De afgelopen tijd is er veel te doen om de hoge rentetarieven bij sociale leningen. Veel gemeenten vragen 12 tot 14% rente, terwijl sociale leningen bedoeld zijn voor mensen die het niet breed hebben, in financiële nood verkeren en het geld nodig hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Er zijn ook gemeenten die helemaal geen sociale leningen aanbieden.
Dat die hoge rentetarieven schandalig zijn, lijkt duidelijk, maar hoe zit het eigenlijk met de sociale leningen zelf? Is het wel wenselijk om mensen met financiële problemen op te zadelen met nog meer schulden? Of zijn sociale leningen als laatste redmiddel juist een uitkomst?
Daarom deze keer de stelling: Sociale leningen doen meer kwaad dan goed. Armoede kan je veel effectiever met andere middelen (als witgoedregeling en bijzondere bijstand) bestrijden.
'Ik ben principieel tegen sociale leningen.'
Ingrid Brilleman
Raadslid in Borsele
‘In Borsele bieden we via een gemeenschappelijke regeling wel een sociale leningen tegen 3,5% rente. Hoewel het met het rentepercentage dus wel meevalt, ben ik principieel tegen sociale leningen.
De kloof tussen arm en rijk is de laatste jaren alleen maar groter geworden. De huidige manier van armoedebestrijding waar sociale leningen bij horen heeft weinig effect gehad. Er zijn teveel financiële regelingen in het leven geroepen door de Rijksoverheid (toeslagen) en de lokale overheden (WWB, bijzondere bijstand). Hiernaast zijn er nog particuliere initiatieven. Mensen zien door de bomen het bos niet meer en de oplossing van het armoedeprobleem raakt verder uit zicht.
Het wordt tijd voor een andere benadering. Schulden zijn zo gemaakt, maar uit de schulden komen is moeilijk. Niet in het minst omdat de overheid vaak de grootste schuldeiser is. Het helpt niet om boete op boete te stapelen. Daar moet gewoon een einde aan komen. Verder zou ik willen pleiten om de wanpraktijken van incassobureaus te stoppen en de marktwerking bij de deurwaarders te heroverwegen.
De overheid heeft daarin ook een belangrijke rol. Zij moet er voor de mensen zijn. Dat kan door meer samenhang tussen de instanties te creëren en mensen met schulden met één gezicht tegemoet te treden. Tot slot is er echt een fundamentele stelselwijziging nodig om de kloof tussen arm en rijk te dichten. Denk aan het basisinkomen of het bijverdienen met behoud van uitkering.’
'Het is niet sociaal.'
Fien Eveleens
Raadslid in de Haarlemmermeer
‘Helemaal mee eens. Het is niet sociaal om mensen met vaak problematische schulden op te zadelen met nog meer schulden. Zeker als de rente ook nog eens rond de 10% bedraagt. Witgoedregelingen, jongerenpakketten en kwijtschelding van bijvoorbeeld gemeentelijke belastingen werken volgens mij veel beter.
Daarmee ben je er niet. Een groot probleem, zeggen inwoners en hulpverleners, is de bureaucratie. Als je arm bent, heb je zoveel aan je hoofd, dat je vaak verdwaalt in de administratieve rompslomp van al die formulieren. Vaak raak je daardoor verder in de problemen. Het is dus essentieel dat je als gemeente de spin in het web bent: inwoners de weg wijzen en ontzorgen in plaats van andersom.’
'We moeten het leven van mensen in armoede overzichtelijker maken.'
Elsbeth Koek
Raadslid in Teylingen
‘Armoede bestrijd je door de volgende generaties beter op te leiden en mensen actief te ondersteunen om iets van hun leven te maken. En natuurlijk moet je zorgen voor een fatsoenlijk inkomen uit werk én een hogere bijstand. Met leningen verstrekken, help je niemand. Het is bizar om mensen die al in een lastig pakket zitten te confronteren met allerlei bureaucratische regels en voorwaarden. Beter is het om het leven van mensen in armoede overzichtelijker te maken. Soms kan het daarom nodig zijn om als gemeente leefgeld te verstrekken en alle vaste lasten automatisch te laten overmaken.’
'In Midden-Drenthe heeft de gemeente de schuldhulpverlening weer in eigen hand genomen.'
Dirk Jasper Kleegstra
Fractievoorzitter in Midden-Drenthe
‘Armoede bestrijd je niet met leningen. Om dat te doen, moet je andere maatregelen nemen. In Midden-Drenthe kennen we al jaren een sterk armoedebeleid, dat is opgesteld met de lokale adviesraad voor het minimabeleid. Daarin hebben we onder meer een witgoed- en computerregeling. Ook wordt binnenkort met de Klijnsmagelden het kindpakket gelanceerd.
Bovendien hebben we als gemeente de schuldhulpverlening onlangs weer in eigen hand genomen. De gemeente heeft eigen budgetconsulenten. De menselijke benadering staat voorop en het is insteek om mensen weg te houden van leningen met absurde rentepercentages. De eerste resultaten zijn boven verwachting goed. Dus daar gaan we zeker mee door.’
Afbeelding: Nationale Beeldbank