Je kent het wel: je bent net thuis van het boodschappen doen, maar bent nét dat ene ingrediënt voor je maaltijd van die avond vergeten. Pffff. Heb je nou echt zin om weer naar buiten te gaan, bibberend door de wind en regen naar de supermarkt? Gelukkig is daar sinds kort de flitsbezorger, die binnen tien minuten op je stoep staat, en bovendien nog even die decadente bak ijs als toetje kan meenemen. Geniale uitkomst, toch?
In steden als Amsterdam en Rotterdam steken ze een stokje voor de uitbreiding van deze bedrijven. Hoe zit het elders in het land?
Vergunningsplicht
In Arnhem werd al snel na de beslissing van Amsterdam en Rotterdam bekendgemaakt dat ook zij maatregelen aan het ontwikkelen zijn om flitsbezorgdiensten te beperken. Lijsttrekker en raadslid Giovanni Visser ziet ook dat flitsbezorging in opkomst is: ‘Gorillas is bijvoorbeeld al actief in de stad. Gelukkig heeft het college snel ingezien dat de wildgroei aan dit soort diensten niet zonder meer goed is voor Arnhem. Daarom gaat er een vergunningsplicht gelden voor nieuwe flitsbezorgdiensten.’
Visser vindt dat de opkomst van allerlei snelle bezorgdiensten de omgeving en het woongenot beïnvloedt. ‘Gemeenten moeten dus zeker paal en perk stellen om deze ontwikkeling niet uit de hand te laten lopen. Wat de PvdA betreft houdt het college in Arnhem de vergunningen dan ook in de kast, zodat er geen flitsbezorgdiensten meer bij komen.’
Visser: De nadelen wegen niet op tegen de voordelen
De lijsttrekker gaat voor een stad met levendige winkelstraten en buurten, waar het voor iedereen prettig toeven is. ‘Flitsbezorging is natuurlijk heel makkelijk, maar eist wel z’n tol van de omgeving. Niemand wil winkelstraten met afgeplakte ramen. Nog erger is dat flitsbezorgdiensten behoren tot de schaduwkant van de economie, samen met diensten als Uber en Deliveroo. Deze bedrijven buiten werknemers uit. Het is niet normaal om mensen een loon te betalen, waarvan ze nooit kunnen rondkomen of tijdens een gevaarlijke storm te laten werken. Daar moeten we ons altijd tegen blijven verzetten.’
Onzekerheid
Daar sluit fractievoorzitter Yara Hümmels in Enschede zich bij aan: ‘Het is hartstikke fijn en leuk die flitsbezorgers, en superchill dat je ’s avonds laat nog wat kunt bestellen. Maar onze luiheid wordt nu afgewenteld op een groep werknemers.’
Hümmels: ‘Wat voor werkgelegenheid is dat dan?’
‘Als sociaal-democratische partij vinden wij niet dat dit kan,’ gaat Hümmels verder. ‘Wat gebeurt er als er een band lek is? Moeten ze die dan zelf repareren? Lopen ze dan inkomsten mis? En krijgen ze met storm, als ze niet kunnen fietsen, nog wel doorbetaald? Er wordt vaak gezegd dat dit soort bedrijven ook voor werkgelegenheid zorgt. Maar wat voor werkgelegenheid is dat dan? Word je daar vrolijk van? Natuurlijk willen we dat mensen werk hebben, maar dan wel onder goede omstandigheden. Je moet ze niet in onzekerheid storten.’
Aantrekkelijke winkel
Steunfractielid Marc Newsome vertelt dat de PvdA in Leiden ook niet per definitie tegen flitsbezorgers is. ‘Ze voorzien wat ons betreft in een behoefte van sommige mensen. Er komen ook steeds meer bezorgers bij.’
De Leidse fractie maakt zich wel zorgen over de plek waar de diensten zich vestigen. ‘Dat is voornamelijk in de binnenstad, in het belangrijkste deel van het winkelgebied. Daar zorgen ze voor geluidsoverlast, gevaarlijke situaties, rommel en andere overlast. In het winkelgebied hebben we liever winkels dan darkstores. Of anders gezegd: liever een aantrekkelijke winkel dan een gesloten magazijn.’
Newsome: Liever winkels dan darkstores
Newsome ziet daarbij een probleem: er is vooralsnog geen wetgeving is om de darkstores te verbieden in het centrum. ‘Op initiatief van de Partij voor de Dieren wordt nu wel onderzocht wat mogelijk is.’ Hümmels pleit ervoor om de darkstores op bedrijventerreinen te plaatsen. Goed idee, vindt Newsome: ‘Dat lijkt me inderdaad de beste oplossing. Daar zijn ze op hun plek.’
Trots
In Enschede merkt lijsttrekker Hümmels een zekere trots voor bezorgdiensten. ‘Enschede is dan ook de thuisbasis van Thuisbezorgd. Dat is ooit begonnen als startup van een student bij ons aan de universiteit. Er is dus ook een soort stiekeme liefde voor. Altijd als ik over flitsbezorgdiensten begin, vinden mensen het wel prachtig dat Thuisbezorgd in onze stad is uitgevonden.’
Hümmels is dan ook niet tegen het verbieden van de flitsbezorgdiensten. Ze heeft er zelf ook eenmalig gebruik van gemaakt toen ze in quarantaine moest: ‘Wel handig, want nu hoefde ik niet te vragen aan m’n ouders of vrienden om boodschappen te doen. En ze zijn er echt binnen tien minuten. Maar voor mij was het echt in dat ene geval, verder gaat het me echt te ver.’
Hümmels: Het kan best handig zijn
Ze ziet namelijk ook genoeg aandachtspunten. ‘Wij hebben nu alleen Flink in de stad, die zit er nu ongeveer een half jaar. We krijgen nog een Gorillas erbij. Maar wat je ziet is dat ze zich gewoon een heel deel van de openbare ruimte toe-eigenen. Ze zitten in de binnenstad, in een zijstraatje. En op de plek waar normaal gesproken een stoep zou zijn, staat nu een hele trits fietsen.’ De fietsen zijn veelal elektrisch, en zorgen daardoor ook voor een verslechterde verkeersveiligheid: ‘De bezorgers gaan razendsnel op die fietsen.’
Daarnaast noemt Hümmels welstand als argument: ‘Wij hebben in Enschede hoge welstandseisen. Wij vinden het belangrijk dat je door een pand kunt kijken. En ineens heb je dan een pand waar je niet in kunt kijken. Welstand komt hierbij op de tweede plek. Dat is niet hoe we het bedacht hebben.’
Achter de feiten
Hümmels heeft in haar stadsdeel vragen gesteld over de verkeersveiligheid en de welstand. Daarnaast heeft ze erop aangedrongen bij de wethouder om er nu beleid op te maken. ‘Die ontwikkelingen op deze markt gaan zo razendsnel, als je daar nu geen beleid op maakt, dan loop je straks achter de feiten aan.’
Het helpt wel dat Twente vaak wat achter op de Randstad loopt, zegt Hümmels. ‘We zien nu wat er in de Randstad gebeurt, dus daar moeten we op inspelen door te reguleren. Gelukkig ziet de hele raad in dat we hier snelheid in moeten hebben, anders loop je achter de feiten aan. Onze regelgeving loopt nu gewoon achter en is hier niet bedacht. De darkstores worden bijvoorbeeld geschaard onder detailhandel. Maar dat is natuurlijk helemaal niet zo: ik kan niet naar binnen lopen als consument om iets te halen.’ Hümmels ziet wel dat darkstores lege plekken in binnensteden opvullen. ‘Je moet ook echt iets tegen de leegstand doen, maar darkstores zijn daarvoor niet de oplossing.’
Niet alleen negatief
Tegelijkertijd probeert Hümmels naar de positieve kanten te kijken. Zo denkt ze na over hoe flitsbezorgers lokale ondernemers kunnen ondersteunen. ‘Natuurlijk kun je niet direct iets opleggen vanuit de gemeente, maar het zou heel erg mooi zijn als er bijvoorbeeld fruit verkocht wordt van een lokale winkel. Je wilt namelijk eigenlijk niet dat voorzieningen verslechteren. Door flitsbezorgers te vragen om samen te werken met lokale ondernemers, versterk je het één met het ander.’
Newsome sluit zich daarbij aan: ‘Ik denk dat we veel meer moeten investeren in lokale, goede fietskoeriers. Zo steunen we de lokale winkeliers en vaak worden de lokaal opgezette fietskoeriers ook beter betaald en gedragen ze zich veiliger in de stad.’