Na trouwe dienst op een zijspoor: teleurstelling verwerken en door

Het gaat de goede kant op met de coalitieonderhandelingen, maar niet overal helaas. In sommige gemeenten vloog de PvdA uit de coalitie. Soms onverwacht, soms niet.

We willen te veel bouwen 

Wilma de Boer-Leijsma

Voormalig wethouder, nu weer raadslid in Eemnes

Waarom zit de PvdA in Eemnes niet meer in de coalitie?

‘Dat is lastig te zeggen. We werken al twaalf jaar samen met Dorpsbelang, maar helaas is die loyaliteit niet wederzijds gebleken. Ze gaan verder met het CDA. Ik heb maar weinig argumenten gehoord. Ze hebben wel aangegeven dat we te veel ambities hebben.’

Te veel?

‘Ja, in het verleden hebben we ons altijd geconformeerd aan de wens van Dorpsbelang om in een gestaag tempo te bouwen, maar vanwege de toenemende woningnood vinden we dat niet meer verantwoord. Dorpsbelang blijft echter vasthouden aan een beperkt aantal nieuwbouwwoningen per jaar. Alsof er geen wooncrisis is. Eemnes heeft veel eigen grond, dus dat is het probleem niet.’

Maar het CDA vindt dat dus niet nodig?  

‘Ze wilden heel graag in een coalitie. Het CDA heeft praktisch alles, waar ze anders over dachten dan Dorpsbelang overboord gegooid. We hebben niet eens een tweede gesprek gehad. Dat vind ik wel kwalijk.’

Doet de samenstelling van het college eigenlijk recht aan de uitslag?

‘Ik vind van niet. De PvdA was de hoogste stijger, we hadden maar liefst 40% stemmen meer dan de vorige keer. Alle andere partijen bleven ongeveer gelijk, terwijl Dorpsbelang juist honderden stemmen verloor. Doordat je in een kleine gemeente altijd met restzetels te maken hebt, bleef de zetelverdeling gelijk. De grootste partij – in Eemnes Dorpsbelang – neemt dan de leiding over de coalitiegesprekken, maar het was natuurlijk heel logisch én eerlijk geweest ook de hoogste stijger mee te nemen.’

Welke lessen vallen er te trekken?

‘Ik vind het in dit geval erg ingewikkeld, juist omdat de uitslag positief was en we veel waardering kregen voor wat we gedaan hebben de afgelopen periode. Misschien hadden we in dat eerste gesprek niet meteen onze ambities zo expliciet uit moeten spreken. De les is misschien dat je er nooit van uit moet gaan dat je al binnen bent. Dat ben je pas als je met een bos bloemen op de foto staat. Maar ja, ik was er overigens ook niet mee akkoord gegaan als het bouwtempo niet omhoog zou gaan. Dus tja.’

Ben je teleurgesteld?

‘Ik ben vooral verbaasd over de bestuurs- en fractievoorzitter van Dorpsbelang, juist omdat we zo lang samengewerkt hebben. Dat je dan na één gesprek aan de kant wordt geschoven, vind ik gek. Ik ben daar trouwens niet de enige in, er is ook vanuit die partij zelf veel kritiek geweest. Maar ik ga niet mokkend in de raad zitten en wil een positieve bijdrage blijven leveren.’

Het wordt dus niet fel oppositie voeren?

‘Nee, dat vind ik niet in het belang van de gemeente. We hebben een raad met dertien leden. We zijn uiteindelijk een team, die samen moet doen voor de inwoners van Eemnes. Niemand is er bij gebaat als er telkens toestanden zijn. Daar komt bij dat we de enige linkse partij in de raad zijn. Wij komen op voor de meest kwetsbaren, daar moeten we zorgvuldig en constructief in zijn.’

Wat zijn je plannen voor de komende periode?

‘Ik blijf wel in de raad. In 2019 ben ik er een tijdje uit geweest, omdat ik Statenlid werd. Maar een jaar later werd ik gevraagd om de toenmalige wethouder op te volgen. Dat vond ik ontzettend leuk en we hebben veel bereikt. Zo hebben we nu bijvoorbeeld een sport- en cultuurfonds voor volwassenen, waardoor ook mensen met een kleine portemonnee mee kunnen doen. Voor dat soort initiatieven ga ik me weer inzetten. Nu als raadslid.’

Soms gaat het zoals het gaat 

Peter Meijs

Fractievoorzitter van PvdA-GL in Veere

Wat is er misgegaan?

‘De verkiezingen waren niet best. We hebben een flinke tik gekregen en zijn van vijf naar drie zetels gegaan.’

Hoe verklaar je die uitslag?

‘Rondom betaald parkeren hebben we de afgelopen periode ambitieus gewerkt. Dat is op veel plekken ingevoerd en niet zo goed gevallen bij de inwoners. Ik denk dat we daarop zijn afgerekend.’

Dat verklaart minder zetels, maar niet per se dat je als partij niet in een college komt?

‘We hadden iets meer dan dertig stemmen tekort om een vierde zetel te halen, die ging naar de VVD. Daardoor konden ze over rechts met Hart voor Veere en de SGP. Soms gaat het zoals het gaat.’

En de campagne?

‘Ik vind wel dat we een behoorlijk goede campagne gevoerd hebben. We hebben als afdeling best lang gewacht met het inzetten van sociale media. Deze campagne hebben we daar stappen in gezet, maar ons bereik is nog niet zo groot: ons adressenbestand moet nog worden aangevuld. We hebben wel iets gedaan met adverteren, maar dat schiet niet zo op.’

Zijn jullie überhaupt wel in gesprek geweest met de informateur?

‘Ja, dat wel, maar we waren uitgesloten door een van de partijen die gewonnen had. In het gesprek hebben we aangegeven dat we dan ook niet met hen wilden. We hadden geen zin om met drie rechtse partijen in een college te gaan zitten.’

Ook niet om tegenwicht te geven?

‘Dat hadden we kunnen doen, maar je moet wel geloofwaardig blijven. Dat vonden we niet goed kunnen.’

Wordt het fel oppositie voeren of gaan jullie voor de constructieve insteek?

‘We hebben daar in de fractie nog geen afspraken over gemaakt, maar wat mij betreft gaan we voor het laatste. We willen onze idealen en doelen nog steeds verwezenlijken natuurlijk. Ik denk dat daar ook wel ruimte voor is.’

Waarom denk je dat?

‘We hebben de vorige periode een tussentijdse wisseling gehad. De verhoudingen – die al op scherp stonden – zijn toen verder verhard. Maar daar wordt door iedereen met gemengde gevoelens op terug gekeken. De algemene opinie is dat het constructiever moet kunnen. Dus dat biedt wellicht ruimte.’

Wat is je belangrijkste les geweest?

‘Ik heb geen spijt over hoe we het aangepakt hebben. Je kunt nu eenmaal ook buiten de macht terecht komen. Dat is jammer, maar ik denk dat we de juiste keuze hebben gemaakt. Ik denk niet dat we anders een gelukkig huwelijk zouden hebben gehad.’

Berusting, geen teleurstelling dus?

‘Als je als partij had gewonnen, voelt het misschien anders, maar bij verlies moet je dat verlies soms ook gewoon nemen. Daarom zetten we in op de verkiezingen van 2026 en proberen we in de tussentijd alsnog zoveel mogelijk van ons programma vanuit de oppositie door te krijgen.’

Constructief opstellen en positief vooruit kijken 

Tina Jakoeb

Eenpitter in Barendrecht

De PvdA komt in Barendrecht niet terug in de coalitie, waarom niet?

‘Ik denk dat er twee redenen zijn. Ten eerste is de afgelopen vier jaren veel gebeurd binnen de partij. Er is zelfs een afsplitsing geweest. Als het rommelt, levert dat natuurlijk al snel stemverlies op. We hadden twee zetels en zijn nu naar één gegaan. Maar het is denk ik ook niemand ontgaan, dat we hier een lokale partij hebben die de absolute meerderheid haalde.’

Die hadden dus niet eens een coalitie nodig?

‘Op papier niet. Maar Echt Voor Barendrecht (EVB) wilde heel graag een coalitie vormen met de PvdA. Ik heb daarom twee keer met ze gepraat, maar de ALV wilde niet dat we in een coalitie gingen. Ze vonden dat we een bescheiden houding op zijn plaats, omdat we hadden verloren en zo klein zijn.

Daarnaast mocht de PvdA de wethouder voor het sociale domein leveren, maar is in het raadsakkoord het grootste deel van het beleid al vastgelegd. Dat betekent dat je als wethouder wel heel weinig ruimte hebben om een eigen inbreng te leveren. Daarom wordt het de oppositie. Dat vind ik persoonlijk wel jammer.’

Wat voor opstelling wil je innemen in de oppositie?

‘Ik ben nieuw, dus wil me constructief opstellen en positief vooruit kijken. Dat betekent de samenwerking met de EVB en oppositie opzoeken, en kijken hoe ver we daarmee komen.’

Zijn er zaken die het nieuwe college oppikt waar je het fundamenteel mee oneens bent?

‘Tijdens de onderhandelingen merkte ik dat ze erg meegaand waren. Bijvoorbeeld op het thema onderwijs. Het college is inmiddels geïnstalleerd, maar ik ben nog niet op onderwerpen gestuit, waar ik enorme botsingen op verwacht. Integendeel, als ik het zo zie, zitten we op veel punten op één lijn.’

Op alles?

‘Nou, ze willen wel de BAR-organisatie ontmantelen: een samenwerking tussen Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk. Die samenwerking bestaat al acht jaar, maar EVB wil er niet mee verder. Dat zou ik zonde vinden.’

Bijschrift afbeelding: voorman Lennart van der Linden van Echt voor Barendrecht (links) de dag na de verkiezingen, met een partijgenoot die op plek 20 op de kieslijst stond en verkozen is. EVB haalde 20 van de 29 zetels. 

Afbeelding: Werry Crone | ANP