Op 20 maart 2019 kiest Nederland nieuwe provincie- en waterschapsbesturen. Dat lijkt nog ver, maar de voorbereidingen zijn inmiddels volop begonnen. Hoe gaat de PvdA het verschil maken als het om de energietransitie, landbouw, voedselvoorziening en het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering gaat?
Als je laminaatvloer twee keer per jaar kromtrekt, is klimaatverandering ineens niet zo abstract meer
Hans Oosters
Dijkgraaf waterschap Schieland en Krimpenerwaard
Wat moeten de waterschappen de komende tijd doen?
‘De klimaatverandering stelt ons voor twee uitdagingen. Allereerst moeten we maatregelen treffen om te voorkomen dat het water over de dijken klotst, mensen door hevige regenval hun huizen niet meer in kunnen en dat oogsten mislukken door teveel natheid of juist droogte. Meegroeien met veranderende omstandigheden dus. Doordat de klimaatverandering sneller gaat dan verwacht hebben we daar echt een achterstand in opgelopen.
In het verlengde daarvan ligt de tweede uitdaging. Als we zelf niks doen om de klimaatverandering te beperken, blijft het dweilen met de kraan open. We zullen dus voorop moeten lopen in de verduurzaming om onze hoofdtaak van een veilige woon- en leefomgeving te verwezenlijken.’
Maar kost dat niet enorm veel geld? Wie moet dat betalen?
‘Ja, daar hangt een prijskaartje aan. Het is duidelijk een sociaal vraagstuk. De energietransitie en het circulair maken van de economie moeten betaald worden. Links of rechtsom.
Bij hevige regenval gaat het vaak mis in wijken waar de huizen op het laagste punt gebouwd zijn, slecht gefundeerd zijn en de rioleringen aan vervanging toe zijn. Daar wonen vaak de mensen met de kleinste beurzen. Als je niks doet, betalen zij de rekening.’
Hoe neem je de mensen daarin mee?
‘Tegelijkertijd moeten we kijken welke maatregelen nodig zijn om mensen vrij te houden van enorme schade. In Rotterdam-Noord zijn er bijvoorbeeld straten waar tegenwoordig twee keer per jaar het laminaat kromtrekt. Voor veel mensen is klimaatverandering iets abstracts. Voor deze mensen inmiddels niet meer. En juist zij zijn op zoek naar wat ze zelf kunnen doen en hoe ze daar in ondersteund kunnen worden. Daar ligt een grote opgave.’
Iedereen staat achter het Klimaatakkoord van Parijs: je zal je op een andere manier moeten onderscheiden
Ben de Reu
Gedeputeerde in Zeeland
Waarin onderscheidt de PvdA zich van de rest?
‘Om die vraag te beantwoorden moet je eerst kijken naar waar we ons niet in onderscheiden. En dat klinkt gek, maar dat is het Klimaatakkoord van Parijs. Daar is iedereen het wel over eens.’
Hoe bedoel je dat precies?
‘Het frame moet wat mij betreft zijn: “Wie betaalt de rekening?” En of je er nu wetenschappelijke studies of krantenartikelen in Trouw of de NRC op naslaat, telkens blijkt weer dat de gewone man te zijn die in een tochtige sociale huurwoning of met de laatste reserves aangekocht huis woont. Die gaan (en kunnen) hun dak niet volleggen met zonnepanelen en kopen ook geen Tesla.’
Is dat niet meer een taak voor Den Haag?
‘Als provinciebestuurder kan ik geen inkomenspolitiek bedrijven, maar ik kan wel samen met gemeenten op het gebied van wonen en ruimtelijke ordening ander beleid gaan voeren. Alleen heeft dat weinig zin als de Kamerfractie de energietransitie niet onderdeel maakt van de inkomenspolitiek. Het kan niet zo zijn dat de gewone man achterblijft door de energietransitie.’
Maar hoe ga je dat dan doen met een rechtse meerderheid in de Kamer en het kabinet?
‘De kans dat de VVD daar iets voor voelt is inderdaad klein en dus moeten we daarin samen optrekken met bijvoorbeeld GroenLinks en 50PLUS. En het zou best eens zo kunnen zijn dat Geert Wilders de sociale paragraaf van de SP voor zijn eigen programma pikt en dat ook vindt. Dit is immers ook zijn doelgroep. Ik vind dat we dan niet bang moeten zijn om een deal met de PVV te sluiten. Wanneer we zelf niet het initiatief nemen, lopen we achter de feiten aan.’
En ondertussen afwachten in de provincie?
‘Nee, natuurlijk niet. Onze campagne van volgend jaar zal in het teken staan van de energietransitie. Hoe kunnen we samen met de burger die energietransitie aanpakken? In Zeeland is genoeg burgerinitiatief. Als PvdA moeten wij ons daar bij aansluiten. Een nieuwe vorm van de wijk in, zeg maar.’
We gaan boeren een handje helpen bij de verduurzaming van de landbouw
Anne Koning
Statenlid in Zuid-Holland
Jij ziet voedselveiligheid als een belangrijk thema voor de Statenverkiezingen. Is het dan zo bar en boos?
‘Als we het over bestaanszekerheid hebben, kom je al vrij snel uit bij eten. Iedereen wil zeker zijn van eerlijk eten. En dat gaat natuurlijk ook over voedselveiligheid. Hoe vaak lees je niet over pesticiden in de landbouw en andere schandalen.’
Dus jullie richten je pijlen op de boeren?
‘Ja, maar niet op een vijandige manier. Ook zij moeten zeker zijn van een eerlijke prijs voor hun producten. Als je ziet hoe boeren tegenwoordig aan de leiband van de Rabobank en de zaadveredelaar lopen, kan je je afvragen of daar niet iets grondigs anders moet.’
Wat moet er dan anders? En hoe gaan jullie dat als provincie regelen?
‘Waar we vroeger inzetten op zoveel mogelijk productie tegen de laagste kosten, is onze insteek vandaag een hele andere. We willen dat het product eerlijk is én dat dat de producent een eerlijke prijs krijgt. Als provincie verdelen wij de middelen van de Europese plattelandsontwikkeling. Wij stimuleren daarmee de slag naar een groenere en duurzame landbouw.’
Klinkt allemaal wat abstract. Hoe gaan jullie boeren concreet helpen?
‘Niet alleen met geld, maar ook door kennis te delen. We willen een alternatief aan de boeren bieden. Bijvoorbeeld door ze grond te laten pachten van Natuurmonumenten of Staatsbosbeheer. Daardoor heb je een groter areaal en kan je op een andere manier boeren.’
Schoon water is wel degelijk politiek
Jeroen Haan
Dagelijks bestuurder in het hoogheemraadschap Rijnland
De provincie en zeker ook de waterschappen zijn voor de meeste burgers een ver-van-mijn-bed show. Hoe gaan jullie daar verandering in brengen?
‘Ik denk dat we daarvoor de Zeker Zijn-campagne moeten gebruiken. Die is bedacht door een reclameman, Marc Oosterhout. Hij stelt dat bestaanszekerheid en de verduurzaming elkaar raken. Het gaat over goed werk, maar ook over zeker zijn van droge voeten.’
Kan de PvdA daarin verschil maken?
‘Ja, dat denk ik wel. Er zijn echt een paar mooie thema’s waar we als PvdA een antwoord op kunnen bieden. Wij zijn er niet alleen voor de burgers, maar ook voor de boeren die rekening houden met het landschap en zaken als bodemdaling. De PvdA staat voor de duurzame landbouw. Voor de veehouder die het wel anders wil.’
En hoe kan je daarbij als waterschap helpen?
‘Water is niet alleen een productiemiddel, maar ook een randvoorwaarde voor een gezonde landbouw. Daarom richten we ons in de waterzuivering op de bemestende stoffen, stikstof en fosfaat.
Maar we weten ook dat er andere stoffen in het water zitten, zoals medicijnresten en microplastics. Nu is het de kunst om het water zo te zuiveren dat wij een gezonde watervoorziening voor mens, dier en plant realiseren. Water dat schoon is en niet stinkt, waar je buiten in zou willen zwemmen.’
Dat klinkt alsof je er niet tegen kan zijn…
‘Toch is dat wel zo. Je hebt partijen die vinden dat het allemaal wel wat minder met de Europese Kaderrichtlijn kan. En je hebt partijen die vinden dat water niet schoon genoeg kan zijn. Wij zijn natuurlijk van het laatste en staan er echt anders in dan bijvoorbeeld het CDA. Uiteindelijk is onze duurzame agenda ook beter voor de agrariër.’
Nieuwsgierig geworden en ook bezig met het verkiezingsprogramma? Op mijnCLB kan je meer inspirerende ideeën vinden
Bijschrift afbeelding: Om de steeds heftiger wordende regenbuien het hoofd te bieden, worden creatieve oplossingen getest
Afbeelding; Joost Bataille | Hollandse Hoogte