Na een welverdiend reces stond er weer van alles op de agenda in de Tweede Kamer. Senior beleidsmedewerker Ton Langenhuyzen licht deze maand twee belangrijke debatten toe: de uithuisplaatsingen vanwege het toeslagenschandaal en het vertraagde wietexperiment.
Uithuisplaatsingen door keihard optreden Belastingdienst
Dat door het harde optreden van de Belastingdienst ouders in de kindertoeslagenaffaire in financiële nood kwamen is al kwalijk genoeg. Maar dat de ouders zodanig in de knel kwamen, dat zij niet langer in staat werden geacht om zelf hun kinderen op te voeden, gaat nog een stap verder. In totaal zijn meer dan 1600 kinderen van gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire uit huis geplaatst. Daarom heeft de Kamer, inclusief woordvoerder Khadija Arib, het niet meer over een affaire, maar over een schandaal.
Ook het kabinet erkent inmiddels dat er dingen fout zijn gegaan. Maar daarbij blijven ze om de hete brij heen draaien, vindt Arib. In plaats van te erkennen dat de uithuisplaatsingen niet zouden hebben plaatsgevonden als de Belastingdienst niet zo hard had ingegrepen, houden de bewindspersonen Rutte, Weerwind en De Vries vast aan het verhaal dat het niet alleen de financiële problemen zijn waarom kinderen uit huis zijn geplaatst. Formeel is dat misschien zo, maar feit blijft dat door de beroerde financiële situatie de opvoeding zo erg verslechterde, dat uithuisplaatsing als enige oplossing overbleef.
In totaal zijn meer dan 1600 kinderen uit huis geplaatst
Arib vindt dat het kabinet te laat en veel te weinig gedaan heeft. Veel ouders zijn nog niet geholpen en veel te veel kinderen zijn nog uit huis geplaatst. Ook Arib krijgt nog altijd schrijnende verhalen van wanhopige ouders te horen, die zelfs geen contact met hun kinderen mogen hebben, of niet eens weten waarom hun kind is afgenomen.
Ouders waarvan de kinderen uit huis zijn geplaatst zouden op zijn minst moeten weten waarom dat gebeurd is. Desondanks komt het nog vaak voor dat ouders niet of alleen maar met heel veel moeite het complete dossier van de jeugdbeschermingsorganisatie krijgen. Dankzij een motie van Arib komt daar in de toekomst mogelijk verandering in. De motie waarin het kabinet wordt verzocht om de informatie over hun uithuisgeplaatste kinderen zo laagdrempelig mogelijk beschikbaar te maken werd aangenomen. Alleen het CDA stemde tegen.
Geen gidsland meer
Op 12 mei sprak de Kamer met ministers Kuipers (VWS) en Yeşilgöz-Zegerius (J&V) over drugsbeleid. Namens de PvdA voerde Songül Mutluer het woord. Bij de onderwerpen op de agenda zat het voorgenomen experiment met coffeeshops.
Al in 2017 besloot het toenmalige kabinet dat er in tien gemeenten een experiment zou worden gehouden met de zogenoemde gesloten keten: van de teelt tot en met de verkoop van wiet in de coffeeshops dus. Het experiment moet aantonen of een legale wietsector in de praktijk kan werken. Dat wil zeggen dat met legalisering de georganiseerde criminaliteit de wind uit de zeilen kan worden gehaald en dat de gezondheidseffecten beter in de gaten kunnen worden gehouden.
De PvdA was altijd al voorstander van een dergelijk experiment. Maar dan moet het wel komen. Terwijl er inmiddels landen zijn, waar wiet al gelegaliseerd is, schiet het met dit beperkte Nederlandse experiment niet op. Het huidige kabinet heeft laten weten dat ze er verder mee wil. Er moet zelfs een grote gemeente aan gaan meedoen. Daarvoor moet de wet worden aangepast.
Het wietexperiment is weer uitgesteld
Maar dat levert vooralsnog niet de grootste vertraging op. Het grootste obstakel is namelijk dat het nog steeds niet is gelukt om de laatste telers te vinden. Daardoor kan het experiment op zijn vroegst pas volgend jaar van start en zal de uitkomst sowieso pas in een volgende kabinetsperiode duidelijk worden. Laat staan dat duidelijk is of er dan gekozen gaat worden voor echte legalisering van de wietsector. Dat neemt niet weg dat de PvdA voorstander van dit experiment blijft: beter kleine stappen richting regulering dan geen.
Wat er wel gaat komen, is een landelijk verbod van lachgas voor recreatief gebruik. Vooral vanwege de risico’s voor de gezondheid van gebruikers, die verder gaan dan af en toe het inhaleren van lachgas, is ook de PvdA voor dit verbod.
Toeval of niet: ook hier is de boel vertraagd. Het kabinet zegt nog acht maanden nodig te hebben om het verbod in te voeren. De Kamer – met de steun van de PvdA-fractie – wil dat dit nog voor de zomer gaat gebeuren. De fractie steunde ook een motie van CDA en VVD, waarin de regering wordt gevraag om ‘in overleg te treden met gemeenten om te bevorderen, dat zij plaatselijke verboden in hun APV opnemen om te handhaven’. Dat kan al nog voordat lachgas landelijk wordt verboden.
Afbeelding: Bart Maat | ANP
Contactgegevens:
T: 070-3182792
E: t.langenhuyzen@tweedekamer.nl