Terwijl er in de provincie nog druk onderhandeld wordt en alleen Limburg een akkoord heeft gepresenteerd, zijn veel waterschappen al heel wat verder. Met soms een tegenvallend en vaker een heel mooi resultaat.
Geen excuustruus
Bruno van Dunné
Bruno van DunnéFractievoorzitter en AB-lid in het Rijnland
De PvdA zit in Rijnland in de oppositie. Hebben jullie daar bewust voor gekozen?
‘”Bewust gekozen” om niet in het bestuur te gaan zou ik niet willen zeggen, maar we hebben er wel bewust voor gekozen om niet voor deze coalitie te gaan. Net zoals bij de meeste waterschappen is BBB de grootste geworden, maar in ons waterschap is het verschil tussen alle partijen heel klein (VVD, PvdA en WN 4 zetels, BBB 5, red.). Het veld is na de verkiezingen fifty-fifty verdeeld tussen conservatief en progressief.’
Maar de formatie is dus de andere kant opgegaan?
‘Het is vooral enorm verdrietig hoe de formatie is gegaan. Onze BBB is volstrekt onervaren, dat zie je aan alles. Direct na de verkiezingen zijn ze aan de hand genomen door partijen die hun kans roken. BBB heeft een VVD-melkveehouder als verkenner gevraagd. Hij heeft een rapportje afgeleverd waarin hij het proces heeft beschreven, maar niet uitlegt hoe en waarom hij tot zijn aanbeveling is gekomen, noch welke alternatieven er zouden kunnen zijn. Maar goed, zo’n aanbeveling ligt er dan wel.’
En wat was de aanbeveling?
‘BBB, VVD, PvdA, CDA en Geborgd Agrarisch. Wij zaten er dus bij, maar we voelden ons de “excuustruus” om een meerderheid te krijgen.'
Waarom?
'Omdat er met vijf conservatieve partijen geen meerderheid te vinden was. Wij hebben dus voor die uitnodiging bedankt. Maar binnen 24 uur na ons bedankje lag er een nieuwe coalitie klaar: we werden ingeruild door Geborgd Natuurterreinen met gedoogsteun van JA21. Sommige partijen hebben de verkiezingen verloren, maar de formatie gewonnen.’
Hoe sta je er nu in?
‘De start was zonder meer vervelend. Maar de oppositie voeren heeft ook zijn voordelen. Je kan op alles schieten.’
Ga je dat ook doen?
‘Van nature zoek ik naar het compromis, maar als het moet draai ik mijn hand er niet voor om het politieke spel hard te spelen. De coalitie zal aan de oppositiepartijen moeten laten zien dat zij een breed draagvlak willen.’
Hoe krijgen ze dat brede draagvlak?
‘Heel simpel: als de zwakste schouders niet de zwaarste lasten hoeven te dragen. Ik ga me hard maken om de kwijtschelding te laten bestaan; de coalitie wil daarvan af.’
Pardon?
‘Precies. Juist nu hebben mensen die kwijtschelding gewoon keihard nodig. Ook ga ik letten op het gegeven dat de coalitie de belastingen met 40% wil verhogen. In principe hoort geld een schaars goed te zijn, zeker voor een overheid. En omdat het schaars is, moeten we keuzes maken. Het verhogen van de belastingen moet altijd een laatste redmiddel zijn. Belastingverhoging is alsof je je eigen geldkraan open zet. Je wordt er lui van. Over de rug van je inwoners.’
Heel blij met akkoord
Sikko Oegema
Sikko OegemaDB-lid in waterschap Aa en Maas
Hoe kijk je terug op de onderhandelingen?
‘Positief! Ik vind dat het zorgvuldig is gegaan. We hadden een goede formateur die ons de ruimte en tijd heeft gegeven. Uiteindelijk kwam daar het advies uit om een coalitie te vormen met VVD, Water Natuurlijk, Geborgd en dus PvdA.’
Geen BBB?
‘Inderdaad opvallend dat BBB daar niet bij zat, maar zij hadden harde breekpunten. Daarnaast had de formateur door, dat alle partijen de bestuurscultuur van de vorige periode koesterden. Bovendien vinden we continuïteit ook belangrijk.’
Wat zijn voor jullie de belangrijke punten uit het coalitieakkoord?
‘We hebben stevig ingezet op het oprekken van de maximale toegestane norm voor het kwijtschelden van belastingen. Bij Aa en Maas is het al 100% van de bijstandsnorm, maar die mag wat ons betreft best hoger.’
En op de inhoud?
‘Daarbij vinden we het essentieel om de maatregelen voor de Kaderrichtlijn Water 2027 uit te voeren. Ook is progressief beleid op het afkoppelen van hemelwater een belangrijke voor ons.’
Dat afkoppelen van het hemelwater zit ook in jouw portefeuille.
‘Klopt. Ik ben ook erg blij dat dat in mijn portefeuille zit! Het afkoppelen van het hemelwater is wenselijk om verschillende redenen. Het kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat het aantal overstorten vermindert worden. Dat is het vuilwaterriool dat bij hevige regen overloopt in het oppervlaktewater. Ook kan je energie besparen door het af te koppelen. We zuiveren nu nog het hemelwater, maar dat is in mijn optiek ook heel raar. En tot slot liggen er ook nog mogelijkheden om de hittestress te bestrijden. Meer dan genoeg te doen dus.’
Het coalitieakkoord ligt nog ter besluitvorming voor aankomende 16 juni. Wat verwacht je?
‘Ik verwacht dat het breed gedragen zal worden. We hebben constructief gesproken in de voorbereidende commissie, óók met oppositiepartijen.’
Zijn er punten binnen het akkoord waarop je water bij de wijn hebt moeten doen?
‘Ja en nee. Als PvdA zijn we misschien normaliter wat strakker in het beregeningsbeleid. Die is binnen het akkoord nu zo opgesteld dat als wij maatregelen nemen om water te bufferen en als boeren daaraan mee werken, zij daarvoor beloond worden en extra ruimte kunnen krijgen om hun gewassen te beregenen.’
Doet dat pijn?
‘Mwah. Je moet je realiseren dat je in een bepaalde samenstelling gaat besturen. We hebben elkaar ook punten gegund.’
Waar gaat voor jou de uitdaging in zitten de aankomende periode?
‘Ik heb zestien jaar in de gemeenteraad gezeten. Er was toen weinig contact en verbinding tussen gemeenten en waterschappen, terwijl ik nu voel dat we allemaal voor hetzelfde doel gaan. Ik heb mezelf stellig voorgenomen dat ik meer contact ga zoeken met de PvdA en andere progressieve fracties in de gemeenteraden binnen Aa en Maas.’
Veel zin in
Remco van Maurik
Remco van MaurikDB-lid namens WN, Geborgd Natuur en PvdA in Fryslân
Je stond niet op de lijst en heb net afscheid genomen van de Staten. Hoe ben je als bestuurder in de waterschappen beland?
‘De PvdA lijsttrekker van Wetterskip Fryslân heeft mij gevraagd of ik bestuurder zou willen worden namens Water Natuurlijk, Geborgd Natuur en de PvdA. Ik kom dus van buiten.’
Dat klinkt als een avontuur.
‘Nou helemaal groen ben ik niet. Ik was voorzitter van de PvdA verkiezingsprogramma van het wetterskip en de provincie.’
Waarom heb je ja gezegd?
‘De waterschappen doen er toe, zeker in het kader van de discussie over de inrichting van Nederland. Het water is daar een enorm belangrijk aspect in. Water en bodem moeten veel meer sturend zijn in het huidige en toekomstige beleid.
Daarnaast gaan we er als samenleving vanuit dat er altijd schoon drinkwater is. Maar om dat in voldoende mate te houden en schoon te krijgen, moeten we hard werken. We voldoen nog lang niet aan de toekomstige eisen.’
Wat heb je als relatieve buitenstaander meegekregen van de coalitieonderhandelingen?
‘Toen ik werd gevraagd, lag een deel van het bestuursakkoord al klaar. Dat deel paste ons en mij gelukkig goed.’
Vertel.
‘We gaan door met het veenweide programma en geven invulling aan de funderingsproblematiek. Bovendien is gebiedsgericht werken een belangrijk thema. Als PvdA kunnen we daar alleen maar blij mee zijn.’
Welke thema’s in je portefeuille spreken je het meeste aan?
‘Heb je even? Financiën, waterketen (waterzuivering), funceringen en stedelijk beheer zijn in mijn portefeuille gekomen. Van huis uit ben ik bestuurskundige, maar ik heb altijd wel veel met financien gedaan. Het is leuk, omdat je overal in mee kunt sturen.
De waterzuivering is uitdagend, omdat de kringloop natuurlijk gesloten moet worden en dat afval gezien kan en moet worden als grondstof. Daar is nog een wereld te winnen. Zuiveren maar ook kijken wat er nog meer aan de bron kan gebeuren. De funderingsproblematiek gaat in feite over mensen die last hebben van te weinig water. Wat de een goed vindt voor zijn bedrijfsvoering is voor de ander rampzalig. Hoe gaan we hier maatschappelijk mee om?’
Dat klinkt meer dan uitdagend.
‘Absoluut! Veel van ons verkiezingsprogramma is meegenomen in het bestuursakkoord. Een belangrijk punt was bijvoorbeeld de kwijtscheldingsregeling. Dat is altijd een omstreden artikel geweest, maar die staat er gewoon keihard in. Wat ook goed is, is dat de coalitie breed gedragen is. We zitten er samen in met Water Natuurlijk en de BBB als veruit grootste partij.’
Zijn er dingen die lastiger zijn in de coalitie?
‘Ik denk dat er ontwikkelingen zijn die we als PvdA sneller willen oplossen. We zijn een partij die de toekomst in kijkt en wil veranderen, omdat dat sociaal, wenselijk en noodzakelijk is. Niet iedereen kan zo naar de toekomst kijken en soms komt die ook bedreigend over.’
Kan je een voorbeeld geven?
‘De veenweidegebieden zijn een lastig dossier. Die discussie loopt al heel lang. Verdroging van de gebieden heeft veel nadelen. Dat zien we niet alleen bij natuur, maar ook bij de funderingsschade en bij de wegen. Veranderen en aanpassen aan onder andere het klimaat, gaan niet vanzelf. We moeten nu iets doen anders is het veen weg en zijn de gevolgen niet te overzien. Het waterpeil moet dus omhoog, maar dat is voor de bedrijfsvoering van bedrijven niet makkelijk.’
Afbeelding: Anton Kappers | ANP