Nieuw jaar, nieuwe kansen. In de weken dat het nieuwe kabinet aan het werk ging, kwam de Kamer weer tot leven. Het debat over de regeringsverklaring natuurlijk, maar ook op andere terreinen werd er volop gedebatteerd. Over het herstel van vertrouwen in de overheid en de beroerde huisvesting van arbeidsmigranten bijvoorbeeld. Senior beleidsmedewerker Ton Langenhuyzen vertelt je hoe het zit.
Vertrouwen herwinnen begint bij een menselijkere overheid
Na het debat over de regeringsverklaring volgen in veel vaste Kamercommissies zogenoemde hoofdlijnendebatten. Daarin krijgen de Kamerleden de gelegenheid de nieuwe bewindspersonen aan de tand te voelen.
Khadija Arib voerde het woord in het overleg met minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Arib greep de gelegenheid vooral aan om een meer beschouwelijk debat te voeren. Daarbij sprak zij Bruins Slot aan op haar verantwoordelijkheid om het vertrouwen tussen overheid en burgers te herstellen. De omgang met burgers laat nogal te wensen over. De voorbeelden van de aardbevingsschade in Groningen en de kindertoeslagaffaire spreken voor zich.
Arib: Zonder cultuuromslag geen herstel van vertrouwen
Maar ook op een ander niveau valt er nog veel te verbeteren. Zo staan overheid en burgers te vaak tegenover elkaar in de rechtszaal. Dat moet veel minder gebeuren. Niet alleen om het beroep op de rechtsbijstand te verminderen, maar vooral ook om er eerder samen uit te komen. De overheden en uitvoerders van wetten en regels moeten veel meer met mensen gaan praten over wat nu eigenlijk het probleem is. En pas als het echt niet anders naar de rechter gaan.
Bij het herstel van vertrouwen hoort ook transparante besluitvorming. Daarom stoort Arib zich aan het lang doorprocederen bij WOB-besluiten. Wat dat betreft maakte de minister van VWS het wel heel bont. Nadat de rechter Nieuwsuur in het gelijk had gesteld en de minister dwong om hun WOB-verzoeken in te willigen, weigerde hij dat nog steeds te doen. Daarop zag Nieuwsuur geen andere mogelijkheid dan het in hoger beroep alsnog af te dwingen. Als het aan Arib ligt, zouden dit soort beschamende taferelen tot het verleden moeten behoren. Openheid moet de norm zijn. Natuurlijk is de nieuwe Wet Open overheid (de vervanger van de WOB) daartoe een belangrijk middel, maar zolang er een cultuur van toedekken en verhullen blijft, zal ook die nieuwe wet niet voldoende zijn. Daar is echt een cultuuromslag voor nodig.
Belabberde huisvesting van arbeidsmigranten
Arbeidsmigranten die in gevaarlijke, onhygiënische en brakke panden wonen en die daar dan ook nog eens de hoofdprijs voor moeten betalen aan malafide huisjesmelkers. Het is een bekend en hardnekkig uit te bannen fenomeen een gevolg van de giftige combinatie van de te krappe woningmarkt en het uitbuiten van mensen in een zwakke positie.
Een reportage van RTL Nieuws over de Haagse Pandbrigade was voor Kamerleden Henk Nijboer en Gijs van Dijk aanleiding om dit probleem opnieuw bij het kabinet aan te kaarten. Ollongren, toen nog demissionair minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, vond de omstandigheden die in de reportage naar voren kwamen “onwenselijk”. Volgens haar hebben gemeenten wel wat mogelijkheden om hiertegen op te treden. Zo kan je met het Bouwbesluit overbewoning tegengaan.
Gemeenten kunnen op dit moment onvoldoende doen om malafide huisjesmelkers aan te pakken
Alleen is dat duidelijk niet genoeg. Daarom verwacht ze veel van het wetsvoorstel Goed verhuurderschap, dat nog in de Kamer ligt. Met die wet krijgen gemeenten betere mogelijkheden om op te treden tegen misstanden. Een belangrijk onderdeel is de verhuurdervergunning. Deze kan eventueel specifiek voor de verhuur aan arbeidsmigranten worden ingesteld. Aan zo’n vergunning kunnen dan voorwaarden worden gesteld. Denk bijvoorbeeld aan de eis dat voor ieder huishouden een eigen af te sluiten verblijfsruimte beschikbaar is. Of voorwaarden met betrekking tot de voorzieningen die nodig zijn voor hygiëne.
Het wetsvoorstel maakt het verder mogelijk dat gemeenten een gebiedsgerichte verhuurdervergunning instellen. Daarmee kunnen ze voorwaarden stellen worden aan verhuurders in wijken, waar veel overlast of overbewoning is. Tot is het wetsvoorstel voor het overzicht van de gemeenten zelf meer dan welkom. Met een verhuurdervergunning weten ze straks precies wie waar wat verhuurt. Daarmee wordt de handhaving gerichter en kan als er bijvoorbeeld overbewoning wordt geconstateerd een bestuurlijke boete worden opgelegd.
Afbeelding: Peter Hilz | ANP
Contactgegevens:
T: 070-3182792
E: t.langenhuyzen@tweedekamer.nl