Wat een week. We waren nog maar net begonnen met de verhoren van de toeslagencommissie of we werden al meegesleurd in de soap rond het Forum, die maandagavond begon en voorlopig eindigde met de afscheiding van de kopstukken. Dat Thierry zoveel aandacht opslokte en zelfs een extra journaal kreeg, is niet alleen te veel eer, maar ook jammer. Want er was namelijk veel interessanter nieuws: onze kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen én het bericht dat een handjevol topvervuilers de oorzaak is van de stikstofcrisis bijvoorbeeld.
Dat laatste kwam naar boven na het goede spitwerk van de onderzoeksjournalisten van Investico, die wel de eer verdienden, maar niet kregen. In een uitgebreide analyse tonen zij aan dat slechts een paar boeren Nederland in hun greep houden, de bouwcrisis vergroten en ervoor hebben gezorgd dat we nu allemaal, inclusief de VVD, 100 km per uur rijden.
De topvervuilers dus. Zo houdt een boer, die direct naast een Natura 2000-gebied gevestigd is, niet alleen maar liefst 24.000 kalkoenen, maar doet hij dat ook zonder ammoniakfilters. Onvoorstelbaar dat dit mag en dat je 24.000 kalkoenen in vier schuren kan houden. Kalkoenonterend, mensonwaardig en bizar, want deze boer doet in zijn eentje het effect van de 100 km per uur teniet. Eén boerderij die meer stikstof produceert dan we met zijn allen besparen. En dan hebben we het nog niet eens gehad over die ene varkensboer die vlak naast een natuurgebied net zoveel stikstof produceert als de bouw van 3700 woningen samen. Hij heeft wel luchtfilters, maar gewoon veel te veel varkens.
Remkes adviseerde het daarom al eerder: de overheid moet deze piekbelasters voor het algemeen belang uitkopen. Minister Schouten doet dat niet en wil wachten tot de piekbelasters vrijwillig vertrekken. Alleen zal dat op korte termijn niet gebeuren. Ondertussen wordt de woningnood elke dag nijpender, de natuur en het klimaat slechter en de noodzaak om iets aan de piekbelasters te doen steeds groter. Met andere woorden: hoe langer het kabinet met uitkopen wacht, hoe groter de nood en hoe hoger de prijs die de boeren als uitkoopsom zullen eisen.
Het blijft een raadsel waarom de minister dit accepteert, niets doet aan de piekbelasters en de informatie over de uitstoot van de intensieve veehouderij alleen na uitgebreid onderzoekswerk van journalisten boven tafel komt. Waarom is de informatie over de uitstoot van boeren niet openbaar en die van Tata Steel wel? Hoe is het mogelijk, dat de helft van deze piekbelasters de laatste tien jaar nog een vergunning heeft gekregen? Waarom accepteren we dit als samenleving? En wanneer begint Urgenda een zaak om af te dwingen dat de regering in het algemeen belang deze piekbelasters aanpakt?
Het is dus heel belangrijk dat dit type onderzoeksjournalistiek bestaat. Die verder kijkt, dieper graaft en meer vragen stelt. En dat alles, omdat minister Schouten niet durft in te grijpen en stikstofemissies tot handelswaar heeft gemaakt. De onderzoekers noemen de stikstofcrisis naast een ecologische ook een economische ramp.
Al met al een meer dan urgent journalistiek onderwerp dus. Hoe jammer is het dan dat de andere media zo slecht zijn aangeslagen op dit onderzoek? Het was nog niet eens een melding in het journaal. En dat brengt ons weer terug bij het Forum en Thierry, die toen hij met voormalig staatssecretaris, bedenker van het stikstofbeleid en hoofdverantwoordelijke voor de afbreuk van het natuurbeleid Henk Bleker op de motorkap van een tractor stond om een meute woedende boeren op te ruien, wel overal te zien was.
Het is te hopen dat de regering binnenkort fors op de vingers wordt getikt, omdat zij de belangen van handjevol vervuilers boven het belang van ons ieder stelt. En voor het aanzien van de politiek zou het beter zijn als er nooit meer een uitzending onderbroken wordt om in een extra journaal het failliet van het Forum bekend te maken. Alleen al daarom hoop ik dat de soap rond Thierry binnenkort zijn laatste aflevering kent. Dat lijkt me voor ons allemaal beter.
Afbeelding: Dolph Cantrijn | ANP