Twee maanden na de verkiezingen wordt het zo langzamerhand duidelijk hoe de kaarten zijn geschud bij de coalitievorming. Kort samengevat, we doen het goed. Met net als de vorige keer onder het grote voorbehoud: op dit moment. In deze tussenstand baseren we ons op de gegevens van bijna 300 gemeenten, waarvan bekend is welke partijen praten over de vorming van coalitie. In de overige gemeenten wordt achter heel goed gesloten deuren gepraat.
In 35 gemeenten, waar inmiddels een college gepresenteerd is, zijn we niet vertegenwoordigd. Daar staan veertig gemeenten tegenover, waar we wel al deel uitmaken van de nieuwe coalitie. In nog eens tachtig gemeenten lijkt dit hoogst waarschijnlijk te gaan lukken. Daarmee komt het totaal aantal op 120 gemeenten.
In twaalf van die gemeenten zijn we onderdeel van een progressief samenwerkingsverband en in veertien gemeenten doen we dat in de vorm van een lijstcombinatie. Het beeld met GroenLinks is wisselend. In 54 gemeenten vormen we een coalitie zonder en in veertig gemeenten met GroenLinks.
Ten opzichte van onze vorige tussenstand van 1 mei is het aantal gemeenten, waar we serieus aan tafel zitten toegenomen met twintig. Dat aantal kan dus nog groeien met gemeenten, waar nu niets over bekend is, of met gemeenten, waar de onderhandelingen klappen en een nieuwe fase ingaan met andere partijen.
Grootste winnaar
Lokale partijen hebben het in de verkiezingen erg goed gedaan en dat zie je ook in de coalitiedeelname. Van de gemeenten, waar helderheid is over de nieuwe samenstelling, zijn lokale partijen in 234 gemeenten vertegenwoordigd. In maar 19 gemeenten, waar de PvdA collegepartij zal zijn, doet zij dit zonder lokale partijen. Ook wanneer de PvdA niet meedoet, zit er heel vaak een lokale partij in de coalitie: in slechts 16 gemeenten is dit niet het geval.
Voor lokale partijen betekent dit in veel gemeenten de definitieve doorbraak naar het bestuur. Voor de buitenstaander is het nog steeds wel af en toe gissen, waar de partij voor staat. In ieder geval valt dat niet af te leiden uit namen als: Elsss, 18plus, Helder (en die partij komt niet uit Den Helder) of ‘De gewone man’.
Afbeelding: op 19 mei werd het nieuwe college in Diemen geïnstalleerd, bestaande uit v.l.n.r. Ons Diemen, D66, GroenLinks en Partij van de Arbeid