De politie is je beste vriend. Althans dat wilde de politie je een aantal jaar geleden met een publiciteitscampagne doen geloven. Of nou ja, eigenlijk niet. De slogan was volgens de politievakbond de slechtste ooit en zou mede de oorzaak zijn van het gebrek aan gezag. De politie is niet je best vriend, maar vriendelijk als het kan en daadkrachtig als het moet, aldus de vakbond.
De politie heeft het niet gemakkelijk: personeelstekorten, lage lonen, een steeds agressievere onderwereld, als drugsuithalers geronselde kinderen en een publiek dat niet alleen meer protesteert, maar vooral ook een kort lontje heeft. Het maakt eigenlijk niet uit wie je het vraagt, iedereen heeft kritiek op de politie. Ik geef je het te doen. De politie staat zeker niet voor een eenvoudige opgave.
Deze week was de politie zelf weer eens onderwerp van debat. De politievakbond was teleurgesteld. Onbegrijpelijk vonden ze het dat bij de klimaatprotesten op de A12 een groot aantal politiemensen was opgetrommeld, dat die agenten honderden klimaatactivisten hadden opgepakt en dat die vervolgens niet vervolgd werden. Met andere woorden: al het werk van de politieagenten was voor niets, omdat geen enkele activist in het cachot werd gegooid.
Hoe anders waren de reacties op de boerenacties? Destijds sprak de korpsleiding in eerste instantie uit dat veel politiemensen, inclusief politiechef Woelders, begrip hadden voor de positie van boeren. Repressie zou het laatste zijn, waar je het over moest hebben. Een uitspraak, waarover later spijt is betuigd, maar die wel heel veelzeggend is.
Het begrip voor de boeren, zelfs als ze de A50 blokkeren, brandjes stichten of asbest dumpen, steekt schril af tegen het gemopper nu de klimaatactivisten niet worden vervolgd. Het is ook niet de eerste keer dat dit verschil zo duidelijk wordt. Dat klimaatactivisten bij een vorige protest vooraf van hun bed werden gelicht en aangehouden, was op zichzelf al opmerkelijk te noemen. Boeren die tijdens het melken werden meegenomen naar het bureau, omdat ze mogelijkerwijs van plan waren om met hun tractor de snelwegen te blokkeren, zijn er in ieder geval niet geweest.
Natuurlijk, politiemensen hebben opvattingen en een mening over hoe de samenleving zich ontwikkelt. Net als andere beroepsgroepen kunnen politiemensen hier uiting aangeven door bijvoorbeeld politiek actief te worden. Maar tijdens het uitvoeren van de functie hoor je neutraal te zijn. Dat daar nog wel wat werk te verrichten, blijkt niet alleen uit de beoordeling van de demonstraties. Ook binnen de politieorganisatie zelf zit rot. De documentaire ‘de blauwe familie’ laat een ontluisterend beeld van structureel racisme en discriminatie zien, erkent ook politiechef Martin Sitalsing.
De vraag is of deze organisatie, waar discriminatie en racisme aan de orde van de dag zijn, neutraal naar de samenleving en demonstranten kan kijken. De politievakbond vindt van wel en bezweert dat ze alleen handhaven op gedrag en niet op sympathie die ze wel of niet voor bepaalde groepen hebben. De praktijk laat helaas het tegenovergestelde zien: zowel de uitgesproken sympathie voor de boeren als de teleurstelling over het niet vervolgen van klimaatactivisten zijn ongepast. De politie hoort nooit onderwerp van discussie te zijn en moet dus niet uitspreken wat zij van maatschappelijke acties vindt. Als beste vriend van ons ieder heb je nu eenmaal geen voorkeuren en is iedereen je even lief.
Afbeelding: Sem van der Wal | ANP