Terugkeergarantie geen slecht idee, maar zaligmakend is het zeer zeker niet

Menig kandidaatsstellingscommissie is er deze dagen maar druk mee: het vinden van geschikte kandidaten. In deze tijden van teruglopende ledenaantallen vaak geen sinecure. Al helemaal niet, omdat op papier geschikte kandidaten vaak veel te druk zijn. Naast een gezin en een druk sociaal leven, is daar een uitdagende fulltime baan, die carrière technisch eigenlijk niet opgegeven kan worden. Combineer dat met een werkgever die geen terugkeergarantie wil geven, en je hebt een in potentie ijzersterk en gemotiveerd raadslid dat toch nog op het laatste moment afhaakt.

Gelukkig pleit demissionair minister van BZK Ollongren nu voor een terugkeergarantie voor alle werknemers die de politiek ingaan. Is dit dan de methode om meer jonge mensen te enthousiasmeren voor het raadslidmaatschap? Of zijn zaken als een betere beloning of meer fractieondersteuning belangrijker?

Ditmaal luidt de stelling daarom: voer de terugkeergarantie voor alle werknemers zo spoedig mogelijk in, want dan wordt het raadslidmaatschap inderdaad veel aantrekkelijker.

Meer begrip en ondersteuning vind ik belangrijker 

Jenine Bijker

Raadslid in Borger-Odoorn

‘Een terugkeergarantie kan helpen, maar is zeker niet het gouden ei. Ook dan vraagt het raadslidmaatschap veel flexibiliteit bij het combineren van werk, gezin en raad. Daarbij is het veel belangrijker dat een werkgever jou de ruimte geeft om op de jouw gekozen momenten aan het werk te zijn. Begrip en ondersteuning van de werkgever zijn wat mij betreft dus veel belangrijker dan een terugkeergarantie.

Volgens mij kunnen ook raadsleden zelf hierin ook een rol in spelen. Hoe vaak word ik als raadslid niet voor een vergadering rond etenstijd verwacht om “even voor te bespreken voor de raadsvergadering” of “een informatieve bijeenkomst met soep en een broodje”? Leuk voor de ambtenaren (direct na werktijd) en de gepensioneerden onder ons, maar voor raadsleden met een gezin en een baan niet te combineren. Elkaar een beetje beschermen en begrip hiervoor zouden heel welkom zijn. En nee, een kopje soep en een broodje maken niet alles goed.’ 

Een win-win 

Evelien Duursma-Kooman

Raadslid in Westerwolde

‘Vanuit sociaal oogpunt vind ik het heel belangrijk, dat werknemers beschermd worden. Juist mensen, die aan het begin van hun carrière staan, kunnen last hebben van de onzekerheden op de arbeidsmarkt. De terugkeerregeling kan er zeker aan bijdragen dat mensen zich niet hoeven laten weerhouden om in de raad te gaan. Het is volgens mij een win-win: de terugkeergarantie zorgt ervoor dat meer inwoners politiek actief kunnen worden en vergroot dus de diversiteit. En laat een raad waarin de inwoners zich op diverse vlakken vertegenwoordigd zien, nu net een van onze wensen zijn.’

Niet de juiste oplossing 

Zainab Osman

Raadslid in Wijchen

‘Het raadslidmaatschap wordt niet aantrekkelijker door invoering van een terugkeergarantie voor werknemers. Een belangrijk aspect bij het raadslidmaatschap is de persoonlijke belasting, die de lokale politiek met zich meebrengt. Het beter ondersteunen en belonen kan helpen om tot een betere privé-werk balans te komen en de drempel te verlagen om deze positie op te pakken en aan te houden. Een optimale ondersteuning van raadsleden en niet een terugkeergarantie is mijns inziens dan ook het geschikt middel om de aantrekkelijkheid van het raadslidmaatschap te bevorderen. Denk aan scholing en aan optimalisering van de ondersteuning van de fracties door de griffier. Een betere ondersteuning kan de persoonlijke belasting van raadsleden verlagen waardoor deze beter in staat zijn om werk, privé en de taken als raadslid te combineren. Daarnaast vind ik niet juist om de kosten van het raadslidmaatschap bij werkgevers te beleggen. ‘  

Ollongren verkoopt flauwekul 

Colin de Beer

Raadslid op Terschelling

‘Voldoende aanwas voor een politieke functie is volgens de minister van groot belang voor de kwaliteit van het openbaar bestuur en het functioneren van onze democratie. Maar doordat “geschikte kandidaten uit het bedrijfsleven en de non-profitsector vaak niet bereid zijn hun opgebouwde rechten en vooruitzichten als werknemer prijs te geven voor een onzeker bestaan in de politiek”, haken veel geschikte kandidaten af, denkt ze.

Flauwekul als je het mij vraagt. Het probleem ligt elders: je wordt als raadslid niet voldoende gecompenseerd voor de uren die je in het politieke werk steekt en niet aan je betaalde baan kan besteden. De karige beloning – in met name kleine gemeenten – is mijns inziens een veel belangrijkere reden dat geschikte kandidaten het laten afweten. Daar komt nog eens de tijdsbelasting bij: 20 uur bovenop de uren die je in je reguliere carrière steekt én een gezinsleven is voor vele mensen een te zware last.

Ik hoop daarom dat de compensatie wordt verhoogd, zodat meer mensen raadslid kunnen worden. Dat moet gebeuren om de democratie vanaf de basis te verstevigen en van onderop samen te kunnen dragen. Want één ding is zeker: lokale politiek staat dichter bij de mensen en met geschikte kandidaten wordt het gehele politieke bestel sterker!’

Kan helpen, maar geen wondermiddel 

Jesse Jansen

Raadslid in Bernheze namens Progressief Bernheze

Een terugkeergarantie kan helpen. Als je weet dat je na een politiek avontuur kan terugkeren bij jouw oude werkgever maakt dat de stap makkelijker. Alleen verwacht ik niet dat de terugkeergarantie een wondermiddel is, net zomin als het politiek verlof dat is.

Er is meer nodig om het steeds meer omvattende raadslidmaatschap aantrekkelijker te maken. Je gaat de gemeenteraad in om wat te bereiken voor jouw stad of dorp, de verwachtingen zijn torenhoog én de agenda loopt razendsnel vol. Dan wil je vooral ook kunnen rekenen op fijne structurele ondersteuning om die verwachtingen waar te kunnen maken. En juist dat ontbreekt vaak.’

In kleinere gemeenten zijn andere problemen aan de orde 

Regina Roggeveen

Raadslid in Westvoorne

‘Ik ben raadslid in een kleine gemeente met 15.000 inwoners. Er zijn hier geen raadsleden die omwille van hun raadslidmaatschap hun baan tijdelijk hebben opgezegd. Wel hoor ik vaak klachten als een vergadering te lang duurt of er teveel vergaderingen in een week zijn. Dat commentaar komt dan inderdaad vaak van mensen met een drukke baan.

Daarnaast is het inderdaad moeilijk om kandidaten te vinden voor op de kieslijst. Je krijgt dan toch vaak terug: “Hoeveel tijd gaat daar inzitten?” En als je dan eerlijk vertelt hoeveel er gelezen en vergaderd moet worden, haakt men af.

Ik kan mij voorstellen dat dat in grotere gemeenten nog meer geldt vanwege de vollere agenda’s. Een terugkeergarantie voor je baan is dan belangrijker dan fractieondersteuning of een betere beloning. Hier ligt dat net anders.’

Een terugkeergarantie helpt, maar meer ondersteuning is belangrijker 

Joachim Bekkering

Raadslid in Westerkwartier

‘Zelf combineer ik mijn raadswerk met een studie. Daarnaast werk ik wel, maar dus nog niet fulltime zoals de stelling waarschijnlijk beoogt. Sprekende vanuit mijn verwachtingen, denk ik zeker dat het voor mensen met een drukke baan, die ze graag willen behouden, aantrekkelijker zou zijn om raadslid te worden als ze een terugkeergarantie hebben. Het opzeggen van (een deel van) je baan is dan minder spannend en risicovol. Toch denk ik dat meer ondersteuning voor een raadslid uiteindelijk meer zoden aan de dijk zet. Door voldoende ondersteuning is de kans groter dat je baan en je raadslidmaatschap te combineren zijn. Dat lijkt mij het meest wenselijke scenario.’

Afbeelding: Flip Franssen | ANP