In Scherpenzeel voltrekt zich een waar koningsdrama. Het kleine dorp op de Veluwe verzet zich al jaren met hand en tand tegen de herindeling met Barneveld. Klein als het is – rond de 10.000 inwoners – zou het volgens de provincie niet in staat zijn om de voorzieningen en de gemeentelijke dienstverlening op peil te houden. Het alternatief van een strategisch partnerschap met Barneveld werd door de Gedeputeerde Staten naar de prullenmand verwezen.
Maar wie dacht dat daarmee de kous af is en de herindeling er nu doorheen gedrukt wordt, vergist zich. Want ondertussen kwam demissionair minister Ollongren met een nogal onverwacht oordeel: er is geen draagvlak voor de herindeling en Scherpenzeel kan best op eigen benen blijven staan. Eind goed al goed voor het onverzettelijke Scherpenzeel zou je zeggen, maar ook dan vergis je je.
Herindelingen gaan natuurlijk vaker met emoties gepaard. Voor de een is het volstrekt logisch dat kleine gemeenten fuseren om meer ‘bestuurlijke slagkracht’ te verwerven. Voor de ander is het het einde van de eigen identiteit en daartussen zijn ontelbare varianten. Ollongren heeft aan het begin van haar ministerschap al aangegeven alleen te willen herindelen als er voldoende draagvlak is.
En in Scherpenzeel was dat er niet. Oud-waarnemend burgemeester Harry de Vries kan daarover meepraten. Zijn wethouders hadden het vertrouwen in hem opgezegd, omdat hij over de kwestie van wel of niet herindelen had willen spreken met de provincie. Uiteindelijk stapte hij zelf op: ‘Het waren de zwaarste jaren uit mijn leven.’
En daarmee was Scherpenzeel wederom burgemeesterloos. De derde waarnemer deed zijn intrede. Wederom een waarnemer dus, omdat er nog steeds geen duidelijkheid over het wel of niet herindelen was. Nu is Scherpenzeel met deze gekke gang van zaken geen uitzondering. Als raad heb je geluk als je CdK twee namen voorlegt, maar vaker is het slikken of stikken. Zo ook in de Gelderse gemeente: Eppie Klein werd in januari door commissaris Berends aangewezen.
Begin dit jaar nog beste vriendjes, inmiddels niet meer. Want vlak nadat Ollongren de herindeling van tafel veegde, werd Klein op straat gezet door Berends. Klein zou tegenstrijdige verklaringen hebben gegeven over een ‘ernstige interventie’ in het democratisch proces en de wijze, waarop de waarnemer invulling ‘aan zijn verbindende rol’ zou hebben gegeven, was ondermaats. Geen idee wat hiermee bedoeld wordt. Wel is bekend dat Klein aan Provinciale Staten een brief heeft gestuurd met een oproep tegen de herindeling te besluiten. En dat ging natuurlijk tegen de wens van het college van Gedeputeerde Staten in.
Dat een burgemeester per direct uit zijn ambt wordt ontheven komt zelden voor. Het is toch een soort ontslag op staande voet. Klein laat het er niet bij zitten en vecht dit ontslag inmiddels aan via de rechter. Inmiddels gaan de verwijten over en weer, heeft de raad een spoeddebat gevoerd en is er door inwoners een petitie opgesteld voor eerherstel van Klein.
Geen winnaar te bekennen rond deze kwestie. Natuurlijk kennen we niet alle ins en outs, en weten we niet wat er allemaal besproken en afgesproken is tussen de waarnemer en CdK. Zo transparant is dat allemaal niet. Gebrek aan transparantie over de keuze wie waar en waarom waarnemer wordt, komt vaker voor. Lang niet alle waarnemers zijn vrij van smet op het eigen blazoen en niet elke CdK heeft een gelukkige hand in het matchen van gemeente en waarnemer.
In Scherpenzeel zullen ze ondertussen wel blij zijn. Ze mogen zelfstandig blijven en de raad kan nu zelf op zoek nu naar een burgemeester. We zijn benieuwd wie het gaat worden en hebben nog wel wat goede kandidaten, vrij van blaam.