'Ik stop u even.' Met deze woorden onderbrak Kristie Rongen Mark Rutte tijdens het RTL-lijsttrekkersdebat in een verkiezingscampagne, die maar niet op stoom wil komen. Kristie is een van de gedupeerden in de toeslagenaffaire. Een van de mensen die onterecht als fraudeur is weggezet, die niet te overziene schulden heeft gekregen en wiens leven overhoop is gegooid op een manier, die wij ons niet kunnen voorstellen.
Door de overheid. Door dezelfde overheid die de rechtsbescherming en de sociale advocatuur heeft afgebroken. De overheid waarvoor Rutte verantwoordelijk was en is. Hij zegt dat het hem raakt, maar negeert daarbij wel dat hij bij dit drama regisseur is, de hoofdrol vertolkt en ook over de rekwisieten gaat.
Ondanks alle spijt lijkt een oplossing voor de gedupeerden nog steeds ver weg. De overheid probeert met grote bedragen de schade te compenseren, maar vergeet daarbij wel dat dat geld meestal rechtstreeks in de nog grotere schuldenberg verdwijnt. En dat de overheid bovendien een van de grootste schuldeisers is. Naast de belastingdienst heb je nog de gemeenten en waterschappen bijvoorbeeld. Weliswaar drie verschillende instanties, maar als je in de positie van Kristie zit, maakt dat echt niet uit. Belasting is belasting, boete is boete en verhoging volgt op verhoging.
Het waterschap is vaak een van de schuldeisers. Zij heffen waterschapsbelasting. En net als andere overheden die belasting heffen, kunnen zij een kwijtscheldingsbeleid hanteren voor mensen die het niet kunnen betalen. Of waterschappen ook echt een kwijtscheldingsbeleid hebben is overigens afhankelijk van de politieke kleur van het waterschapsbestuur. Gelukkig voor de gedupeerden besloot de Unie van Waterschappen – zeg maar de VNG van waterschappen – na een oproep van de staatssecretaris dat ze ‘met ondersteuning van het Rijk, de openstaande belastingschulden willen kwijtschelden van ouders die slachtoffer zijn geworden van de kinderopvangtoeslagenaffaire.’
Alleen gaat dit bepaald niet van harte en lijkt het zelfs een beetje schijnheilig. De Unie zegt ouders écht te willen helpen, zodat zij ‘met een schone lei hun toekomst beginnen’, maar dan moet het Rijk wel eerst helderheid geven over de positie van de private schuldeisers. En dus stelt de Unie voorwaarden aan de kwijtschelding. De Unie vindt bijvoorbeeld dat het waterschap volledig door het Rijk gecompenseerd moet worden voor de niet geïnde belastingen. Verder is men van mening dat het Rijk de kosten van de kwijtscheldingsregeling volledig moet compenseren aan de waterschappen. En alsof dat nog niet genoeg is, moet het Rijk zorgen voor de juridische grondslag van deze kwijtscheldingsregeling.
Met dergelijke voorwaarden weten we een ding zeker: dit leidt tot niets. Het gaat volledig over de hoofden van de gedupeerden heen en hieruit spreekt geen enkel mededogen. Het wantrouwen spat ervan af en van ook maar een beetje lerend vermogen van de overheid is geen sprake. Voordat het Rijk aan deze voorwaarden heeft voldaan, zijn we jaren verder en zijn de gedupeerden nog armer. Als de Unie echt wil helpen, regelt zij dit zelf voor deze groep gedupeerden. Gemeenten doen dat ook. Rutte zou hierin ook zijn verantwoordelijkheid moeten nemen door tegen de Unie te zeggen: ‘Ik stop u even.’
Bijschrift afbeelding: Rutte staat verschillende slachtoffers, waaronder Kristie Rongen in de rode jas, van de toeslagenaffaire te woord.
Afbeelding: Phil Nijhuis