We hebben er even op moeten wachten, maar langzaamaan worden de eerste coalitieakkoorden gepresenteerd. Regelmatig zitten daar verrassende nieuwe namen tussen. Zo ook in De Wolden, Terneuzen en Middelburg. Mark Turksma, Jeroen Louws en Laszlo van de Voorde kunnen niet wachten om aan de slag te gaan.
Had niet verwacht om wethouder te worden
Mark Turksma
Mark TurksmaWethouder sociaal domein in De Wolden (vanaf 17 mei)
Hoe ben je wethouder geworden?
‘De PvdA is hier de afgelopen acht jaar vrij klein geweest. Twee zetels, een zetel, dat soort getallen. Bij de afgelopen verkiezingen hebben we nét geen twee zetels gehaald. Ik bereidde me dus al weer voor op vier jaar oppositie. Gemeentebelangen heeft hier negen van de negentien zetels. Voorheen zaten ze samen met de VVD in het college, maar die partij verloor nu twee van de vier zetels. Blijkbaar was dat een signaal bij Gemeentebelangen om niet zomaar weer door te gaan.
Ze vroegen een informateur om een coalitie van Gemeentebelangen met PvdA en D66 er bij te verkennen. D66 heeft hier ook één zetel. We hadden een dergelijke zet helemaal niet verwacht, ook al omdat GroenLinks juist net wel met een zetel was gegroeid. Dat leek dan – op papier althans – een logischere partner. Maar zij bleken niet te willen, want hun fractie is volledig nieuw en Gemeentebelangen vindt hun programma naar verluidt ook wel iets té groen en té links.’
En toen kwamen jullie dus aan tafel?
‘Ja. Binnen drie weken was het collegeprogramma al rond. Ik heb aangegeven dat we graag in het bestuur zitten, omdat je dan meer kunt bereiken dan wanneer je in de oppositie zit. De slotvraag was nog welke portefeuille we dan zouden krijgen. Dat werd de portefeuille die de VVD-wethouder voorheen had: het sociaal domein. De persoon die we daarvoor naar voren hadden geschoven, vond die portefeuille minder passend voor haarzelf en zodoende kwam het bij mij terecht.’
Maar heb je zelf wel echt die ambitie of ‘moet’ je het doen?
‘Ik heb zeker wel die ambitie, maar we hebben gezamenlijk gezegd dat een deelname aan een college zowel programmatisch als qua persoon moet passen. Als raadslid kon ik best kritisch zijn, dat was wellicht lastig voor Gemeentebelangen. Maar ik heb bij hen ook aangegeven dat ik als bestuurder natuurlijk een andere rol heb en begrijp dat dan een ander soort opstelling nodig is.’
Wat zijn je ambities voor de komende vier jaar?
‘Mijn ambities gaan verder dan mijn portefeuille. Ik wil in ieder geval de bezuinigingen op het sociaal domein voor een deel terugdraaien. Daar zitten een paar minder goede keuzes in, zeg maar.’
Is daar wel geld voor?
‘Ja, daar is wel wat geld voor, ook vanuit het Rijk. Het minimabeleid wordt dus hersteld. Verder wil ik me sterk gaan bezig houden met hoe zorgaanbieders met gemeenten omgaan. Ik heb de indruk dat veel aanbieders nogal rijk worden van allerlei vergoedingen, die ze inzake jeugdzorg en dergelijke kunnen declareren bij de gemeente. Ze komen ook gerust pas na een jaar met dat soort rekeningen. Ik wil daar dichter op gaan zitten.’
En buiten je portefeuille?
‘Buiten mijn portefeuille heb ik straks invloed op onderwerp als betaalbare woningen bouwen, eerlijk omgaan met aanbestedingen en de omgevingswet. Maar dat is wel op een ander verantwoordelijkheidsniveau natuurlijk.’
Biedt het coalitieakkoord ruimte voor extra curriculaire uitstapjes?
‘Ja, het is echt een akkoord op hoofdlijnen. We zijn gelukkig ook geen arme gemeente, dus er is ook financiële ruimte om alle ambities te verwezenlijken.’
In het akkoord staat alles wat we willen
Laszlo van de Voorde
Laszlo van de VoordeWethouder sport, transities klimaat en duurzaamheid en Wmo in Terneuzen (vanaf 12 mei)
Je hebt drie heel uiteenlopende portefeuilles gekregen in het nieuwe college. Hoe is dat zo gekomen?
‘We hebben een samenwerking met GroenLinks. Vanuit die hoedanigheid vinden we klimaat en duurzaamheid een mooie portefeuille. Daarnaast hebben we – bijna traditioneel zou ik willen zeggen – gezegd dat we een klassiek sociaal-democratisch onderdeel willen hebben in onze portefeuille. Dat wordt de Wmo, waar we sterk inzetten op preventie. Daar is de koppeling met sport dan weer goed te maken.’
Wat vind je het belangrijkste punt dat de PvdA heeft binnengehaald in het coalitieakkoord?
‘Ik vind het een heel mooi akkoord. Voor veel zaken die wij belangrijk vinden, is ook gewoon draagvlak. Richting de jeugd kan er weer meer: buurthuizen krijgen meer aandacht en er komt outreachend jongerenbeleid. Daarnaast hebben we mooie doelen kunnen formuleren op het gebied van duurzaamheid, waarbij de betaalbaarheid een belangrijk onderdeel is.
Voor het sociaal domein geldt ook dat we meters hebben kunnen maken. In de vorige periode was de afspraak, dat er niet meer geld werd uitgegeven dan er vanuit Den Haag binnenkwam. Dat is nu anders. We zullen richting het kabinet blijven vragen om extra budget, maar zullen er ook geld op toeleggen als dat nodig is.’
Hebben jullie veel moeten inleveren voor het akkoord?
‘Dat valt wel mee eigenlijk. De informateur is heel breed aan de slag gegaan en begonnen bij de raad. Daar zag je al dat er best wat draagvlak was voor veel punten uit ons programma. Alle punten die we in het akkoord wilden hebben, zijn er in gekomen. Dat komt misschien ook wel doordat we een akkoord op hoofdlijnen hebben. Dat zou nog een valkuil in de praktijk kunnen zijn, maar dat merken we de komende vier jaar wel. Ik zie het nu vooral als iets positiefs, het biedt veel ruimte en er is veel steun voor. Of het een succes wordt hangt vooral af van de uitvoering.’
Eén van de speerpunten in het coalitieakkoord is CO2-afvang en opslag. Er is soms verzet tegen opslag. Hoe zit dat in Terneuzen?
‘Wat ik heel mooi vind, is dat we koploper willen zijn in de circulaire en duurzame economie. Daar hoort CO2-afvang en opslag bij. Er is hier een groot chemiecluster dat daar mee bezig is. Er wordt ook veel gewerkt aan waterstof. Overigens kijken we bij die afvang niet naar opslag onder de grond, maar onder de zee.’
Waar zie je de komende vier jaar het meeste naar uit?
‘Dat is toch wel om zoveel mogelijk te kunnen realiseren uit ons akkoord.’
En in de dagelijkse werkzaamheden?
‘Ik heb daar nog niet echt een idee bij. Wel verheug ik me op het samenspel met de raad. Ik ben wethouder geworden, omdat je als wethouder niet alleen kan agenderen, maar ook kan overgaan op de uitvoering. Dat vind ik het allermooiste: waar ik al die jaren als lid van de oppositie voor gestaan heb, kan ik nu zelf gaan waarmaken.’
De mens staat in Middelburg weer centraal
Jeroen Louws
Jeroen LouwsWethouder milieu, duurzaamheid, natuur en landschap en armoede, werk en inkomen, gelijkwaardigheid en mensenrechten, grondbedrijf, bouw- en woningtoezicht, gemeentelijke acommmodaties, vastgoed en sport in Middelburg (vanaf 12 mei)
Hoe kwam je tot deze enorme lijst?
‘Er zijn maar vier wethouders, dus dan kan het niet anders. Als veruit de grootste partij hebben wij ook de meeste portefeuilles. We zijn een gezamenlijke lijst met GroenLinks aangegaan voor deze verkiezingen. Ik heb dus twee partijen te dienen qua achterban. Daarbij heb ik geprobeerd een mix te vinden tussen typische GroenLinks en PvdA-thema’s. Bouwen en wonen heb ik helaas niet gekregen, dat werd qua zwaarte te veel. Maar met die andere woonthema’s valt natuurlijk ook nog veel te doen.’
Wat is je belangrijkste ambitie voor de komende vier jaar?
‘Algemeen geformuleerd: dat mensen centraal komen te staan, in plaats van financiën, zoals de afgelopen vier jaar het geval was. We zaten in de oppositie en moesten aanzien hoe er rücksichtslos werd bezuinigd. De gezondheid van inwoners is belangrijker dan die van financiën. We hebben daarom nu een coalitie gezocht van partijen die dat van ons duldt en keuzes durft te maken waarbij mensen centraal staan. Er zitten dan ook drie nieuwe partijen in de coalitie. Slechts één voormalige coalitiepartij – een lokale – is blijven zitten.’
Een politieke aardverschuiving dus: van lokaal rechts naar progressief links?
‘Dat kun je wel zeggen, ja.’
Maar waar halen jullie nu het geld vandaan, dat je uiteindelijk toch nodig hebt om plannen te verwezenlijken?
‘Het voordeel van die afgelopen jaren is dat er door de bezuinigingen geld beschikbaar is voor nieuwe investeringen. Bovendien lijkt ook het gemeentefonds ons gunstig gezind. Maar we denken vooral dat we in samenwerking met gemeenten in de buurt meer kunnen, of door zaken op een andere manier te organiseren.’
Hebben jullie ook nog zaken moeten inleveren?
‘De portefeuille bouwen en wonen hadden we dus graag willen hebben, maar verder hebben we praktisch alles wat we wilden ook in het programma gekregen.’
En waar ben je het meest trots op?
‘Het belangrijkste is wat mij betreft te vinden bij arbeid en inkomen: we gaan kijken hoe we aan de gang kunnen met basisbanen. Inwoners naar hun mogelijkheden aan het werk helpen, bijvoorbeeld met basisbanen. Daar kijk ik enorm naar uit. Daarnaast ben ik erg trots op mijn portefeuille “gelijkwaardigheid”. Als mensenrechtenstad moet Middelburg daarin voorop lopen.’
Wilde je eigenlijk per se wethouder worden?
‘Ik heb de ambitie wel uitgesproken, ja. Zelfs al voordat we de samenwerking met GroenLinks aan gingen. Ik ben vier jaar fractievoorzitter geweest en daarvoor vier jaar raadslid. Ik heb in die periode wel gezien dat het anders en beter kan. Dat wil ik dan ook nu graag laten zien.’
Bijschrift afbeelding: Jeroen Louws tijdens de campagne
Afbeelding: Twitter van PvdA Middelburg