniem vragen kunt stellen. Zo hopen we een plek te maken waar jongeren hun verhaal kwijt kunnen, want dat missen ze nu.’

Samenwerken om mbo’er na zomer op weg te helpen

De mbo-leerlingen hebben ook de aandacht van fractievoorzitter Pieter Blank in Den Helder. ‘Vooral de studenten van de entreeopleiding, mbo niveau 1, hebben veel opstartproblemen gehad in het thuisonderwijs. Daar zie je leerlingen die in leeftijd verschillen van 16 tot soms wel 30 jaar en met allerlei achtergronden. Er raakten leerlingen buiten beeld, ze konden niet werken. Dat is gelukkig grotendeels aangepakt.’

Het interessante is dat nu blijkt dat digitaal onderwijs voor deze groep ook iets extra’s heeft gebracht, zegt Blank. ‘Leerlingen functioneerden soms juist beter zonder de drukte van de klas, docenten waren op andere momenten bereikbaar. Nu het schooljaar er bijna op zit, maken de docenten de balans op en bieden ze een maatwerkprogramma voor leerlingen die achterstand hebben opgelopen. Dat is mooi.’

Blank: Vooral zorgen over de periode na de zomervakantie

Blank maakt zich vooral zorgen over de periode na de zomervakantie. ‘Leerlingen boven de 18 jaar moeten nog steeds anderhalve meter afstand houden tot elkaar. Dat betekent dat het mbo nog niet helemaal open kan. Juist aan het begin van het schooljaar is het belangrijk een relatie op te bouwen met de leerlingen; elkaar goed leren kennen, vertrouwen krijgen. Daarom was het gunstig dat de lock down in de tweede helft van het schooljaar begon; leerling en docent kenden elkaar toen al goed. Maar hoe moet dat na de zomer? We moeten in een breder verband met elkaar aan de slag om dit op te lossen. Loketten doorbreken en samenwerken met bijvoorbeeld leerplichtambtenaar, onderwijs en alle partijen die om een leerling heen staan. Dan kun je samen kijken wat nodig is, bijvoorbeeld alternatieve ruimtes zodat je de afstand goed kan handhaven, of huiswerkbegeleiding. Maar dat moeten we vooral bij de scholen laten, die weten wat nodig is.’

Scholen aan zet

In Pekela zien ze dat de meeste leerlingen zich goed staande hebben gehouden in de thuiswerkperiode. ‘Maar een kleine groep kinderen is verder achterop geraakt. De exacte oorzaak weten we nog niet; te weinig ondersteuning vanuit de ouders, meer spelen en minder aandacht voor het schoolwerk, of het ontbreken van een rustige werkplek. De scholen onderzoeken de oorzaak’, vertelt wethouder Henk Busemann. ‘De scholen gaan met deze groep leerlingen aan de slag met hulp van de subsidieregeling die het Rijk hiervoor beschikbaar heeft gesteld. Door extra inzet van onderwijsassistenten en naschoolse opvang willen ze de ontstane achterstand wegwerken. We blijven met de scholen in gesprek of dit voldoende is.’

 

Hebben kinderen in jouw gemeente ook achterstanden opgelopen? Onderstaand vind je de Rotterdamse plannen voor de Zomerschool.

 

Afbeelding: Vincent van den Hoogen 

Bestanden