Het gebeurt niet vaak, dat wij ons hard maken om een rapport dat onder leiding van de prominent VVD'er Remkes is opgesteld op tafel willen houden. Maar nu wel.
Het adviescollege Stikstofproblematiek onder leiding van Johan Remkes heeft op 8 juni 2020 haar eindadvies over een structurele aanpak van de stikstofproblematiek met de veelzeggende titel Niet alles kan overal gepubliceerd. Maar na de aanvankelijke aandacht in de pers, bleef het stil. Oorverdovend stil vanuit onze regering. Zo stil dat de roep om een reactie vanuit de PvdA niet uit kan blijven.
Waarom? Omdat het eindadvies van Remkes een goed advies is. Het legt de vinger op de zere plek en geeft aan wat er nodig is om tot een echt structurele aanpak van de stikstofproblematiek te komen. Dat is bijzonder, omdat zijn adviescollege voor een groot deel bestond uit leden, die niet echt bekend stonden om hun vooruitstrevende ideeën aangaande de natuur en landbouw. Maar deze vooruitstrevende ideeën staan dus wel in het advies. Het is belangrijk om dat advies uit de la en op tafel te houden. In de Tweede Kamer is dit niet echt gelukt. Misschien ligt de sleutel voor dit advies in het provinciale bestuur.
Directe aanleiding
De aanleiding voor het adviescollege Stikstofproblematiek was het oordeel van de Raad van State (RvS) dat toestemmingverlening op basis van het PAS[1] in strijd is met de Habitatrichtlijn[2]. De RvS heeft geen principieel bezwaar tegen de programmatische aanpak, maar vindt dat de relatie tussen de ‘afname van stikstof’ en ‘het vrijgeven van ruimte voor emissies’ onvoldoende is aangetoond.
Veel maatregelen bleken niet uitgevoerd, soms was er sprake van toename in plaats van afname, en er was onvoldoende borging van de maatregelen. Als ze al waren uitgevoerd, dan was de verbetering in de Natura 2000[3] gebieden niet echt zichtbaar. De RvS vindt dat het PAS onvoldoende waarborgen biedt voor natuurbehoud en natuurherstel om daar de toestemmingverlening op te kunnen baseren.
Forse kanttekeningen
De maatregelen die het kabinet wil gaan nemen in het kader van de structurele aanpak van de stikstofproblematiek vindt het adviescollege niet voldoende. Daarom wordt er een aantal forse kanttekeningen geplaatst:
- Ambitieuzere doelstellingen
Voor natuurherstel zijn volgens het adviescollege ambitieuzere doelstellingen noodzakelijk. Volgens het adviescollege is een reductie van de stikstofemissies van 50% noodzakelijk, het kabinet komt niet verder dan een reductie van 26% van de binnenlandse stikstofemissies; - De borging van maatregelen
Door uit te gaan van streefwaardes en vrijwilligheid zijn de maatregelen van het kabinet onvoldoende geborgd en worden onvoldoende structurele oplossingen gerealiseerd. Daarnaast heeft het kabinet onvoldoende inzicht gegeven in een lange termijn visie op agrarische activiteiten net zo min als er sprake is van een activerend ruimtelijk beleid. Vrijwilligheid wordt daarmee tot vrijblijvendheid; - Scheiding natuur en landbouw
Het kabinet mist de kans op synergie tussen natuur en landbouw door een scheiding aan te brengen tussen maatregelen voor natuur en maatregelen voor landbouw. Daarbij gaan de doelen voor de landbouw minder ver dan het adviescollege nodig acht. Door het vrijwillige karakter en het ontbreken van de borging zal dit niet leiden tot de noodzakelijke systeemverandering. De uitkoop van enkele bedrijven zal weinig effect hebben als duizenden bedrijven op dezelfde manier doorgaan. Zeker als het niet per definitie de meest vervuilende bedrijven zijn die worden uitgekocht.
Wat nu?
In het adviesrapport staan heel veel kleine en grote maatregelen die nu al kunnen worden genomen. Voor een aantal zijn wel wetswijzigingen noodzakelijk. Onder deze regering gaan die er niet meer komen en worden die ook niet voorbereid. Zoals het adviescollege stelt: een echte visie op de toekomst van de landbouw en natuur ontbreekt. En zelfs de maatregelen die het kabinet wel met veel verve aankondigt, worden even gemakkelijk ook weer ingetrokken.
Tegelijkertijd wordt de noodzaak van een echte systeemverandering in de landbouw steeds urgenter om zo de voedselzekerheid, een goed inkomen voor de boeren en gezonde voeding ook in de toekomst te kunnen garanderen. In Aan tafel met Sicco hebben we een beeld gegeven hoe dit zou kunnen. Op basis van het advies van het adviescollege onder Remkes hebben we een handreiking gemaakt voor onze mensen in PS hoe zij eraan kunnen bijdragen om te voorkomen dat dit mooie rapport in de la verdwijnt.
Interesse? De handreiking onderstaand te downloaden. Ook leverde de CLB-werkgroep input voor het verkiezingsprogramma. Bij de handreiking schreef het CLB twee voorbeeldmoties en vijf sets voorbeeld schriftelijke vragen. Deze download je onderstaand:
- Voorbeeldmotie 1: Structurele aanpak stikstofproblematiek
- Voorbeeldmotie 2: Overnemen van aanbevelingen adviescollege stikstofproblematiek
- Schriftelijke vragen 1: Algemene vragen over de commissie Remkes
- Schriftelijke vragen 2: Natuurherstel in onze provincie
- Schriftelijke vragen 3: Stikstofaanpak
- Schriftelijke vragen 4: Bouw
- Schriftelijke vragen 5: Integrale aanpak stikstofproblematiek
[1] https://www.aanpakstikstof.nl/achtergrond/de-stop-op-het-programma-aanpak-stikstof
[2] https://minlnv.nederlandsesoorten.nl/content/habitatrichtlijn
[3] https://www.natura2000.nl/
Afbeelding: ANP | Sem van der Wal
