Waar vult de Kamer haar dagen eigenlijk mee? En zijn er nog zaken die extra aandacht van lokale bestuurders verdienen? Eens in de maand licht senior-beleidsmedewerker Ton Langenhuyzen interessante zaken uit de schijnbaar onuitputtelijke stroom van moties, amendementen en spoeddebatten. Ditmaal rechtsbijstand en groene banen.
Afbraak rechtsbijstand
Voor de PvdA was en is het beschermen van de toegang tot het recht een essentieel uitgangspunt. De dikte van iemands portemonnee mag geen criterium zijn om al dan niet juridische hulp te zoeken en naar de rechter te gaan. Iemand die niet genoeg geld heeft om zelf een advocaat te betalen kan nu een door de overheid betaalde advocaat toegewezen krijgen. Dit stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand is de afgelopen jaren door meerdere commissies onder de loep genomen. Steevast was de conclusie dat de manco’s die het stelsel vertoonde hersteld konden worden.
De huidige minister voor Rechtsbescherming, Sander Dekker, denkt daar echter anders over. Hij wil het hele stelsel radicaal veranderen. Niet langer moet de burger, die dat nodig heeft, kunnen vragen om een gesubsidieerde advocaat, maar moet er triage worden toegepast. Een onafhankelijke instelling moet gaan beoordelen of de gang naar de rechter wel nodig is, of dat de rechtszoekende zelf zijn probleem kan oplossen en het geschil in overleg kan worden opgelost.
Op zich heeft Attje Kuiken geen bezwaren tegen een oplossing zonder de rechter. Vormen van mediation zijn prima. Buurtrechters ook. Als het laagdrempeliger kan, dan is dat goed. Bij het woord kan zit alleen wel de crux. Vaak is de gang naar de rechter de enige mogelijkheid die mensen nog rest. En precies daarvoor werpen de plannen van Dekker obstakels op. Het kan niet zo zijn dat rechtszoekenden niet naar de rechter kunnen.
Bovendien zijn er effectievere methodes om de problemen te verhelpen. Zo raadde Kuiken de minister aan om eens te kijken hoe de grootste veroorzaker van conflicten met de burger de gang naar de rechter kan voorkomen. Want wat blijkt? Meer dan de helft van de mensen die gebruik maken van de gesubsidieerde rechtsbijstand heeft een conflict met de overheid. Het Rijk, gemeenten, uitkeringsinstanties en belastingdienst beloven al jaren meer zaken in overleg met de burger te gaan oplossen. Maar in de praktijk gebeurt dat te weinig.
Meer dan de helft van de mensen die gebruik maken van gesubsidieerde rechtsbijstand heeft een conflict met de overheid
Daarbij zijn er nog meer bezwaren en vragen bij Kuiken. Zo bestaat de vrees dat de burger straks meer moet gaan betalen voor rechtshulp. De prijs daarvan wordt namelijk gekoppeld aan de daadwerkelijke kosten van de rechtsbijstand en is dus niet meer een van te voren vastgestelde eigen bijdrage. Bovendien krijg je niet langer automatisch een advocaat die je bij de rechter ondersteunt. In plaats daarvan komen er rechtshulppakketten waarin de rechtshulpverlener diensten als mediation, het zoeken naar een minnelijke schikking en – desnoods – de gang naar de rechter aanbiedt.
Het probleem daarbij is dat die rechtshulpverleners geen advocaat hoeven te zijn. Ook andere juridische adviseurs, verzekeraars, mediators en zelfs nieuwe toetreders tot de markt mogen zulke pakketten aanbieden. Daarmee krijgen commerciële partijen die mogelijk andere belangen hebben dan alleen het bieden van hoogstaande rechtshulp vrij spel.
Kortom: er leven bij Kuiken, andere fracties en de Nederlandse Orde van Advocaten veel bezwaren en vragen. Voorlopig houdt de minister aan zijn plannen vast, maar voordat Dekker zijn plannen helemaal gaat uitwerken, zal hij de Raad van State om voorlichting vragen.
Energietransitie en banen
Om de CO2-uitstoot naar beneden te brengen, moeten we naar een duurzame energievoorziening. Het sluiten van kolencentrales hoort daarbij. Een van de gevolgen hiervan is banenverlies. Daar staat tegenover dat er in de sector van duurzame energie en energiebesparing juist banen bijkomen. De SER vindt dat de gevolgen van de energietransitie voor de werkgelegenheid niet alleen aan de sociale partners mag worden overgelaten. De overheid draagt ook verantwoordelijkheid en zal maatregelen moeten treffen.
De gevolgen van de energietransitie voor de werkgelegenheid mogen niet alleen aan de sociale partners overgelaten worden
William Moorlag diende daarom een motie in waarin de regering wordt opgeroepen meer verantwoordelijkheid te nemen. Het kabinet moet in beeld brengen welke effecten het sluiten van kolencentrales heeft voor de positie van werknemers en de gevolgen op een sociale wijze opvangen. De motie haalde een meerderheid. Het is nu nog afwachten wat de regering met de motie gaat doen. Maar aangezien het kabinet door de uitspraak in de Urgenda-zaak moet gaan nadenken over aanvullende maatregelen, zou het zo maar eens kunnen dat de motie van Moorlag snel actueel wordt.
Afbeelding: Phil Nijhuis | Hollandse Hoogte
Contactgegevens:
T: 070-3182792
E: t.langenhuyzen@tweedekamer.nl